Trudy moest haar baby afstaan en klaagt nu samen met andere 'afstandsmoeders' de staat aan

De 'afstandsmoeders' stappen gezamenlijk naar de rechter en klagen de staat aan voor het leed dat hen is aangedaan. Deze vrouwen werden tussen de jaren 50 en 80 gedwongen hun kind ter adoptie af te staan. Het overkwam ook Trudy Scheele-Gertse.

Meer dan 50 jaar geleden stond Trudy gedwongen haar zoon af. Ze raakte zwanger op haar 21ste en was ongehuwd. Iets wat destijds gepaard ging met veel schaamte. Op aandringen van haar moeder beviel Trudy in een tehuis, speciaal voor zwangere, ongehuwde vrouwen. Ze wilde haar kind dolgraag houden, maar het tehuis en de Kinderbescherming stond haar niet toe om de zorg over haar zoon op zich te nemen. Uit angst dat haar kind op moest groeien in het tehuis stond ze hem uiteindelijk - na 2,5 jaar - af ter adoptie.

Groot schuldgevoel

"Toen ik begin vorig jaar voor het eerst mijn dossier las, was ik enorm geschokt. Ik dacht: 'ongelofelijk'. Het is namelijk zo dat ikzelf, maar vooral ook al die andere vrouwen, een schuldgevoel hebben. Ik voel me schuldig dat ik als moeder niet in staat was om een kind op te voeden. Maar toen ik het dossier las, dacht ik 'dit is niet terecht'. Het is er bij ons gewoon ingepeperd dat wij niet in staat zijn om voor een kind te zorgen," vertelt Trudy.

Vorig jaar stapte Trudy als eerste afstandsmoeder naar de rechter. Ze vond - én vindt - dat de staat aansprakelijk is voor het leed dat haar destijds is aangedaan. Bureau Clara Wichmann, een organisatie die bezighoudt met de rechtspositie van vrouwen - sluit zich vanaf nu aan bij het proces. En treedt op als vertegenwoordiger van alle getroffen vrouwen die ongewild gescheiden zijn van hun kinderen.

'Dit moet aan de oppervlakte komen'

Want zoals Trudy zijn er waarschijnlijk nog vele anderen. In de periode van 1956 (het moment dat de adoptiewet werd ingevoerd) tot 1984 (het moment dat abortus gelegaliseerd werd) zijn naar schatting dertienduizend kinderen ter adoptie afgestaan in Nederland. En dat ging lang niet altijd vrijwillig.

"Het moet aan de oppervlakte komen. Dit is een stuk geschiedenis, net als de Tweede Wereldoorlog. Ik ben heel erg blij met deze ontwikkeling. De minister heeft het tot nu toe altijd opzij geschoven. Maar er komen nu allerlei dingen naar boven, waaruit blijkt dat het systematisch gebeurde", vertelt Trudy.

Discriminatie ongehuwde moeders

Volgens Bureau Clara Wichmann, een stichting die opkomt voor de rechtspositie van vrouwen in Nederland, was er tientallen jaren sprake van een discriminerend beleid dat er op was gericht om om ongehuwde moeders van hun kinderen te scheiden.

"Er zijn nu verklaringen van verschillende afstandsmoeders toegevoegd. Iedere keer zijn de feiten hetzelfde. We kunnen laten zien dat het echt een patroon was", vertelt Linde Bryk van Bureau Clara Wichmann.

Vechten voor waarheid

Trudy is gedreven om te blijven vechten voor de waarheid: "Ik wil weten dat de ware schuldige opstaat. En dat duidelijk wordt wat er is gebeurd. Daarom is deze zaak zo belangrijk", zegt ze.

"Niet alleen voor mij maar vooral voor al die andere vrouwen die nog steeds dat schuldgevoel hebben en bang zijn dat ze veroordeeld zullen worden door de maatschappij. Het heeft mijn hele leven beïnvloed. Er gaat geen dag voorbij dat ik er niet aan denk. Je denkt er altijd aan. Dat gaat nooit meer weg."

Erkenning en excuses

"Wat we willen is dat de rechter zegt: dit is onrechtmatig geweest. Daar moet erkenning voor komen. Want dit gebeurde niet alleen in Nederland maar bijvoorbeeld ook in Australië. Daar heeft de regering wel excuses gemaakt. Dat zou een heel goed begin zijn. Daarnaast kun je je ook voorstellen dat er een fonds komt voor deze vrouwen", zegt Bryk. "Het waren Staatsinstellingen. Die vrouwen zijn getraumatiseerd en zolang er geen erkenning komt gaat dat door."

Er is een crowdfundactie gestart om geld in te zamelen voor de juridische procedure. Naar verwachting zal het nog maanden duren voor de rechter zich over de kwestie buigt.