Een belangrijke graadmeter op Prinsjesdag is het vertrouwen in het kabinet. In vergelijking met vorig jaar daalt het vertrouwen van 32 naar 23 procent (-9%), blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder 20.000 deelnemers. 

Veel mensen geven aan dat ze in hun eigen portemonnee nog weinig merken van de economische vooruitgang. Tevens hebben velen het gevoel dat de twee regeringspartijen meer bezig zijn met het kabinet overeind te houden, dan het land te regeren. 

Zoals een deelnemer over het kabinet zegt: 'Ze zijn het op elementaire zaken helemaal niet met elkaar eens en als ze dan na eindeloos gedram tot een akkoord komen, leggen ze dat naderhand ieder verschillend uit. Doodmoe wordt ik ervan.' Iemand anders zegt: 'Het zijn twee worstelaars die elkaar in een wurggreep houden.'

Dat de achterban van de PvdA al een tijd niet blij is met dit kabinet, is al langer bekend. Maar dit jaar zakt ook het vertrouwen van de VVD-kiezer in het kabinet tot onder de 50 procent: vier op de tien (43%) VVD-kiezers geven aan nog vertrouwen te hebben in de ministers en staatssecretarissen van Rutte II.  

Grootste daler is Rutte, meeste vertrouwen in Dijsselbloem

Premier Rutte scoort dit jaar minder goed als aanvoerder van de kabinetsploeg: waar hij vorig jaar nog door 41 procent van de kiezers gewaardeerd werd, daalt dit nu naar 28 procent. Hij krijgt ook als rapportcijfer een onvoldoende: een 4,9. Ieder jaar peilt EenVandaag het vertrouwen in alle ministers van het kabinet. De premier is dit jaar van alle bewindslieden de grootste daler. 

Na minister Timmermans vorig jaar op plek 1, wordt de lijst dit jaar opnieuw aangevoerd door een PvdA-minister: Jeroen Dijsselbloem (50%). Op nummer twee staat minister Asscher met 36 procent. 

De hele lijst is als volgt, met tussen haakjes de stijging of daling t.o.v. Prinsjesdag 2014:

1. Dijsselbloem           50% (-5%)

2. Asscher                  36% (-)

3. Hennis-Plasschaert 35% (-3%)

4. Schippers               30% (-1%)

5. Schultz van Haegen 29% (-3%)

5. Koenders                29% (-2)

7. Rutte                       28% (-13%)

8. Bussemaker           25% (-3%)

8. Ard van der Steur   25% (1%) 

10. Kamp                    21% (-5%)

10. Ploumen               21% (-5%)

12. Plasterk                20% (-5%)

13. Blok                      15% (-2%)

Vandaag worden de uitslagen van dit onderzoek gepresenteerd door Gijs Rademaker in een speciale radio-uitzending op NPO Radio 1 die live vanuit de Tweede Kamer wordt uitgezonden, van 12:00 tot 18:00 uur.

Over dit onderzoek

De data zijn verzameld door het houden van twee onderzoeken onder het EenVandaag Opiniepanel. Het eerste onderzoek is gehouden van 5 tot 9 september, hier deden 22.075 deelnemers aan mee. Het tweede onderzoek is gehouden van 10 september tot en met 14 september en daar deden 19.788 deelnemers aan mee. De onderzoeken zijn gewogen op zes variabelen. 

Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de peilingen onder het EenVandaag Opiniepanel zijn na weging representatief voor zes variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2012.

Panelleden krijgen ongeveer één keer per week een uitnodiging om aan een peiling mee te doen. Op de meeste onderzoeken respondeert 60 tot 70 procent van de panelleden.

De software van de onderzoeken is van Vision Critical.

De Amerikaanse president Donald Trump mag voorlopig doorgaan met het uitzetten van migranten. Dat heeft het Hooggerechtshof, tot de grote verbazing van velen, gisteren besloten. Hoe kreeg hij dit voor elkaar? "Hij is duidelijk over de schreef gegaan."

De aandelen in Europa laten een voorzichtig herstel zien. Toch zijn er zorgen, vooral over de pensioenen en de woningmarkt, blijkt ook uit vragen in de chat. Hoofdeconoom Bert Colijn van de ING beantwoordt de meest gestelde vragen.

De onrust op de beurs van de afgelopen dagen, die veroorzaakt wordt door de importheffingen van president Donald Trump, leidt ook tot veel onrust bij de kijkers in de chat. Deze vijf vragen worden het meest gesteld:

1. Gaan de huizenprijzen dalen? En wat zijn de gevolgen voor starters op de woningmarkt?

Voor een daling van de huizenprijzen is op dit moment geen duidelijke aanleiding, begint Colijn. "De beursdalingen lijken misschien op eerdere crises, zoals tijdens corona, maar dat hoeft niet automatisch tot een daling van huizenprijzen te leiden. De financiële positie van veel Nederlandse huiseigenaren is nog steeds goed. Daarnaast daalt de rente licht, wat juist een aanzuigende werking op de huizenmarkt kan hebben", legt hij uit.

Die lagere rente is goed nieuws voor starters op de woningmarkt. "Dat maakt huizen in principe iets betaalbaarder voor starters, dus dat is positief. Mochten de huizenprijzen alsnog dalen, dan kan dat ook gunstig zijn voor starters."

"Maar er is nu nog geen reden om te zeggen: 'ga snel kijken' of juist 'wacht af'", gaat hij verder. "De economische impact van deze situatie lijkt vooralsnog beperkt: hooguit een lichte rem op de groei, geen recessie. Dus wat er gaat gebeuren, hangt sterk af van het vertrouwen in de markt. Als we vertrouwen blijven houden, dan is er niet zoveel aan de hand. Maar als mensen massaal het vertrouwen verliezen, kan dat wél effect hebben op bijvoorbeeld de woningmarkt, ook al zijn de economische 'fundamentals' nog in orde."

2. Is dit te vergelijken met 2008 en de val van Lehman Brothers?

"Nee, dit is geen systeemcrisis zoals toen", zegt de hoofdeconoom stellig. "In 2008 implodeerde het wereldwijde financiële systeem. Nu zien we vooral zorgen rondom handel en geopolitiek, met effecten op prijzen en vertrouwen."

"De beursdaling lijkt op die tijd, maar de onderliggende situatie is heel anders. Dit is een crisis die eigenlijk voornamelijk gaat over een sterke verhoging van prijzen in de Verenigde Staten en een reactie daarop. Dus het gaat nu niet over instortende banken of faillissementen, maar over handelspolitiek en prijsdruk."

3. Dan het nieuwe pensioenstelsel, moeten we dat nog wel willen nu de beurs daalt?

"Ja, er is geen reden om daar nu op terug te komen. Het nieuwe stelsel bevat juist schokdempers voor momenten zoals deze. Pensioenfondsen zijn beter beschermd tegen tijdelijke schommelingen, en de dekkingsgraden zijn de afgelopen tijd juist gestegen", legt Colijn uit.

4. Wat is de invloed op onze pensioenen, op korte en lange termijn?

"Op korte termijn is een beursdaling vervelend, omdat pensioenfondsen daarin beleggen. Maar veel fondsen hebben hun renterisico goed afgedekt. Ze kunnen dus tegen een stootje."

Hij gaat verder: "Op de lange termijn blijft het belangrijk om mee te bewegen met economische ontwikkelingen, en daar is het nieuwe stelsel op ingericht. Pensioenen kunnen dalen, maar er zijn schokdempers ingebouwd precies voor momenten zoals deze."

5. Gaat de handelsoorlog zorgen voor hogere prijzen? En stijgen pensioenen dan mee?

"Dat is nog helemaal niet zeker", weet de hoofdeconoom. "In de VS zijn forse importheffingen aangekondigd, maar in Europa blijven de maatregelen vooralsnog beperkt. Daardoor zou het zelfs kunnen dat prijzen hier minder snel stijgen. En dus is het ook niet zeker dat pensioenen meestijgen, want dat hangt af van de inflatie en de beleggingsresultaten", sluit hij af.