Suske, Wiske, tante Sidonia, en dan natuurlijk Lambik en Jerom. 75 jaar geleden beleefden de Belgische striphelden hun eerste avontuur, op het eiland Amoras. En ze zijn nog lang niet klaar. "Ik denk dat Suske en Wiske de 150 jaar wel gaan halen."

"De avonturen waren ongerijmd en brachten ons werelden waar we alleen van konden dromen", zegt stripexpert en televisie-icoon Han Peekel. Het succes van Suske en Wiske komt volgens hem vooral door de humor in de strips. "Het bracht ons allure in de donkere jaren na de oorlog. Er was geen televisie en bijna geen geld voor het theater. Suske en Wiske brachten de mensen entertainment."

Rikki en Wiske

In maart 1945 verschijnt het allereerste avontuur van Rikki en Wiske in de wekelijkse strip van de Belgische krant De Nieuwe Standaard met in de hoofdrol tante Sidonia, Wiske en haar broer Rikki. Deze verhalen van de in Antwerpen geboren Willy Vandersteen werden samengevoegd in het album Rikki en Wiske in Chocowakije maar echt populair waren de stripverhalen toen nog niet.

Op 19 december 1945 verschijnt het eerste verhaal met Suske erin: Op het eiland Amoras. Suske is van origine een bewoner van Amoras en tante Sidonia adopteert hem. Vandersteen schrijft Rikki uit de serie omdat hij teveel op Kuifje zou lijken. Hij wordt erop uitgestuurd met een schoenenbon, maar keert nooit meer terug. Zo ontstaat het heldenduo Suske en Wiske, waarvan inmiddels 380 albums zijn uitgegeven en in de jaren 70 de poppenserie van de Tros, met de enorm bekende intro:

Stripteksten als filmscenario

De stripreeks wordt ook verfilmd. In 2009 verschijnt de 3D-animatiefilm Suske & Wiske en De Texasrakkers, die 9 miljoen kost en niet al te enthousiast ontvangen wordt. Ook over de verfilming van de Duistere Diamant in 2004 zijn de meningen verdeeld. Tv-regisseur Andries Kooijman vindt de film zo teleurstellend dat het hem inspireert om zelf aan de slag te gaan. "Professor Barabas werd wel erg oenig neergezet. En dan de teksten. Die stonden zò ver af van de stijl van Willy Vandersteen. Waarom zou je zijn stripteksten niet kunnen gebruiken voor een filmscenario?"

Bron: EenVandaag

Niet voor de poen

Met een paar vrienden besluit Kooijman om het album De Poenschepper te verfilmen. "Een geweldig album, waarin Lambik zijn ziel aan de duivel verkoopt. We hebben stripplaatje voor stripplaatje verfilmd, in 2D. Daardoor oogt de film misschien wat primitief, maar dat is nu juist de bedoeling."

Twaalf jaar lang werken ze aan de film. "De kosten weten we laag te houden: het project kostte ons maar een paar honderd euro," zegt Kooijman die behalve regisseur ook directeur is van het Hilversumse TV-college. "Wat we nu met de film gaan doen, moeten we nog bekijken. We hebben De Poenschepper niet gemaakt om geld te verdienen. We wilden gewoon aantonen dat er uitstekend met de originele teksten van Willy Vandersteen een film valt te maken."

Elk verhaal een moraal

Behalve goed en grappig geschreven zijn Suske en Wiske's ook nog eens leerzaam, stelt podcastmaker Koen Maas, die in De Perfecte Podcast op zoek gaat naar het geheim van zijn favoriete strip. "Willy Vandersteen was een groot verhalenverteller. Hij wist te vertragen en versnellen op de juiste momenten en had een goed gevoel voor humor. Ook vond hij het erg belangrijk om zijn verhalen een educatieve laag mee te geven. Suske en Wiske reizen in de boeken langs allerlei historische plekken. Door Het Geheim van de Gladiatoren leerde ik bijvoorbeeld als kind veel over de Romeinen. En ook had elk verhaal een moraal. Zo is De Poenschepper gebaseerd op Faust, en de 'les' is natuurlijk dat vriendschap belangrijker is dan geld."

Bron: EenVandaag

Vertrouwd maar toch vreemd

Het geheim van een goede strip is dat het dichtbij de kinderen moet komen, maar toch een beetje vreemd is. Neem tante Sidonia, het favoriete karakter van Han Peekel. "Het is een ongelofelijk rare tante. Een combinatie van vertrouwd en vreemd, en juist dat maakt het spannend. Ze heeft iets bijzonders, want als ze achter een lantaarnpaal gaat staan, zie je helemaal niets meer."

Ouders komen niet in de strips voor, maar tante Sidonia is wel een soort moederfiguur. En Lambik, ooit in de strip begonnen als privé-detective, heeft de rol van oom, net zoals Jerom, de spierbundel uit de middeleeuwen. En dan die twee merkwaardige figuren, Suske en Wiske, waarvan je niet wist of het broer en zus waren of twee kinderen die toevallig daar waren blijven kleven. De figuren vormen samen een soort familie, maar toch ook weer niet. En dat intrigeert."

Vereerd is hij over zijn cameo-rol in De kleine Postruiter. "In dat stripverhaal is een hoveling te zien aan het hof van Maximiliaan van Oostenrijk die als twee druppels water op mij lijkt. Dat is bijna leuker dan een Koninklijke onderscheiding."

Suske en Wiske-monument

Het mooie aan Suske en Wiske is volgens Han Peekel dat het een familiestrip is, leuk voor ouders en kinderen. Niet zo gek dus dat er ondertussen vijf generaties met Suske en Wiske zijn opgegroeid. En ken je de pop Schanulleke en de slechteriken als de Zwarte Madam, Theofiel, Krimson en Savantas nog?

Onder de honderden albums die zijn uitgegeven, zijn luxe edities, gouden collecties en classics waarmee de studio van Suske en Wiske terugblikt op de meest iconische verhalen. Bekende avonturen zijn Het eiland Amoras, Het Spaanse Spook, De parel in de lotusbloem, de Poenschepper en Angst op de Amsterdam. Volgens Han Peekel is Suske en Wiske een blijvend hoogtepunt in de Nederlandstalige stripgeschiedenis: "Het is een monument van de Nederlandse en Vlaamse samenleving en ik denk dat ze zeker de 150 jaar gaan halen."

Wil je meer weten over Suske en Wiske? Beluister dan De Perfecte Podcast van Koen Maas waarin hij spreekt met onder andere tekenaars van de strip, grote fans en de oud-directeur van het Suske en Wiske museum. Te beluisteren via: www.deperfectepodcast.nl/afleveringen/

De Consumentenbond doet vandaag een oproep in de Tweede Kamer: verlaag de btw op elektriciteit om de energierekening financieel behapbaar te houden. Maar is dat de oplossing? "Tijdelijke pleister."

De energierekening: voor veel mensen is het een grote zorg. Daarom roept de Consumentenbond op om het btw-tarief voor energie van 21 procent naar 9 procent te verlagen.

Hoge rekening profiteert

Dat er iets moet gebeuren is duidelijk, ook volgens energie-expert bij Milieu Centraal Gwen Jansen. Maar het voorstel van de Consumentenbond is volgens haar maar 'een tijdelijke pleister'. Daarbij is het vooral voordelig voor mensen die al veel stroom gebruiken, en niet voor mensen die juist proberen de energierekening laag te houden omdat ze al moeite hebben met betalen.

"Dit voorstel is eigenlijk vooral goed voor de mensen met een hoge energierekening, want die profiteren het meest", vertelt ze. "Maar juist de mensen die het heel hard nodig hebben, maar een lagere energierekening hebben, profiteren minder. Dus wij zijn voorstander van meer structurele maatregelen."

Beter isoleren

Minder btw betalen klinkt als een goed idee, maar houdbaar is het niet volgens Jansen. "Want uiteindelijk gaat die btw weer omhoog, dus je kan beter kijken hoe deze mensen op de langere termijn geholpen kunnen worden."

Maar er zijn volgens de energie-expert wel andere maatregelen die genomen kunnen worden om de energierekening betaalbaar te houden. "Verreweg op één staat het beter isoleren en ventileren van de woningen. Energie die je niet verbruikt hoef je ook niet te betalen. 2 op de 3 woningen zijn nog slecht geïsoleerd en 9 op de 10 slecht geventileerd. Dat zorgt voor veel hogere kosten dan nodig is."

Inzet energiecoaches

Maar volgens Jansen kunnen zogenaamde energiecoaches ook een groot verschil maken. Dat terwijl in bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam de huis-aan-huisbezoeken met de energiecoaches worden stopgezet. "Uit onderzoek van TNO blijkt heel duidelijk dat energiecoaches, heel goed werk leveren en dat zij de maatschappelijke kosten ook op termijn heel erg laag kunnen houden. Ook voor de gezondheid van heel Nederland is dat goed."

Het is een laagdrempelige manier om mensen te helpen, zegt Jansen. "Je ziet dat heel veel energiehulp mensen nog niet bereikt. De deuren blijven dicht, vooral bij mensen die de energierekening niet kunnen betalen. Daar is schaamte en wantrouwen. Hoe kom je daar wel binnen? Door heel dicht bij deze mensen te staan." Volgens de experts is dat het geval met energiecoaches. "Die werken ook vaak met vrijwilligers uit de buurt, die wel binnenkomen bij deze mensen."

Radiatorfolie, douchetimers en tochtstrips

Claar Wachter is zo'n energiecoach bij organisatie !WOON die bewoners in Amsterdam bijstaat. Zij weet precies waar ze op moet letten als ze bij mensen over de vloer komt, en heeft een aantal trucjes die ze altijd aanbeveelt. Bijvoorbeeld een timer voor in de douche: "Na 5 minuten geeft die een geluid als een sirene." Of folie achter de verwarming: "Dat zorgt dat je niet de buitenmuur verwarmt, maar dat alles binnen blijft."

En zo kan ze nog even verder gaan: tochtstrips, de instellingen van de cv-ketel en zelfs de brievenbus komen aan bod bij haar huisbezoeken. Daar ziet ze ook wat de hoge rekening met mensen kan doen. "Ik kom ook wel bij mensen die hun verwarming niet aan durven te zetten vanwege de energierekening. Dat is ook niet goed voor de gezondheid."

'Het is altijd zinvol'

Het werk van Claar wordt gewaardeerd door de mensen die het nodig hebben. "Mensen zijn blij als ik uitleg hoe de verwarming werkt: dat je niet de radiatoren aan en uit moet doen, maar de thermostaat moet gebruiken. Of mijn uitleg over de radiatorfolie of over ventileren. Het is altijd zinvol, ook als het alleen is om mensen gerust te stellen dat ze het meeste goed doen."

Een lagere btw is volgens Claar helemaal niet zo'n slecht idee. "Er zit nu wel heel veel belasting op voor de consument, dus ik ben het wel eens met de redenatie." Verder is de energiecoach het met Milieu Centraal eens dat goede isolatie in woningen de meest duurzame oplossing is. "Dat scheelt enorm."

Investeren in energiehulp

Helemaal tegen het idee van de Consumentenbond is Jansen van Milieu Centraal overigens niet. "Elke poging om te zorgen dat die energierekening betaalbaar wordt, is hartstikke goed want het is heel erg nodig. Maar", gaat ze verder, "wij denken dat er een betere maatregel is."

"Wij zijn er groot voorstander van dat het energiehulp-werkveld eigenlijk versterkt wordt om hun werk nog beter te kunnen doen. Dat ze de tools krijgen, de content, de kennis om de mensen ook structureel te kunnen helpen", sluit ze af.