Verzekeraars slaan alarm over het grote aantal branden bij afval- en recyclingbedrijven. Het is inmiddels zo vaak raak en de schade is dermate groot dat “het roer om moet.” Dat stelt het Verbond van Verzekeraars in EenVandaag.

De koepel van verzekeraars reageert daarmee op cijfers waaruit blijkt dat de afgelopen twee jaar meer dan zeventig branden hebben gewoed bij afvalverwerkers en recyclingbedrijven. Vaak kunnen die binnen een paar uur worden geblust, maar soms lopen ze enorm uit de hand. Het Verbond becijferde de schade van afvalbranden op 175 miljoen euro in drie jaar tijd. 

EenVandaag deed onderzoek naar het aantal branden in de afvalbranche op basis van openbare bronnen, zoals nieuws- en krantenberichten, 112-meldingen en sociale media. Waren er in 2015 nog 27 branden, vorig jaar waren dat er 44. Een aantal branden zorgde voor grote schade en veel overlast voor de omgeving. Uit cijfers van het Verbond blijkt dat in 2013, 2014 en 2015 dertien branden tot een schade leidden van meer dan een miljoen euro. In een aantal gevallen liep de schade in de tientallen miljoenen. Hoewel over 2016 nog geen officiële cijfers beschikbaar zijn, was er ook vorig jaar een aantal miljoenenbranden in de afvalbranche. 

Veiligheid in het geding

Het Verbond van Verzekeraars vindt dat de sector meer moet doen om het aantal branden terug te dringen. “Het is duidelijk dat het roer om moet”, aldus directeur Richard Weurding van het Verbond in EenVandaag. Een aantal verzekeraars is al gestopt met het verzekeren van afvalbedrijven vanwege het risico. “Op deze manier kunnen we niet verder. Het risicobewustzijn is nu onvoldoende. Dat moet echt omhoog.” Volgens Weurding moet de branche meer investeren in professionaliteit en preventie. Ook moet worden bekeken of de wettelijke regels voor de branche aangescherpt moeten worden. “De veiligheid is in het geding”, aldus Weurding. “Niet alleen van het bedrijf, maar ook van werknemers, omwonenden en het milieu.” 

Regels overtreden

Recent woedde er nog een grote brand bij een recyclingbedrijf voor banden in het Brabantse Someren. Buurtbewoners zeggen de gemeente jarenlang te hebben gewaarschuwd. Uit inspectierapporten, in handen van EenVandaag, blijkt dat het bedrijf de brandveiligheidsvoorschriften geregeld overtrad. Enkele weken voor de brand werd nog geconstateerd dat er te veel banden lagen. De Vereniging Afvalbedrijven erkent dat het aantal branden omlaag moet. De brancheorganiatie vindt dat er meer aandacht moet zijn voor preventie en het nog beter scheiden van afvalstromen om broei te voorkomen.

Inspectierapport VROM 

De regionale Rekenkamer onderzoekt de toedracht van de brand en het toezicht op het bedrijf. Het gemeentebestuur wil om die reden niet in EenVandaag reageren. Wel laat de gemeente schriftelijk weten te werken aan verplaatsing van het bedrijf. Ook eigenaar Van den Hoogen wil ons niet te woord staan. Een woordvoerder zegt dat het bedrijf conform de vergunning op die plek mocht zitten, dat er in het verleden weliswaar overtredingen zijn geconstateerd, maar dat die steeds zijn verholpen. 

Hoe kan het dat er zo vaak brand is bij afval- en recyclingbedrijven? Wat zijn de gevolgen? En doen bedrijven wel voldoende om brand te voorkomen?

EenVandaag bezoekt Someren waar bewoners jarenlang waarschuwden voor de gevolgen van brand bij het recyclingbedrijf dat vorige maand in de as werd gelegd. Ook bezoeken we een locatie van afvalbedrijf Suez in Helmond. We spreken met risico-inspecteur Jurjen Burghgraef en Richard Weurding van het Verbond van Verzekeraars.

Afvalbranden in Nederland

Waar vinden deze afvalbranden plaats? In de onderstaande interactieve kaarten is te zien waar de afgelopen twee jaar afvalbranden hebben plaats gevonden. Klik op de markering om te lezen wat er op die plek is gebeurd. 

2016: 

2015: 

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."