De politieke controle op de veiligheidsdienst AIVD schiet tekort. De minister van Binnenlandse Zaken moet meer middelen krijgen om vooraf te controleren of veiligheidsacties op initiatief van de AIVD geoorloofd zijn, in plaats van alleen achteraf. Die oproep doet de toezichthouder op de veiligheidsdiensten, Bert van Delden, vanavond in EenVandaag. Vandaag bestaat zijn dienst, de Commissie van Toezicht betreffende de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) 10 jaar.

EenVandaag spreekt over de controle op de AIVD met CTIVD-voorzitter Van Delden en met Telegraaf-journaliste Jolande van der Graaf. Zij werd in 2009 door de AIVD in het geheim afgeluisterd en door de opsporingsdiensten van haar bed gelicht omdat ze had geschreven over vertrouwelijke AIVD-stukken.

Of geheime acties op advies van de AIVD geoorloofd zijn en toegestaan wordt nu altijd pas achteraf bekeken. Controle vooraf gebeurt nauwelijks, met het risico op fouten. En dat moet veranderen volgens Van Delden. Hij pleit voor het aanstellen van een extern adviseur die de minister kan adviseren. Een hoge ambtenaar die de dienst nauwlettend volgt en de minister kan helpen bij het maken van belangrijke keuzes. Dat is hard nodig omdat fouten op de loer liggen bij onvoldoende toezicht op het ingrijpende werk van de AIVD. Van Delden: “Het gevaar is dat de dienst de dienst gaat uitmaken en dat mag nooit gebeuren. Het hoort stevig in handen van minister. Mag nooit zo zijn en dat de minister bij het kruisje moet tekenen. Dat wordt nu gezien als zwakke schakel.”

In de Tweede Kamer wordt positief gereageerd op de plannen. PvdA en SP zijn ervoor. Maar de fracties van VVD en PVV hebben hun twijfels bij het instellen van een nieuwe functionaris. Zij willen eerst een bredere evaluatie.

Van Delden doet zijn uitspraken naar aanleiding van dit rapport. Zijn commissie bestaat 10 jaar en heeft kritisch teruggekeken met tientallen belangrijke personen binnen en buiten de veiligheidsdiensten naar de veiligheid en controle op de veiligheidsdiensten in Nederland. Allemaal waarschuwen ze voor het gevaar van een falende controle door de minister.

Download

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.