Te weinig dokters, te weinig toezicht: hoe een huisartsenpraktijk van Co-Med binnen 3 maanden weer sloot

De commerciële huisartsketen Co-Med heeft binnen drie maanden na opening een praktijk in Waalwijk moeten sluiten. De keten kreeg de bezetting niet rond en dat is niet voor het eerst. Ingrijpen blijkt voor toezichthouders en zorgverzekeraars ingewikkeld.

Co-Med tekent in maart voor de overname van de praktijk in Waalwijk. De praktijkhouder is uitgevallen en wil zijn praktijk snel van de hand doen. Praktijkhouders hebben een opvolger nodig omdat ze anders blijven vastzitten aan personeelskosten, langdurige huurkosten en de verantwoordelijkheid om patiëntendossiers nog tientallen jaren te bewaren.

Beloftes van Co-Med

Huisartsenketen Co-Med is inmiddels zo groot dat ze voor de overname goedkeuring moet vragen aan de toezichthouder: de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Dat gaat via een concentratietoets, waarin Co-Med moet aangeven hoe ze ervoor gaat zorgen dat de cruciale normen voor zorg niet in gevaar komen en of het proces van overname zorgvuldig is verlopen.

Co-Med belooft in de concentratietoets voor Waalwijk dat 'een waarnemend huisarts zich voor langere tijd voor vier dagen per week heeft verbonden' aan de praktijk. Bij urgente situaties zullen patiënten 'altijd te woord worden gestaan'. Ook zegt de keten transitiemanagers in te zetten om het bestaande personeel te begeleiden bij de overname. Dat is nodig, want de praktijk heeft dan ruim 3.000 ingeschreven patiënten waar de zorg goed voor geregeld moet worden.

Overname ondanks onderzoek

Dat er al een onderzoek naar Co-Med loopt bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) samen met de NZa én Co-Med sinds januari onder verscherpt toezicht staat, is geen reden om de overname van de praktijk in Waalwijk af te keuren. In de wet staat namelijk niet dat een partij waarnaar onderzoek wordt gedaan in de tussentijd geen nieuwe praktijken mag overnemen.

De toezichthouder kan dus niet anders dan de concentratietoets goedkeuren, want op papier voldoet Co-Med aan de wet- en regelgeving. Maar dat is wel met een kanttekening, want de toezichthouder zegt ook niet 'blind te zijn' voor de kritiek op het bedrijf vanwege slechte bereikbaarheid en zorg.

Weigeren is ingewikkeld

Ook verzekeraars contracteren Co-Med gewoon. Zij hebben namelijk een zorgplicht: als een praktijkhouder stopt en er geen opvolger is, zijn zij verantwoordelijk om die zorg te leveren. De contractering van huisartsenzorg is redelijk eenvoudig, laat VGZ weten. "Zodra de praktijkhouder alle formaliteiten heeft geregeld, zoals het verkrijgen van de AGB-code die is gekoppeld aan de praktijk of huisarts, kan de overeenkomst aangevraagd worden."

Dat gebeurt aan de hand van een vragenlijst die voor alle praktijken gelijk is, legt de verzekeraar uit. Vooraf een partij weigeren, is volgens de grote zorgverzekeraars dus ingewikkeld. Zij checken niet of de bezetting op orde is. Omdat Co-Med zegt meer tijd nodig te hebben om alles administratie te regelen worden de patiënten nog niet volledig overgeschreven, in afwachting van een oplossing door de aanbieder.

Bezetting niet op orde

Als vanaf 1 juli de praktijk van Co-Med in Waalwijk formeel start, gaat het al snel mis. Een eerdere arts die in beeld was als opvolger haakt in maart al af, en de beloofde dokters die daarna namens Co-Med zouden werken blijken niet contractueel geregeld. Het bestaande personeel van de praktijk is door de onduidelijkheid en eerdere media-aandacht voor het bedrijf grotendeels al vertrokken.

In de concentratietoets schrijft Co-Med dat er één dag per week een arts via het militair defensiebedrijf zou werken. Maar navraag leert dat het defensiebedrijf dit contract beëindigde toen de praktijk in Waalwijk werd overgenomen en na gesprekken met Co-Med niet meer verlengd heeft. Zo is er bijna geen bezetting als de praktijk opengaat.

Af van overname

Daarom wil Co-Med de praktijk in Waalwijk op het laatste moment niet overnemen. "Anderhalve week voor de opening kwam het verhaal naar buiten dat Co-Med van de overnamedeal af wilde, maar dat leek juridisch niet meer te kunnen", zegt bestuurder Ellen Otte van de regionale zorggroep PrimaCura. "Voor de oplossing was de verzekeraar toen afhankelijk van ons, want zij zijn wel verantwoordelijk voor de zorg."

De patiënten die nog ingeschreven staan bij de praktijk hebben zorg nodig, en PrimaCura heeft de contacten in de regio om daarbij te helpen.

Onvoldoende toetsing

Maar die oplossing is niet meteen gerealiseerd. In juli is de praktijk afwisselend open en gesloten, begin augustus sluit hij helemaal. De huisartsen in de omgeving springen bij en zien patiënten die spoedvragen hebben.

PrimaCura-bestuurder Otte verbaast zich over de gang van zaken en hoopt dat er lessen uit getrokken worden. "Co-Med zijn geen huisartsen. Het is een organisatie die het moet hebben van voldoende huisartsen en medewerkers om uiteindelijk te kunnen draaien. Dan moet je dat vooraf inderdaad toetsen."

Op zoek naar opvolger

Achter de schermen overlegt verzekeraar VGZ met Co-Med en met de zorggroep. Artsen die via PrimaCura worden aangedragen en bij de Co-Med-praktijk werken of patiënten van de praktijk zien, kunnen hun kosten declareren bij de verzekeraar.

Half september komt het bericht van de drie betrokken partijen: de Co-Med-praktijk gaat definitief dicht. De patiënten kunnen zich inschrijven bij artsen in de omgeving. Het lukt de zorggroep niet de praktijk met een nieuwe praktijkhouder over te nemen. "Daarvoor was de tijd te kort en moest er te veel geregeld worden", zegt Otte.

Juridische problemen

Maar hiermee is de zaak nog niet afgesloten. De patiënten kunnen zich elders inschrijven, maar de huur van de praktijkruimte en andere verplichtingen lopen door. Co-Med doet er inmiddels alles aan om onder de verkoop uit te komen.

Hoewel in de concentratietoets een koopovereenkomst is opgenomen, schrijft Co-Med op hun intranet dat ze 'besloten hebben de praktijk niet definitief over te nemen'. Ook aan EenVandaag wordt gemeld dat de koop nooit is doorgegaan en ze nooit praktijkhouder zijn geweest. Co-Med hoopt zo onder de verplichtingen en andere kosten van de praktijk uit te komen. Een rechtszaak dreigt.

Rechtszaken met Co-Med

Bestuurder Otte van PrimaCura: "Ik zou praktijkhouders echt wel aanraden om niet te snel in zee te gaan met dit soort partijen, en wel echt goed te doordenken of zij ook echt de zorg kunnen borgen."

Want als dat niet zo is, waarschuwt ze, krijgen praktijkhouders 'het uiteindelijk zelf weer terug'. "We horen elders uit het land dat er na overnames rechtszaken ontstaan tussen Co-Med en praktijkhouders. Daar wil je gewoon helemaal niet in terechtkomen."