'Situatie moet structureel beter': vergunningverlening, toezicht en handhaving bij Tata Steel niet op orde

De vergunningverlening, het toezicht en de handhaving bij Tata Steel moeten verbeterd worden. Ook aan de klachtenbehandeling van omwonenden schort van alles. Dat blijkt uit onderzoek van de Randstedelijke Rekenkamer.

"Wat we geconstateerd hebben, is dat er structureel verbeteringen moeten worden doorgevoerd", zegt Ans Hoenderdos. De directeur van de Randstedelijke Rekenkamer snapt de zorgen van de bewoners. Ze worden te weinig gehoord."

Stof tot nadenken

De Provinciale Staten van Noord-Holland gaf in juni 2019 opdracht om onafhankelijk onderzoek te doen naar de vergunningverlening en toezicht bij Tata Steel. De afgelopen jaren ervaren de omwonenden van de staalfabriek meer overlast, zoals de grafietregens in Wijk aan Zee.

In het rapport 'Stof tot nadenken' wordt de omgevingsdienst op de vingers getikt. Deze dienst ondersteunt inwoners en bedrijven op het gebied van milieuvergunningen. Het rapport stelt kritisch dat: "Hoewel de omgevingsdienst grotendeels de verplichte stappen doorloopt, volstaat de uitvoering van deze taken niet in de huidige situatie, waarbij sprake is van maatschappelijke onrust."

Handelen vanuit wat níet kan

"Wat we zien is dat de omgevingsdienst de juridisch verstandige weg kiest en dat is verstandig, maar het kan voortvarender", legt Hoenderdos uit.

Zij vindt dat er vaak gehandeld wordt vanuit wat er niet kan en dat er niet voldoende gezocht wordt naar de mogelijkheden die er wel zijn. Bovendien zijn bij vergunningverlening beslistermijnen overschreden en is de invordering van vier verbeurde dwangsommen verjaard.

Vertrouwen afgenomen

Bovendien concludeert de Randstedelijke Rekenkamer dat het vertrouwen van de omwonenden in de provincie en de omgevingsdienst de afgelopen jaren is afgenomen. "De klachtenafhandeling van bewoners moet veel beter, ze voelen zich nu vaak niet gehoord", zegt Hoenderbos.

Het gevolg hiervan is, is dat de relatie tussen de provincie en de bewoners is gejuridiseerd. "En dat levert ook niet altijd het gewenste resultaat op."

'Den Haag moet verantwoordelijkheid nemen'

Wat betreft de Randstedelijke Rekenkamer ligt de bal niet alleen bij de provincie en de omgevingsdienst. "Den Haag moet zijn verantwoordelijkheid nemen, zij moeten ook actie ondernemen." Relevante wet- en regelgeving rondom dit soort grote risicobedrijven is op landelijk en ook Europees niveau vastgelegd.

"De afwegingen van de belangen van economie en gezondheid en haalbaarheid liggen in Europa", zegt Hoenderdos. De mogelijkheden voor de provincie om zelf milieunormen te bepalen, zijn beperkt.

Meer toezicht

De provincie en de omliggende gemeenten hebben afgelopen najaar een plan gepresenteerd dat de overlast moet verminderen. In dat plan, Tata Steel 2020-2050: Samenwerken aan een gezondere en veilige IJmond, staat dat er meer toezicht moet komen en dat vergunningen worden aangescherpt.

De directeur van de Randstedelijke Rekenkamer is voorzichtig positief over de toekomst: "We zijn op de goede weg, maar het moet zich nog wel bewijzen."