Wijk aan Zee staat deze dagen weer geheel in het teken van het International Tata Steel Schaaktoernooi. De wereldtop aan schaakgrootmeesters is daar neergestreken, waaronder de Noorse wereldkampioen Magnus Carlsen.

Lange tijd is gedacht dat schaken alleen iets voor nerds is, en dat fysieke sporters alleen maar doen en niet denken. Vandaag wordt een symposium georganiseerd om aan te geven dat dit een misvatting is. Allerlei vertegenwoordigers van de Nederlandse topsport en wetenschap bespreken met elkaar wat denk- en fysieke sporten van elkaar kunnen leren.

EenVandaag nam gisteren een kijkje op de rustdag: schaakgrootmeesters als Magnus Carlsen en onze eigen Loek van Wely voetbalden samen met spelers van Telstar. Steeds meer leeft het besef bij deze schaakcoryfeëen dat een gezonde geest een gezond lichaam nodig heeft. Zij zoeken hun heil in de beweegsport om te ontspannen en om zo hun schaakprestaties te verbeteren. Voormalig trainer van Carlsen, de Noor Simen Adgestein, was internationaal grootmeester schaken en hield er tegelijkertijd een carrière als topvoetballer op na. Schaken en voetbal lijken dus verband met elkaar te hebben.

De grootmeesters laten zich dus inspireren door de bewegingssport. Maar het werkt ook omgekeerd. Het effect van denkoefeningen op de lichamelijke prestaties wordt ook onderzocht.

We gaan langs bij de Tilburgse voetbalclub Willem II: de eerste Nederlandse club waarbij in de jeugdopleiding het voetballen gecombineerd wordt met denkoefeningen om zo het optimale uit de training te halen. De pupillen moeten tijdens het oefenen bijvoorbeeld rekensommen maken. De trainers gaan er van uit deze hersentraining resulteert in beter voetbal.

Door de concentratie op het rekenen en het uitdagen van de hersenen worden de technische voetbalhandelingen automatisch uitgevoerd , het hoofd wordt vrijer, waardoor meer geheugen in het brein beschikbaar komt om sneller te beslissen, slimmer te bewegen en uiteindelijk dus beter te voetballen.

In EenVandaag gesprekken met schaakgrootmeester Loek van Wely, Jan de Hoon, hoofd Jeugdopleiding van Willem II, en neuropsycholoog Erik Scherder over de werking van het brein bij fysieke sporters en schakers.

Het Amerikaanse bedrijf Uber wil vanaf 2026 zelfrijdende taxi's aanbieden in Europa. Het bedrijf werkt nu samen met de Chinese ontwikkelaar Momenta om dit voor elkaar te krijgen. Maar is Nederland daar klaar voor? "Infrastructuur is goed geregeld."

Ruim 180 Surinamers hebben een verblijfsvergunning gekregen die ze na de onafhankelijkheid in 1975 zijn kwijtgeraakt. Maar door strenge eisen zijn er ook afwijzingen. Dat moet anders, vindt gemeente Amsterdam. "Het leidt tot schrijnende situaties."

Naast de verblijfsvergunningen die zijn afgegeven, zijn er nog ongeveer 25 in behandeling. Een van de mensen die nu al succesvol gebruik heeft kunnen maken van de regeling is Jayant Ganesh uit Den Haag. Hij woonde bijna 25 jaar zonder papieren in Nederland, maar krijgt nu een verblijfsvergunning.

'Ik kon die beslissing niet zelf nemen'

"Ik ben er heel erg blij mee, het neemt alle angst en stress weg. Ik hoef niet meer op de straat te lopen en bang te zijn dat ik word opgepakt en uitgezet", vertelt hij. "Het is een opluchting en het geeft ons ook de erkenning die wij verdienen, gezien het feit dat wij ons Nederlandschap nooit hebben afgestaan."

Ganesh was nog een kind toen Suriname onafhankelijk werd. "Ik kon dus niet de beslissing nemen of ik Nederlander wilde blijven of Surinamers wilde worden."

25 jaar ongedocumenteerd

In 2000 komt hij op zijn 29ste naar Nederland, maar papieren krijgt hij niet. "Gelukkig had ik hier een netwerk van familie en vrienden die mij opvingen. Ik heb meerdere keren bij de IND aangeklopt de afgelopen 25 jaar, maar steeds zonder succes."

Nu Ganesh wel een verblijfsvergunning heeft, voelt hij zich weer een vrij mens: "Ik kan nu legaal werk zoeken, ik kan in aanmerking komen voor een huurwoning en het belangrijkste, ik kan nu gewoon over straat lopen zonder dat ik bang ben dat er iets gebeurt."

Eenmalige speciale regeling

Om Surinamers als Ganesh tegemoet te komen, kwam voormalig staatssecretaris Van der Burg afgelopen jaar met een eenmalige, speciale regeling, waar Surinaamse oud-Nederlanders tussen 1 januari en 1 juli van dit jaar gebruik van kunnen maken.

Iedereen die geboren is voor 25 november 1975, de dag dat Suriname onafhankelijk werd, en die kan aantonen dat hij of zij langer dan 10 jaar in Nederland woont, komt in aanmerking voor een verblijfsvergunning.

500 zaken afgewezen

Maar die laatste eis, 10 jaar onafgebroken in Nederland wonen, zorgt er nu voor dat ruim 500 zaken van Surinaamse oud-Nederlanders zijn afgewezen. Zij konden niet bewijzen dat ze meer dan 10 jaar in Nederland woonden.

"Veel mensen vallen hierdoor buiten de boot", merkt wethouder van Amsterdam Rutger Groot Wassink. Zijn gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de regeling.

'Historisch onrecht'

Om deze groep mensen toch te helpen, pleit hij voor het verkorten van de eis, van 10 naar 5 jaar: "Zodat meer mensen gebruik kunnen maken van deze regeling."

"We hebben het hier over Nederlanders die ten onrechte niet de Nederlandse status hebben gekregen", gaat de wethouder verder. "Ik vind dat historisch onrecht en dat kunnen we nu rechtzetten."

Schrijnende situaties

Hij voorziet grote problemen voor deze groep als ze ongedocumenteerd blijven. "Het is voor die mensen buitengewoon vervelend en het leidt ook tot schrijnende situaties."

"Ze moeten dan illegaal wonen, illegaal werken en ze hebben geen toegang tot zorg. Het is een buitengewoon ingewikkeld bestaan voor deze mensen", aldus Groot Wassink.