radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Tweede opleiding in onderwijs of zorg volgen? Student Yvonne moet flink haar portemonnee trekken: '21.000 euro in totaal'

Tweede opleiding in onderwijs of zorg volgen? Student Yvonne moet flink haar portemonnee trekken: '21.000 euro in totaal'
Student verpleegkunde Yvonne de Gier moet veel collegegeld betalen voor haar tweede zorgopleiding
Bron: EenVandaag

Duizenden euro's per jaar aan collegegeld betalen voor een opleiding als leraar of verpleger. Het klinkt bizar in tijden van grote tekorten in het onderwijs en de zorg. Toch zijn er ruim 2.000 studenten die zoveel moeten betalen voor hun tweede studie.

Het hoge lesgeld komt doordat deze studenten al eens eerder een opleiding hebben gevolgd in het onderwijs of de zorg. Het stelt mensen voor een lastige keuze: ga ik doorleren voor een belangrijk beroep met alle financiële gevolgen die daarbij komen, of schrijf ik me toch maar niet in?

'Praktische kant past me beter'

Yvonne de Gier is dit jaar begonnen aan de deeltijdopleiding verpleegkunde aan de Hogeschool Utrecht. Het is haar tweede studie: ze heeft al een bachelor biomedische wetenschappen en een master neurowetenschappen in haar zak. Na haar eerste studie werkte ze jaren als onderzoeksassistent in een universitair ziekenhuis.

"Dat was heel erg leerzaam", blikt ze terug op die carrière. "Maar ik heb in die tijd ook geconcludeerd dat het hele theoretische van wetenschappelijk onderzoek minder goed bij mijn karakter past. Ik hoopte wat meer de praktijk kant van de zorg op te kunnen zoeken."

9.200 euro per jaar

Ze besloot zich daarom om te laten scholen tot verpleegkundige en meldde zich aan voor de deeltijdopleiding. Inmiddels werkt ze bij een zorginstelling en gaat één dag per week naar de hogeschool. En dat bevalt goed: "Zo doe ik praktijkervaring op en heb ik de mogelijkheid om echt dingen in de praktijk toe te passen."

Daar zit alleen wel een flink prijskaartje aan: omdat het haar tweede studie is, kost de opleiding van Yvonne ruim 9.200 euro per jaar. Haar werkgever betaalt een kwart daarvan, maar de rest moet ze uit eigen zak betalen. Over 3 jaar komt dat samen neer op zo'n 21.000 euro: "Dat is een flink bedrag, ja."

Bekijk ook

Hoger 'instellingscollegegeld'

Dat zit zo: iedereen die in Nederland een eerste opleiding volgt in het hoger beroepsonderwijs (hbo) of wetenschappelijk onderwijs (wo) moet het wettelijk collegegeld betalen. Dit 'lesgeld' is voor alle studenten gelijk en wordt jaarlijks vastgesteld door de overheid. Voor het collegejaar 2023/2024 gaat het om een bedrag van 2.314 euro.

Mensen die hun eerste studie hebben afgerond en daarna nog een bachelor en/of master willen volgen zijn meer geld kwijt. Zij moeten namelijk het zogenoemde 'instellingscollegegeld' betalen. De hoogte daarvan wordt bepaald door de hogeschool of universiteit. Er geldt geen maximum en soms loopt dit bedrag op tot 40.000 euro.

Niet voor iedereen hetzelfde

Yvonne had zich voor haar aanmelding goed ingelezen en wist dus van tevoren van het hoge instellingscollegegeld. Uiteindelijk maakte ze bewust de keuze om nog een tweede studie te volgen: "Ik vind het dusdanig belangrijk om deze opleiding te gaan doen en bij te kunnen dragen aan de zorg, dat ik dit er voor over heb."

Wat ze níet wist, was dat andere studenten veel minder kwijt zijn aan deze opleiding. Op de hogeschool kwam ze er namelijk achter dat niet al haar klasgenoten hetzelfde 'lesgeld' hoeven te betalen. Zo zijn er anderen die alleen het wettelijk collegegeld betalen, net als bij hun eerste studie.

Studenten in het onderwijs en de zorg vertellen over het hoge instellingscollegegeld dat ze moeten betalen

Onderwijs en zorg

Er is namelijk een belangrijke uitzondering: als iemand een tweede opleiding wil volgen voor een baan in het onderwijs of de zorg, dan hoeft diegene niet het hoge instellingscollegegeld te betalen, maar het veel lagere wettelijk collegegeld.

Door een omscholing tot bijvoorbeeld leraar of verpleegkundige goedkoper te maken, hoopt de overheid dat het aantrekkelijker wordt om de overstap te maken naar het onderwijs of de zorg. In deze essentiële sectoren is namelijk veel extra personeel nodig.

Uitzondering op de uitzondering

Op deze uitzondering geldt alleen wéér een uitzondering: mensen die al een opleiding in het onderwijs of de zorg hebben afgerond en als tweede studie weer voor een van deze twee sectoren kiezen, maken géén aanspraak op het lagere collegegeld en moeten 'gewoon' het instellingscollegegeld betalen.

Een van die studenten is dus Yvonne. Haar afgeronde bachelor biomedische wetenschappen en master neurowetenschappen worden tot de categorie 'gezondheidszorg' gerekend, en daarom moet zij het hoge instellingscollegegeld betalen.

'Vreemde situatie' in de klas

Yvonne vindt het een vreemde situatie: "Het voelt heel raar dat we hetzelfde onderwijs krijgen voor een ander bedrag." Bovendien werpt het een drempel op voor mensen om voor een andere baan in het onderwijs of de zorg te leren, terwijl er op veel plekken extra handen nodig zijn, zegt ze.

Zelf heeft ze met haar man gekeken of het financieel haalbaar was om de opleiding te volgen. Dat bleek zo, 'al zal ik zeker de komende jaren even wat meer met de hand op de knip moeten leven'. Maar de deeltijdstudent verpleegkunde is zich ervan bewust dat anderen het hoge instellingscollegegeld niet kunnen betalen en daardoor afhaken.

Bekijk ook

'Ik leer echt iets anders'

Ook inhoudelijk gezien snapt Yvonne niet waarom het lesgeld zo hoog is voor mensen die een tweede studie in het onderwijs of de zorg willen volgen. Ze benadrukt dat haar eerdere bachelor- en masterstudie echt heel anders waren dan haar huidige hbo-opleiding.

"Ik leer hier daadwerkelijk wel echt iets anders dan wat ik met mijn vooropleiding heb geleerd", zegt de student daarover. Haar opleidingen aan de universiteit waren gericht op de theorie, deze opleiding aan de hogeschool is veel meer praktijkgericht.

Toegevoegde waarde

Juist de kennis die ze eerder heeft opgedaan, komt volgens haar nu goed van pas: "Daar heb ik echt in detail gekeken naar de gezondheid van de mens, naar de werking van het menselijk lichaam. Wat is ziekte, wat is gezondheid? En hoe werken medicijnen?"

Dat leert ze nu ook bij de opleiding verpleegkunde, zegt Yvonne, 'maar wel op een manier die ik op een heel andere manier kan inzetten in, namelijk de praktische'. En daar zit volgens haar de toevoegde waarde van studenten die al eerder een opleiding hebben gevolgd in de zorg. "En daarom voelt deze situatie ook zo krom."

Doel van de maatregel

Het ministerie van Onderwijs laat in een reactie weten dat 'in tekortsectoren als de zorg en het onderwijs het heel belangrijk is dat zoveel mogelijk mensen kiezen voor een opleiding in die richting'. "We hebben die mensen hard nodig", benadrukt een woordvoerder van demissionair minister Robbert Dijkgraaf van Onderwijs.

Om die reden is destijds de uitzondering op het instellingscollegegeld ingesteld voor een tweede opleiding in het onderwijs of de zorg. Met volgens hem als doel om 'meer handen aan het bed' en 'meer voeten voor de klas' te krijgen. "Substitutie van het onderwijs naar de zorg (en vice versa) draagt niet bij aan dit doel." Daarom geldt de uitzondering niet voor studenten als Yvonne, legt hij tot slot uit.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Te veel klagen is niet goed voor onze gezondheid: 'Maar helemaal stoppen is volkomen kansloos'

Te veel klagen is niet goed voor onze gezondheid: 'Maar helemaal stoppen is volkomen kansloos'
Bron: Pexels

Na dry januari op zoek naar een nieuwe uitdaging? Vandaag, op 'blue monday', begint in Nederland de campagne 'Dertig dagen zonder klagen', zodat mensen positiever worden. Maar is stoppen met klagen wel goed? "Als we stoppen, worden we onverschillig."

Het idee komt van auteur Isabelle Gonnissen. Al 7 jaar probeert ze België positiever te maken en haar campagne stroomt deze maand over naar Nederland. Ze moedigt mensen aan om 30 dagen goed op te letten wanneer ze klagen, zodat ze bewust worden van hoe vaak ze dat doen.

'Volkomen kansloos'

Schrijver en klaagexpert Bart Flos is kritisch op deze methode. "Als je weet dat je over 30 dagen weer mag klagen, dan krijg je een kunstmatige situatie. 30 dagen niet klagen is volkomen kansloos, omdat mensen die klagen geholpen moeten worden om het oplossingsgerichte vermogen te vergroten."

Hij legt uit: "Die mensen vinden van zichzelf helemaal niet dat ze klagen, dus waarom zouden ze nou moeten stoppen?"

Bekijk ook

Klaagparadox

Dat noemt Flos de klaagparadox. "Deze mensen vinden niet dat ze klagen, maar dat ze constateringen maken." Klagen brengt mensen volgens Flos wel een stukje dichter bij elkaar. "Het hoort bij de menselijke soort en is het begin van de oplossing. Als wij stoppen met klagen worden we onverschillig."

Dan heeft hij het ook over klagen over het weer. Dat staat op nummer één van de honderd meest beklaagde onderwerpen. "We klagen er het meest over, maar kunnen er het minst aan doen. Maar het creëert een saamhorigheidsgevoel."

Klagen om het klagen

Klagen kan ook leiden tot een tijdelijke stressverlichting, vertelt ontwikkelingspsycholoog Steven Pont. Hij onderscheidt twee soorten klagen. Aan de ene kant heb je het constructieve klagen, bijvoorbeeld tegen een klantenservice omdat je internet niet werkt. En klagen zonder specifiek doel. "Dat kan ook heel bindend werken als je het met elkaar doet. Dat kan je ook roddelen noemen, wat op zichzelf ook weer een negatief effect heeft."

Klagen wordt vooral negatief als het zich niet richt op een oplossing, zegt Pont. "Dan ben je een beetje aan het klagen om het klagen. En hoe meer je dat doet, hoe meer je hersenen worden ingericht op nóg meer klagen. Dus het versterkt zichzelf. Denk bijvoorbeeld aan scheiding, waarbij mensen steeds meer over elkaar gaan klagen."

Bekijk ook

Bedrijfs- en gezinsleven

Klagen om het klagen is iets wat in het bedrijfsleven overgenomen kan worden door werknemers. Klaagcoach Flos hoopt leidinggevenden in het bedrijfsleven duidelijk te maken dat zij een ouderfunctie hebben. "Als zij klagen over trage WiFi of een slecht systeem, dan leert een medewerker dat ook te doen. En in principe is dat een terechte conclusie. Zo zit dat ook in gezinnen."

"Kinderen leven het leven een beetje na zoals hun ouders dat doen", bevestigt Pont. "Als ouders in de gezinscultuur de neiging hebben om veel te klagen, zeker over andere mensen, dan nemen kinderen dat over als horende bij hun gezin. Omdat ze vaak niet doorhebben dat dat een kenmerk is van hun gezin."

Effectief klagen

Maar wat is het effect op je mentale gezondheid? Volgens Pont brengt klagen je in een negatieve modus. "Zeker als je je niet richt op een oplossing. Dan ga je het steeds meer doen en kan het ook een soort identiteit geven. Als je veel klaagt over andere mensen, trap je een beetje naar beneden. Daardoor kom je zelf een beetje bovenop drijven."

Maar als je überhaupt wat vrolijker en hoopvoller in het leven staat, dan kan het juist wel goed zijn voor je mentale gezondheid. "Zolang je maar effectief blijft klagen. Dus als je bijvoorbeeld op werk gaat klagen, doe dat tegen de persoon waar het over gaat. Anders lost het niks op."

info

Podcast

De rubriek 'Feit of Fictie?' is ook te beluisteren als podcast.

Eerder dood

Daar sluit Flos zich bij aan. Hij haalt er een onderzoek bij van de Universiteit van Pennsylvania. "Mensen die heel veel klagen zijn minder gelukkig, minder succesvol, ze hebben minder vrienden, ze zijn vaker ziek en ze gaan eerder dood. Dus er is wel degelijk een effect gevonden van klagen vanuit zenderperspectief."

Maar minder klagen moeten we niet doen. Daar zijn de experts het beiden over eens. "Als je maar effectief gaat klagen", zegt Pont. "Er gebeuren gewoon niet zulke leuke dingen in het leven af en toe. En dat je daarover klaagt is niet het probleem. Het gaat echt over de effectiviteit ervan. Dus klagen om het klagen, terwijl je er verder niet naar handelt, werkt niet. Leg het goede probleem bij de goede persoon, en zet de volumeknop niet harder dan strikt noodzakelijk."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

'Trump is goed nieuws voor Oekraïne en voor Europa', zegt deze oud-NAVO-ambassadeur

'Trump is goed nieuws voor Oekraïne en voor Europa', zegt deze oud-NAVO-ambassadeur
Kurt Volker
Bron: EenVandaag

President Trump betekent goed nieuws voor Oekraïne en voor Europa. Dat zegt de voormalig Amerikaans gezant voor Oekraïne Kurt Volker in een interview met EenVandaag. Waar oud-president Biden aarzelde, kan Trump juist een doorbraak forceren, verwacht hij.

"President Trump wil niet zwak overkomen, hij wil dat Amerika sterk staat in de wereld." zegt oud-NAVO-ambassadeur voor de VS, Kurt Volker, aan zijn eettafel in Washington. "En dat is goed nieuws voor Oekraïne en voor Europa."

'Aarzelende Biden werkte averechts'

Volker was Amerikaans gezant in Oekraïne tijdens de eerste termijn van president Trump. Volgens hem heeft de aarzelende opstelling van president Biden ervoor gezorgd dat de Russische president Poetin van geen ophouden weet in Oekraïne.

"Als je bang bent voor escalatie, geef je je tegenstander het signaal dat hij kan escaleren. En dat is precies wat er gebeurt. Biden heeft veel militaire hulp gegeven aan Oekraïne, maar het ging altijd erg langzaam en er werden allemaal voorwaarden gesteld aan het gebruik van bijvoorbeeld lange-afstandsraketten. Dat is niet nodig."

Niet dwingen tot snel vredesakkoord

"Poetin ontkent het bestaan van Oekraïne en wil het inlijven bij Rusland", vervolgt Volker. "Dat is een direct gevaar voor Europa. Ik verwacht daarom dat president Trump onmiddellijk zal bellen met Poetin om hem te overtuigen dat hij de oorlog moet stoppen."

Europese zorgen dat Trump de militaire steun aan Oekraïne zal stopzetten, deelt Volker niet. Ook zal Trump Oekraïne niet dwingen tot een snel vredesakkoord, wat neerkomt op capitulatie. "Poetin moet gestopt worden, anders blijft hij een gevaar voor de Europese veiligheid. Er zijn voor 300 miljard dollar aan Russische tegoeden bevroren. Die wil Trump gebruiken om Oekraïne militair te helpen. Dat is belangrijk, want dan kost het de Amerikaanse belastingbetaler geen geld meer en je kunt bijna oneindige steun geven met een lening. Dat zal voor Poetin een signaal zijn dat het geen zin heeft om door te gaan met een oorlog die hij niet kan winnen."

Bekijk ook

Verenigde Staten uit de NAVO?

Trump waarschuwde dat NAVO-landen die te weinig geld besteden aan defensie, wat hem betreft aangevallen mogen worden en dat hij ze dan niet te hulp zou schieten. Maar volgens de oud-gezant hoeven we ons geen zorgen te maken dat de Verenigde Staten uit de NAVO stappen.

"Trump wil dat alle landen meer besteden aan defensie, want dat is de belangrijkste garantie om oorlog tegen te gaan. Hij wil ook dat de Amerikaanse bijdrage meer in evenwicht is met de Europese bijdrage, juist om politiek steun te houden voor het bondgenootschap. Dus Trump wil de NAVO sterker maken."

Lovende woorden voor Rutte

Kurt Volker heeft daarbij lovende woorden over de nieuwe topman van de NAVO: oud-premier Mark Rutte. "Hij is een heel goede keus als secretaris-generaal. Hij is grappig, energiek en creatief."

"Hij kent president Trump uit zijn vorige functie en het was slim dat hij meteen op bezoek is gegaan bij Trump in Mar-a-Lago, zijn buitenverblijf. Hij begrijpt dat landen meer moeten bijdragen en is de juiste persoon om dat voor elkaar te krijgen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant