Stress om klimaat als gespreksonderwerp: zo voorkom je klimaatpaniek

Durf jij nog te vertellen over je verre vliegvakantie? Wekken je veganistische eetgewoontes woede bij je omgeving op? Of lig je 's nachts wakker van alle klimaatproblemen? Dan heb je misschien last van klimaatpaniek.

Het klimaat zorgt voor polarisatie in de samenleving en is een ongezellig onderwerp op feesten en partijen. Anabella Meijer schreef daarom het boek Eerste Hulp bij Klimaatverandering. Volgens haar belanden steeds meer vriendschappen en relaties door de klimaatverandering in zwaar weer. "Een gesprek kan tegenwoordig snel uit de bocht vliegen. Het is de olifant in de kamer op feestjes en bijna net zo heftig als de Zwarte Pieten-discussie. En dat kan veel stress geven."

Bron: Anabella Meijer

'Een bitterbal eten als vegetariër? Ja, dat mag!'

Klimaatpsycholoog Jeanine Pothuizen ziet dat we tegenwoordig haarscherp op elkaar letten. "We oordelen makkelijk over anderen, zien inconsequenties bij hen en dat ontslaat onszelf van de verantwoordelijkheid om er zelf over na te denken en iets te doen." Jeanine is al jarenlang bitterbal-vegetariër. "Ik ben er echt heel vaak door anderen op gewezen en op aangesproken hoe ik een bitterbal kan eten als vegetariër". Het is makkelijker om de ander te veroordelen dan om zelf het vraagstuk en de zorgen aan te kijken.

De angst voor het 'morele oordeel' is de laatste jaren groter geworden, ziet ook klimaatpsycholoog Manu Busschots. "Ik hoor soms van mensen dat ze in gezelschap wel eens vlees bestellen om te voorkomen dat anderen denken dat ze geen vlees mogen eten. Ook zeggen mensen soms dat ze vegetariër zijn omdat ze de smaak van vlees niet lekker vinden in plaats van eerlijk te zeggen dat het een klimaatvriendelijke keus is, want dat levert ongemak aan tafel op." Manu en Jeanine zetten de kennis die ze over de klimaatpsychologie hebben opgedaan in als gespreksleiders en klimaatcoach bij de workshops van KlimaatGesprekken.

'Met een stap buiten de deur veroorzaak je al klimaatverandering'

Behalve de stress die het klimaat als gespreksonderwerp oplevert is er natuurlijk ook nog de angst voor de daadwerkelijke klimaatverandering. Zelf had Annabella Meijer lange tijd last van klimaatpaniek. "Je zet een stap buiten de deur en je veroorzaakt kinderarbeid, kanker en klimaatverandering. Wat kun je er nou als individu echt aan doen? Erover praten is een begin, maar dan wel op zo'n manier dat we elkaar niet de stuipen op het lijf jagen."

"Zelf pakte ik mijn angsten aan door na te gaan wat me echt gelukkig maakt, en verrassend genoeg bleken dat allemaal dingen te zijn die ook nog eens goed zijn voor onze planeet. Vriendschappen, wandelen, mediteren en plantaardig eten: ik viel er dertien kilo door af en heb me nog nooit zo goed gevoeld."

Bron: EenVandaag

Geniet van je guilty pleasures

Meer mededogen, dat is wat Pothuizen als beste 'medicijn' tegen klimaatpaniek ziet. "Wees mild en sta jezelf en de ander 'guilty pleasures' toe. De tieners die na de klimaatdemonstratie bij de MacDonalds gingen eten werden uitgemaakt voor hypocrieten.

"Door zo op elkaar te reageren belemmeren we het echte gesprek, namelijk waarom maak je je zorgen, wie kan daaraan wat doen, wat zou je daar zelf in kunnen doen en hoe kunnen we elkaar hierin helpen?"

Zodra een onderwerp ongemakkelijk is, zetten wij als mens bepaalde beschermingsmechanismen in. We willen geen ongemak, dus helpen we onszelf door bijvoorbeeld te vergelijken met een ander (die handelt ook klimaatonvriendelijk), door anderen de schuld te geven (politiek of industrie moet eerst iets doen) of door geruststellende gedachten (de techniek zal het wel oplossen). "Juist door je eigen zorgen te erkennen, is het makkelijker om iets te gaan doen. Iedereen is anders, heeft vrije keuze en verandert in zijn eigen tempo." Pothuizen's eigen 'guilty pleasure' is lang douchen en in bad gaan. "Ben ik daardoor inconsequent of hypocriet? Ik vind van niet. Ambivalentie is menselijk. Natuurlijk goed om bewust van te zijn, maar niets om elkaar op te veroordelen."