Shell maakte vorig jaar maar liefst 38,5 miljard euro winst, in een tijd waarin de wereld in transitie is van fossiele naar schone energie. Hoe kunnen zulke bedrijven dan toch miljardenwinsten maken? "We kunnen nog niet zonder olie en gas."

Voor Shell was een recordwinst. Ze zijn ook zeker niet het enige olie- en gasmaatschappij die het in 2022 voor de wind ging: de totale winst van de grote oliebedrijven kwam vorig jaar uit op bijna 260 miljard euro.

Gat tussen vraag en aanbod

Energiedeskundige Remco de Boer legt uit dat die hoge winsten vooral komen door de hoge prijzen die wij voor energie betalen. "Die prijzen zijn zo hoog doordat er een gat zit tussen vraag en aanbod. De investeringen door deze bedrijven in olie en gas zijn de afgelopen jaren eigenlijk laag. Dat is in lijn met het klimaatakkoord van Parijs."

"Maar wat er in de plaats voor moet komen, schone energie, is niet in hetzelfde tempo meer geworden." Dat verklaart volgens hem waarom de energieprijzen omhoog gaan. "Dan is er dus minder aanbod van energie en dat drijft de prijs op."

Op alle fronten energietekorten

De vraag naar energie is op dit moment ook nog eens extra hoog, weet hij. "Tijdens corona was er minder vraag en werd er minder geïnvesteerd. Na corona is dat juist weer sterk aangetrokken, maar de investeringen lopen daar nog achteraan."

Ook de oorlog in Oekraïne speelt een grote rol. "En dan vooral de druk van Rusland op het Westen: zij gebruiken energie als wapen. En wat we minder aan gas winnen in Groningen hebben we ook niet vervangen. Er is eigenlijk op allerlei fronten een tekort aan energie."

Doen wat de maatschappij vraagt

Veel mensen reageren boos op de hoge winsten van olie- en gasbedrijven als Shell. Maar De Boer vindt die woede niet helemaal terecht: "Dat ze te weinig investeren in schone energie is maar voor een klein deel aan hen te wijten. Dat is ook een politieke kwestie."

"Tegelijk is er veel druk om fossiele energie af te bouwen, en dat doen ze ook", vervolgt de energiedeskundige. "Het is buitengewoon pijnlijk dat zij daar hoge winsten door behalen, terwijl ze doen wat de maatschappij van hen vraagt."

Nog steeds afhankelijk van olie en gas

De Boer benadrukt dat het belangrijk is dat fossiele energie niet té snel wordt afgebouwd, omdat we op dit moment simpelweg nog steeds grotendeels afhankelijk zijn van grondstoffen als olie en gas. "We zitten midden in een energietransitie. En dat woord zegt het al: het is een transitie en dat kost tijd."

"Het is belangrijk dat bedrijven veel investeren in hernieuwbare, schone energie, maar er tegelijk wel voor zorgen dat het gat tussen vraag en aanbod niet te groot wordt", legt hij uit. "Daarom moet er ook nog voldoende fossiele energie zijn, om te zorgen dat die tekorten aan energie niet ontstaan."

Ook in fossiel blijven investeren

De hoge winsten dit soort 'fossiele' bedrijven kunnen volgens hem het beste geïnvesteerd worden. Natuurlijk in schone energie, zegt de expert, en dat gebeurt ook: "Shell is in Nederland nu de grootste investeerder in duurzame energie."

Maar tegelijkertijd moeten olie- en gasmaatschappijen óók in fossiele energie blijven investeren, zegt De Boer. "Dat systeem moet ook overeind worden gehouden. Als ze morgen helemaal zouden stoppen, hebben we of een tekort, of onbetaalbare prijzen", waarschuwt hij. "Het klinkt misschien niet fijn, maar het is wel nodig."