Er komen zoveel telefoontjes en mails binnen over overlast door rokende buren, dat Clean Air Nederland een meldpunt heeft geopend. Als huurder kun je bijna nergens terecht. "De enige optie die je hebt, is om naar de rechter te stappen."

Een 'duidelijk oplopende trend' noemt voorzitter van Clean Air Nederland, Tom Voeten het aantal meldingen dat binnenkomt. Afhankelijk van het seizoen, krijgt de organisatie tientallen e-mails en telefoontjes per week over 'opdringerige sigarettenrook en bijbehorende stank'.

Vaak geregistreerd als burenruzie

Hoe groot het probleem landelijk gezien is, weet Clean Air niet precies, zegt Voeten. Op geen enkele plek wordt overlast door rokende buren goed geregistreerd. Buurtbemiddeling doet het niet, het Centraal Bureau voor Statistiek niet en de politie ook niet. Het meldpunt zou meer duidelijkheid moeten geven.

Volgens Voeten blijft een deel van de meldingen onder de radar omdat ze worden genoteerd als een burenruzie. "Het kan flink escaleren. Sommige niet-rokers verhuizen zelfs na jarenlange ruzies en ergernissen." Dan gaat het bijvoorbeeld om roken in gedeelde of aangrenzende tuinen, of de rook van buren die door een openstaand raam binnenkomt.

Door kieren en gaten

Naar schatting zitten 500.000 mensen dagelijks in de stank van sigarettenrook van de buren. Het gaat vaak om oude huurhuizen waar de rook door kieren en gaten binnendringt. Daarom wil Clean Air Nederland opkomen voor de belangen van niet-rokers.

Volgens Voeten hebben zij weinig mogelijkheden. "Je kan nu nergens terecht als je last hebt van rokende buren. De politie kan weinig doen, dus de enige optie die je hebt is om naar de rechter te stappen."

Verhuurder kan niet helpen

Ook de verhuurder heeft geen juridische mogelijkheden om het op te lossen. Omdat er niets over in het huurcontract staat, wordt het volgens Voeten een hele moeilijke zaak. "Als je een woning huurt, mag je ervan uitgaan dat je er op een normale manier gebruik van kunt maken."

"Als je dagelijks ziek wordt van de stank, kan je de verhuurder aanspreken, maar die kan ook niets doen", zegt hij. "Dat is dus een patstelling."

Woningcorporatie voor de rechter

Om die juridische positie te verbeteren, wil Clean Air Nederland een proefproces starten. "We vinden dat de overlast van roken echt als een serieuze bron van overlast moet worden gezien", vertelt Voeten.

Aankomend voorjaar wil de organisatie dan ook een woningcorporatie voor de rechter dagen om zo het probleem aan te pakken. Welke corporatie dat gaat worden, is nog niet duidelijk.

Rookvrij wonen

In Almere is al een oplossing verzonnen voor dit probleem. Daar wordt een nieuwe appartementencomplex gebouwd dat speciaal bedoeld is voor huurders die niet roken. Je mag een van de vijf huurhuizen alleen huren als je een contract tekent, waarin staat dat je niet rookt. Blijk je dat wel te doen, dan moet je er na een half jaar uit.

Volgens Tom Voeten is dit een goede oplossing. "We moeten er naartoe dat een groot deel van woningen rookvrij is. We hebben sinds 2004 al een rookvrije werkplek, maar nog altijd geen rookvrije woonplek. Dat is te gek voor woorden."

De druk van China op Taiwan wordt steeds groter. Met grootschalige militaire oefeningen rondom het eiland groeit de vrees voor een invasie. Gaat China nu echt proberen Taiwan zich opnieuw toe te eigenen? "Dit moeten we zien als het nieuwe normaal."

'Eenheid van kabinetsbeleid': voor en tijdens het Kamerdebat over de lintjesaffaire gaat het er veel over. Meerdere politici vinden dat minister Marjolein Faber aan deze eenheid morrelt. Maar wat betekent het precies? "Ze moeten met één mond spreken."

Afgelopen weekend werd duidelijk dat minister Marjolein Faber van de Asiel en Migratie weigert te tekenen voor koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers die zich hebben ingezet voor vluchtelingen en asielzoekers. Als oplossing zullen premier Dick Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark hun handtekening zetten. Maar volgens critici staat de 'eenheid van kabinetsbeleid' hierdoor op het spel.

Met één mond spreken

Het kabinet moet met één mond spreken, legt politiek commentator Joost Vullings uit. Dat is volgens hem een van de kernwaarden van het Nederlands staatsbestel. "Je moet het eigenlijk zo voor je zien: je mag als minister best je eigen mening hebben, maar die bespreek je dan alleen in de ministerraad met alle ministers achter gesloten deuren."

"Maar als er dan uiteindelijk een besluit wordt genomen, dan sta je daar met z'n allen achter en draag je dat ook uit", gaat hij verder. "Want anders heb je als kabinet natuurlijk buitengewoon weinig gezag als vervolgens iedere minister alsnog zijn eigen mening gaat geven. En dat is dus hier het geval."

Niet de eerste keer

Toch is het niet voor het eerst dat een minister uitspreekt dat hij of zij het niet eens is met de rest van het kabinet. Zo keerde Mona Keijzer, toen nog staatssecretaris van Economische Zaken, zich in 2021 tegen een in de ministerraad genomen besluit over het coronatoegangsbewijs. Zij stapte uiteindelijk niet zelf op, maar werd ontslagen door toenmalig premier Mark Rutte: een uitzonderlijk besluit.

Het Kamerdebat vandaag gaat dan ook niet alleen om een eventueel excuses van minister Faber, maar ook om leiderschap van premier Schoof, vertelt Vullings. "Het is de bedoeling dat hij tegen zijn minister zegt: 'Luister, wij willen dat deze lintjes worden uitgedeeld aan die mensen. En we willen ook dat iedereen dat uitdraagt en er niet één iemand zegt het er niet mee eens te zijn.'"

'Kabinet is als voetbalteam'

Partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie vergelijkt het kabinet met een voetbalteam. "Als je gaat spelen in verschillende stijlen, wordt het geen wedstrijd. En een belangrijke regel is: het kabinet regeert, en gaat als het goed is aan de slag met wetsvoorstellen, en de Kamer controleert."

"Maar als de ene minister zegt 'ik vind het een goede wet' en de andere 'ik vind het een slechte wet', dan kan de Kamer dat niet meer controleren", benadrukt ze over het belang van 'eenheid van kabinetsbeleid'. "Wat je persoonlijk op een verjaardag vindt, is tot daaraan toe. Maar als minister spreek je dezelfde woorden als je collega's, want je bent het met elkaar eens."

'Niet alleen excuses, ook tekenen'

Ook GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is niet te spreken over de huidige situatie. Volgens hem is eenheid juist nu nodig. "Kijk eens in wat voor tijd we leven: op 2 uur vliegen is er een oorlog gaande, vandaag kondigt Trump handelsmaatregelen aan die Nederland hard kunnen raken", somt hij op. "Dan moet je een eensgezind landsbestuur hebben en dat hebben we niet, ze maken alleen maar ruzie."

Het is volgens hem dan ook belangrijk dat Faber niet alleen haar excuses aanbiedt, maar ook zelf de aanvragen voor de lintjes ondertekent. "Dat moet ze beloven, want dat is dan eenheid van kabinetsbeleid. En dat ze iedere volgende aanvraag - die ongetwijfeld zal komen - ook zal tekenen. Daarmee herstel je het vertrouwen in het decoratiestelsel."

Herhaling voorkomen

Chris Stoffer van de SGP sluit zich hierbij aan en benadrukt hoe belangrijk die eenheid is. "Het is altijd zo geweest en zie in wat voor rommeltje we nu terechtkomen." Daarom vindt hij het ook belangrijk dat premier Schoof uiteindelijk toch aanwezig is bij het Kamerdebat. "Het gaat nu over het hele kabinet", zegt Stoffer. "Hij moet ingrijpen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt."

Ook Vullings ziet dat alle ogen nu op de premier gericht zijn, zegt de politiek commentator tot slot. "Vijf lintjes zijn misschien een kleine kwestie, maar als je nu niet optreedt, dan kan het nog een keer gebeuren."