SP-Kamerlid Jasper van Dijk heeft vragen gesteld aan staatssecretaris Ankie Broekers-Knol van Justitie en Veiligheid over de 19-jarige in Amsterdam geboren en getogen Daniël. Hij vroeg een nieuw paspoort aan en belandde in de gevangenis.

Bij het aanvragen van een paspoort bleek dat hij de Nederlandse nationaliteit niet bezat. De gemeente meldde dat bij de Immigratie-en Naturalisatiedienst (IND). Nadat Daniël niet naar de IND was gegaan voor een gesprek, werd hij door de politie opgehaald en naar de gevangenis in Rotterdam gebracht. Daar zit hij sinds twee weken vast.

'Per direct vrijlaten'

Van Dijk wil van staatssecretaris Broekers-Knol weten waarom niemand 'deze bizarre samenloop van omstandigheden heeft weten te voorkomen'. Hij vindt dat de staatssecretaris in actie moet komen. Verschillende partijen zijn achter de schermen bezig met de zaak, ook van de coalitie.

"Ik roep staatssecretaris Broekers op om hem nu, per direct, vrij te laten en hem een paspoort te geven zodat hij aan zijn studie kan beginnen en deze enorm ongelukkige vergissing snel onder het zand kan begraven." Dat Daniël officieel niet de Nederlandse nationaliteit heeft komt omdat zijn ouders besluiten Nederland te verlaten als Daniël een peuter van drie is.

'Dan zijn we echt gek geworden'

Partijleider van de PvdA, Lodewijk Asscher, reageert in Radio EenVandaag op de kwestie. "Het eerste wat er moet gebeuren, is dat die jongen moet worden vrijgelaten. Een jongen van 19 die niemand iets heeft misdaan vastzetten, vind ik een afschuwelijk idee en niet uit te leggen."

Volgens Asscher moet de staatssecretaris inderdaad met een oplossing komen. "Dat criminelen uit veilige landen niet worden vastgezet en dat het almaar moeite kost om die uit te zetten en dat dan een jongen die gewoon naar het hbo wil, nu in de gevangenis zit: dan zijn we echt gek geworden."

Geen discretionaire bevoegdheid

Volgens het SP-Kamerlid is het geen probleem dat de staatssecretaris die belast is met asielzaken tegenwoordig geen discretionaire bevoegdheid meer heeft. Door die bevoegdheid kon de staatssecretaris persoonlijk besluiten iemand asiel te verlenen. Die bevoegdheid is verdwenen op verzoek van de VVD. De overige coalitiepartijen stemden daarmee in in ruil voor het uitbreiden van het kinderpardon.

Van Dijk: "Dit is gewoon een bizarre samenloop van omstandigheden. Daniël is slachtoffer geworden van een Kafkaiaanse bureaucratie. Hier is sprake van een enorme vergissing en hij moet gewoon worden vrijgelaten en dat kan de staatssecretaris heel snel regelen."

Op basis van een tip van de AIVD werd in april de advocaat van Ridouan Taghi, Vito Shukrula, gearresteerd. AIVD-baas Erik Akerboom vertelt dat de dienst wil voorkomen 'dat criminele netwerken worden aangestuurd vanuit de gevangenis via een advocaat'.

Shukrula's arrestatie op donderdag 10 april leidde tot geschokte reacties in de advocatuur. Hij werd aangehouden na een bezoek aan zijn cliënt Ridouan Taghi in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught. Volgens het Openbaar Ministerie (OM) zou Shukrula zich schuldig hebben gemaakt aan 'deelname aan een criminele organisatie'.

Strafrechtelijk onderzoek

Wat deze zaak zo bijzonder maakt, is de doorslaggevende rol die veiligheidsdienst AIVD in Shukrula's arrestatie heeft gespeeld. Het strafrechtelijk onderzoek naar de advocaat begon namelijk in december na een tip van de inlichtingendienst.

In een zogenoemd ambtsbericht aan het OM meldde de AIVD dat Shukrula berichten van zijn cliënt Taghi zou doorspelen aan personen in het criminele netwerk van Taghi.

Zorgen over communicatie

Hoewel AIVD-baas Erik Akerboom niet op individuele zaken kan ingaan, zegt hij tegen EenVandaag dat de AIVD zich zorgen maakt over de mogelijkheden tot communicatie, die criminelen vanuit de gevangenis nog kunnen hebben met hun netwerk.

"Een van de belangrijkste dingen die wij willen voorkomen is dat criminelen - ook als ze zitten opgesloten in de gevangenis - kunnen blijven spreken met hun criminele netwerk. Want hiermee kunnen ze nog altijd een dreiging uitoefenen op de samenleving."

Niet meer aansturen vanuit gevangenis

Het feit dat de AIVD deze tip doorgaf aan het OM, doet vermoeden dat de dienst zich vaker bezighoudt met verdachten in het Marengo-proces. De criminele organisatie van Taghi in het bijzonder.

Akerboom: "Dat we standaard meeluisteren met de telefoongesprekken tussen advocaten en deze personen, dat kan niet de conclusie zijn. Het gaat ons erom dat de communicatie vanuit de gevangenis stopt en dat niet langer de criminele netwerken kunnen worden aangestuurd. Bijvoorbeeld via een advocaat."

Kritische brief

Bovendien is het vanzelfsprekend dat de AIVD in actie komt, als er sprake is van 'bedreiging van de rechtstaat', vervolgt Akerboom. "Als deze criminele netwerken zich bezighouden met het bedreigen en zelfs liquideren van personen die onze rechtstaat vertegenwoordigen, dan kunnen ze erop rekenen dat ze in het vizier van van de AIVD komen. Dat is evident."

Een maand voor de arrestatie van Shukrula was er nog forse kritiek op de werkwijze van de AIVD. Twee toezichthouders van de geheime dienst concludeerde in een kritische brief dat de AIVD zich niet altijd aan de regels houdt.

Vaker onderzoek naar criminelen

De wet schrijft namelijk voor dat dat inlichtingendienst criminelen alleen mag onderzoeken als ze de nationale veiligheid in het gevaar brengen. Daar blijkt de AIVD zich volgens de eigen toezichthouders niet altijd aan te houden.

De dienst doet te vaak onderzoek naar criminelen waarbij de nationale veiligheid helemaal niet in het geding is.

'Beter onderbouwen'

Akerboom: "Als er een directe geweldsdreiging is van een politicus, een advocaat of een journalist, dan melden wij dat direct bij de politie, zodat die kan ingrijpen. Maar er zijn ook strafbare feiten die niet direct raken aan de nationale veiligheid, maar waar soms wel een crimineel netwerk achter ligt."

De AIVD-baas zegt dat de dienst zich wel degelijk aan de regels houdt. "Dit is de reden dat wij toezichthouders hebben. Die kijken altijd met ons mee, en fluiten ons ook terug als we te ver gaan. Dus als de toezichthouder dit zegt, zullen we nog beter onderbouwen dat er directe link is met de nationale veiligheid."

Nog 60 dagen in hechtenis

De 36-jarige Shukrula is de derde advocaat van Taghi die is opgepakt. In oktober 2021 werd Taghi's neef Youssef Taghi opgepakt en in april 2023 werd Inez Weski gearresteerd.

Shukrula was sinds november vorig jaar advocaat van Taghi. Samen met raadsheren Carlo Crince le Roy en Sultan Kat stonden zij Taghi bij. Na de arrestatie van Shukrula legden ook de overgebleven twee advocaten de verdediging van Ridiouan Taghi neer. Afgelopen vrijdag werd het voorarrest verlengd van de voormalig advocaat van Taghi. De raadkamer van de rechtbank in Amsterdam besloot dat Shukrula nog 60 dagen in hechtenis moet blijven.

Ouderen willen en moeten zo lang mogelijk zelfstandig thuiswonen. Maar soms gaat dat echt niet meer. Zo'n 9.000 keer per jaar wordt de rechter gevraagd om ouderen zorg op te leggen. Deskundigen vinden dat het niet zover zou moeten komen.