'Telkens loop je tegen een nieuwe muur aan': studeren zonder verblijfsvergunning is moeilijk, weten Greta en Nahane

Campagnes en Kamervragen hebben tot nu toe niets veranderd voor jongeren die moeilijk kunnen studeren doordat ze geen verblijfsvergunning hebben. Daarom gingen ze op 16 maart op bezoek bij minister Robbert Dijkgraaf van Onderwijs.

Greta en Nahane hebben allebei (nog) geen verblijfsvergunning en vertellen hoe lastig het is om niet te kunnen studeren en de hele tijd in onzekerheid te zitten.

Toekomst onzeker

"Mijn toekomstdroom is om architect te worden", vertelt de 21-jarige Greta. "Ik vind het leuk om mijn creativiteit te gebruiken om zo duurzaam mogelijk gebouwen te ontwerpen. Het zou super tof zijn als ik ooit langs een gebouw loop en dan kan zeggen: daar heb ik aan bijgedragen. Maar het blijft onzeker of ik mijn droom kan waarmaken."

Ook de 19-jarige Nahane leeft in onzekerheid. Ze wil taalkunde studeren, 'maar dat is moeilijk voor mij, omdat ik niet de juiste papieren heb', zegt ze. Nahane vertelt wat haar drijft: "Ik wil mensen helpen via taal. Soms doe ik dat al, door bijvoorbeeld mee te gaan naar het ziekenhuis met iemand die geen Nederlands en Engels spreekt. Maar mijn goal is om meer te leren over talen en straks 5 talen vloeiend te spreken."

'Gevaarlijk voor meiden'

Nahane (19) kwam 4 jaar geleden, op haar 14e, vanuit Brazilië naar Nederland. "In Brazilië is het gevaarlijk voor meiden om alleen over straat te lopen. Mijn school stond in de straat waar ik woonde, maar toch liep ik er niet alleen naartoe. Je wordt gemakkelijk bestolen, of erger", vertelt ze.

Omdat Brazilië volgens de Nederlandse Rijksoverheid een veilig land is, kon Nahane hier geen asiel aanvragen. Ze leeft dus zonder papieren.

Bron: EenVandaag

'Risico dat ik niet meer terug kan'

Nahane woont nu in Amsterdam. Ze heeft het geluk dat daar een pilot loopt om jongeren zoals zij beter toegang te geven tot het hoger onderwijs. "Het idee is dat ik na mijn eindexamen een studieverblijfsvergunning ga aanvragen. Ik schrijf me dus in als internationaal student", vertelt de middelbare scholier.

Dit plan biedt geen garantie op succes. "Ik moet de studieverblijfsvergunning aanvragen in Brazilië, waar ik 1 tot 3 maanden heen moet. Er is een risico dat ik de papieren niet krijg, of dat ik niet meer terug kan komen in Europa."

Collegegeld vijf keer zo hoog

Anders dan Nahane, zijn er ook ongedocumenteerde jongeren die nog wachten op een beslissing over hun verblijf. Zij zijn rechtmatig in Nederland, en mogen daarom studeren. Wel worden ze beschouwd als 'internationaal student' en moeten ze daarom een vijf keer zo hoog collegetarief betalen als Nederlandse studenten. Ook lopen ze tegen administratieve hobbels aan, en hebben ze geen recht op een diploma.

Greta (21) is een van deze jongeren. Ze kwam op 9-jarige leeftijd met haar ouders mee vanuit Armenië naar Nederland en wacht nu bijna 13 jaar op een beslissing over haar verblijfsvergunning. Dit schooljaar begon ze aan de studie Build Environment aan de Hogeschool Utrecht.

Bron: EenVandaag

'Zonde om na mijn middelbare school niks te doen'

Het was voor Greta een lange weg om te kunnen studeren: "Nadat ik de basisschool, het vmbo en de havo had doorlopen, werd ik afgewezen voor het kinderpardon. Omdat ik inmiddels ook al boven de 18 was, mocht ik niet beginnen aan een studie. Ik ben dus maar doorgestroomd naar het vwo, om mezelf toch te blijven ontwikkelen."

Toen Greta klaar was met het vwo, probeerde ze zich opnieuw in te schrijven voor een studie. "Met wat je leert tijdens een studie kun je uiteindelijk echt iets betekenen voor de samenleving."

Toch ingeschreven

"Ik vond het ook zonde als ik na mijn middelbare school niks meer zou doen met alle kennis die ik had opgedaan", vertelt Greta.

Deze tweede keer lukte het haar om zich in te schrijven. "Er liep op dat moment een nieuwe zaak in mijn asielprocedure, een humanitaire zaak. Omdat die zaak nog niet beoordeeld was, en nog steeds niet is, had ik het recht om in Nederland te zijn, en mocht ik aan een studie beginnen."

Wel studeren, geen zekerheid

"Daar was ik natuurlijk ontzettend blij mee. Maar het is onzeker of ik mijn studie kan vervolgen", vertelt Greta. Ze moet zich bij toetsen identificeren met een zogenoemd w2-document, maar mogelijk wordt dat niet verlengd. "Dan heb ik zo mijn best gedaan in het eerste halfjaar, maar stopt het daarna gewoon. En dan krijg ik ook geen certificaat of zoiets."

"Dat vind ik het ergste van allemaal", zegt Greta. "Dat je het nooit zeker weet. Je loopt telkens tegen een nieuw muurtje aan waardoor je beseft dat je er nog niet bent. En dat geeft mij veel stress, waardoor ik me bijvoorbeeld minder goed kan concentreren op projecten of deadlines."

Bekijk ook

• 

  Philippa (19) is een van de vele kinderen van ongedocumenteerde ouders: 'Ik zit vast in het land waar ik geboren ben'

  • 08-06-2021

Terugkeer

Over het hoger onderwijs voor ongedocumenteerde jongeren zijn meerdere Kamervragen gesteld in de Tweede Kamer. Eric van der Burg antwoordde dat zowel hij als staatssecretaris van Asiel en Migratie als de minister van Onderwijs geen ruimte ziet voor een uitbreiding van het onderwijs voor ongedocumenteerde jongeren, 'omdat zij onrechtmatig in Nederland verblijven en de focus op terugkeer ligt'.

"Dat is vreemd", vindt coördinator Bart van Zelst van de campagne DreamersNL, die gaat over de positie van ongedocumenteerde jongeren. "Ze zijn hier geworteld, spreken Nederlands en zijn hier opgegroeid. Sommigen zijn zelfs hier geboren. Het is dan dus onzin dat de staatssecretaris spreekt over 'terugkeer'."

Op het allerhoogste niveau aangehoord worden

Van Zelst is blij dat de minister van Onderwijs Robbert Dijkgraaf afgelopen week toch wilde luisteren naar drie ongedocumenteerde jongeren. De minister gaf aan dat hij het belangrijk vindt om op de hoogte te zijn van alles wat er speelt in het onderwijs. "De jongeren deelden hun persoonlijke ervaringen met school, studeren en werken. Door alle procedures die ze hebben doorlopen, praten ze inmiddels als juridische experts. En ik zag vooral aan ze dat het ze goed deed om op het allerhoogste niveau aangehoord te worden."

Of er dan nu veranderingen komen? "Daar ging het tijdens het gesprek met Dijkgraaf nog niet over", zegt Van Zelst. "Natuurlijk hopen we dat de politiek actie gaat ondernemen, maar we willen de minister eerst de tijd geven om de persoonlijke verhalen van de jongeren op zich te laten inwerken. Niet alleen die van het drietal dat langskwam, maar ook die van andere jongeren die brieven hebben geschreven."

'Dit gaat niet alleen over mij'

Ook Greta schreef een brief aan de onderwijsminister. "Ik kan normaal gesproken natuurlijk niet zo snel iemand uit de politiek aanspreken, dus nu ik de kans kreeg om meneer Dijkgraaf te schrijven, heb ik die kans gepakt", vertelt ze.

"Ik hoop gewoon dat meneer Dijkgraaf op een of andere manier iets kan veranderen aan de situatie. Dit gaat niet alleen over mij, maar over veel meer mensen."

Bekijk ook

• 

  Zorgen over ouderen zonder verblijfstatus, zoals George: 'Medicijnen krijg ik niet mee zonder BSN-nummer'

  • 13-06-2022

Hoopvol over toekomst

Ondanks alles zijn Nahane en Greta hoopvol over hun toekomst. Nahane focust zich op de voorbereiding van haar examens en de aanvraag van haar studieverblijfsvergunning.

"Ik ken andere Braziliaanse jongeren die eenzelfde proces hebben doorlopen, dus ik ben in ieder geval niet de eerste."

'Geen zonde om dat te willen'

Greta strijdt verder om te mogen studeren, voor zichzelf en voor anderen. "Ik ben de afgelopen jaren afhankelijk geweest van mensen om mij heen. Als een buitenstaander dat zou zien, zou hij denken dat ik misbruik maak van de goedheid van anderen."

Dat is niet haar bedoeling, zegt ze. "Maar als vluchteling krijg je de kans niet om voor jezelf te zorgen. Ik vind dat het nu tijd wordt dat ik dat wel kan doen. En dat ik vanuit die positie anderen kan helpen. Ik wil in zekerheid kunnen studeren en uiteindelijk iets voor het land betekenen. Het lijkt mij geen zonde om dat te willen."