Hij is doodziek en dat komt door zijn werk, stelt Theo van Ballegooijen uit Dordrecht. Jarenlang werkte hij met het giftige PFOA, een soort PFAS, bij het bedrijf DuPont/Chemours. Vandaag stapt Theo samen met zijn advocaat naar de rechter.

"Ik wil gewoon gerechtigheid. Ik wil erkenning dat ik ziek ben geworden door het bedrijf. Ik wil horen dat ze mijn leven hebben verpest." Theo van Ballegooijen (63) windt er geen doekjes om. Al jarenlang probeert hij samen met zijn vrouw Jenny zijn voormalige werkgever aansprakelijk te stellen.

Eeuwige chemicaliën

"We zijn al bijna 8 jaar bezig", vertelt hij. "DuPont en Chemours zijn verschillende keren aangeschreven door onze advocaten, maar ze gaan er steeds tegenin. Chemours zegt ijskoud: 'hij heeft nooit bij ons in dienst gezeten'. Dat terwijl ik bijna 38 jaar bij DuPont heb gewerkt. In 2015 werd dat bedrijf gesplitst en is het Chemours geworden."

Theo werkte onder andere op de Teflon-afdeling van DuPont in Dordrecht met de grondstof PFOA, een soort PFAS, die werd gebruikt voor bijvoorbeeld anti-aanbakpannen, waterdichte kleding en pizzadozen. Deze stoffen worden ook wel 'forever chemicals' genoemd, eeuwige chemicaliën, omdat ze nauwelijks oplossen.

Kan kanker veroorzaken

Inmiddels is bekend dat deze chemicaliën een schadelijk effect kunnen hebben op milieu en gezondheid. Ze kunnen kanker veroorzaken. Ook zijn nadelige effecten op de voortplanting, de lever en het immuunsysteem bekend.

Destijds wisten Theo en zijn collega's niets over het mogelijke gevaar van de stoffen waarmee ze werkten. "Het dwarrelde door de fabriek heen. Als je een klus deed en bijvoorbeeld leidingwerk moest leggen, zat je altijd onder de Teflon. Het zat aan je handen, aan je pak. En bovenop was het altijd stoffig. Het was nooit schoon."

'We werden dom gehouden'

Op een gegeven moment kreeg Theo het spul zelfs in zijn nek en rug, vertelt hij. "Ik heb ooit een klus gedaan, eind jaren 80. Toen stond ik daar te sleutelen en in een keer voelde ik vloeistof over mijn hoofd en rug stromen."

"Ik heb toen een operator erbij gehaald en die zei: 'Dat is een onschuldige shampoo.'" Inmiddels weet hij wel beter, zegt Theo. "Dat was die PFOA, daar ben ik in 2015 pas achter gekomen. Operators werden dom gehouden, in principe werden wij allemaal dom gehouden."

Doodziek

Theo is al jaren een wrak. "Ik ben doodziek, eigenlijk kan ik niks meer. Lopen kan ik niet, ik ben altijd moe, heb last van mijn ogen. Ik heb ook nog prostaatkanker gekregen. Je kunt beter vragen wat ik niet heb." Zowel hij als zijn vrouw Jenny zijn ervan overtuigd dat er een verband is met zijn vroegere werkzaamheden voor DuPont.

Hun advocaat Mark de Hek van het bureau SAP Letselschade Advocaten deelt die overtuiging en daagt DuPont/Chemours voor de rechter. "De klachten die Theo heeft, kun je allemaal in verband brengen met de stoffen waar hij mee heeft gewerkt. Theo heeft prostaatkanker, hij heeft leverklachten, oogklachten, klachten aan zijn immuunsysteem. En dat zijn klachten die hij tijdens zijn werkzame leven heeft opgelopen."

'Relatie ligt heel erg voor de hand'

De advocaat verwijt DuPont/Chemours dat ze wisten dat de stoffen gevaarlijk waren en hun medewerkers er willens en wetens jarenlang aan hebben blootgesteld.

"Het is in 1961 al vastgelegd bij DuPont dat contact met PFOA strikt moest worden vermeden. In de jaren 80 en 90 bleek uit proefdierstudies dat PFOA kan leiden tot klachten aan je lever en je immuunsysteem en tot oogklachten. Daarnaast komt kanker, ook prostaatkanker, meer voor bij werknemers van DuPont dan bij andere mensen. Dus die relatie ligt heel erg voor de hand", aldus Mark de Hek.

Meer partijen

Theo van Ballegooijen is lang niet de enige die DuPont/Chemours voor de rechter wil slepen. Ook verschillende omwonenden willen dat. En er zijn meer partijen. In 2018 stelden de gemeenten Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Molenlanden DuPont/Chemours aansprakelijk voor de schade die is ontstaan en mogelijk nog ontstaat als gevolg van de uitstoot van PFOA.

Afgelopen maart stonden ze tegenover elkaar voor de rechter. Tanja de Jonge is wethouder van Dordrecht en legt uit: "We hebben geconstateerd dat er vervuiling in de bodem en in het slootwater zit en we hebben met moestuinonderzoeken kunnen aantonen dat het ook in voedsel terecht is gekomen. Dat betekent dat er niet meer gebruik kan worden gemaakt van moestuinen."

'DuPont/Chemours ontkennen alles'

Vooralsnog lijkt DuPont/Chemours nog niet thuis te geven, vertelt wethouder De Jonge. "We hebben hun pleidooi gehoord in de rechtszaak en ze ontkennen echt alles. Ze zeggen dat ze het niet hebben geweten, dat er wel adequaat op is gehandeld. Dat soort antwoorden krijgen we."

En dan is er nog de provincie Zuid-Holland, die in de clinch ligt met het bedrijf. De provincie is verantwoordelijk voor de vergunning. "Wij zijn de vergunningverlener. Dat moet je zien als een soort volumeknop, die we elke keer een stukje dichter draaien", vertelt gedeputeerde Frederik Zevenbergen.

Provincie Zuid-Holland

"Naarmate de technologie verbetert, worden we strenger en strenger", vertelt gedeputeerde Zevenbergen. "Zo heeft DuPont/Chemours de afgelopen 10 jaar al 99 procent van de emissies verminderd. Maar we wilden meer. Daar hebben we de vergunning op aangepast, maar daarop zijn we door de rechter teruggefloten. Omdat we te streng zijn geweest."

Dit keer was het het chemiebedrijf zelf dat naar de rechter stapte, omdat de vergunning te streng zou zijn. Daarop ging de provincie in beroep. "We zijn in hoger beroep gegaan tegen die uitspraak omdat wij vinden dat de volksgezondheid van Zuid-Holland voorop staat en vinden dat we daarom die strenge eisen wel mogen stellen."

'Giftige cocktail'

Advocaat Mark de Hek vindt het opvallend dat de zaken zich lijken op te stapelen tegen DuPont/Chemours. "DuPont wordt echt van aan alle kanten belaagd. Ze belanden in een soort giftige cocktail van civielrechtelijke en strafrechtelijke procedures. Dat zegt mij dat er heel veel is misgegaan. En dat dat nu langzaam maar zeker steeds verder naar boven komt, en dat mensen ontzettend boos en verbolgen zijn. Omwonenden zijn boos, de overheid is boos, werknemers zijn boos en dat is omdat er gespeeld is met de gezondheid van mensen."

Ex-werknemer Theo van Ballegooijen is opgelucht dat de dagvaarding eindelijk de deur uit is. "Soms hoeft het leven voor mij niet meer. Maar ik hoop het einde van de rechtszaak nog mee te maken." Vaak zeggen mensen dat de fabriek dicht moet, vertelt hij. "Daar zul je mij niet direct over horen. Ze moeten gewoon niks meer uitstoten en open zijn over wat het doet met mens en omgeving."

'Open communicatie'

Chemours schreef in een reactie op dit verhaal: "We vinden het verstandig om lopende juridische procedures niet via de media, maar via de daarvoor bedoelde wegen te bespreken en op te lossen."

Over het werken met PFOA in het verleden in de fabriek in Dordrecht, zegt het bedrijf: "We hebben steeds in open communicatie de toezichthouders en onze medewerkers geïnformeerd over de arbeids- en gezondheidsaspecten van het werken met chemicaliën en over de passende maatregelen die we hebben genomen ter bescherming van de gezondheid."