De mishandeling van een 10-jarig meisje in Vlaardingen door haar pleegouders, haalt nare herinneringen boven bij Rowena Verstraeten. Als kind werd zij zelf mishandeld door haar pleegmoeder. "Dit maakt me heel erg boos en verdrietig."

Het meisje uit Vlaardingen ligt nog altijd zwaargewond in het ziekenhuis. Haar pleegouders zijn opgepakt. "Ik denk dat dit echt een verhaal is wat wel aandacht mag en ook moet hebben", zegt Rowena erover. "Zodat we daar ook echt lering uit kunnen trekken en kijken waar het anders kan."

Geen veilige haven meer

Rowena kwam zelf als baby bij een pleeggezin terecht, omdat haar biologische ouders niet voor haar konden zorgen. De eerste jaren was ze daar gelukkig en had ze een fijne tijd, totdat dat haar pleegouders gingen scheiden en zij alleen met haar pleegmoeder achterbleef.

"Het begon toen ik een jaar of 11 was en is tot mijn 14de door gegaan. In het begin begreep ik het niet helemaal, het was toch mijn veilige haven. Maar later had ik toch wel door, dit is niet hoe het hoort, dit is niet wat normaal is."

Blauwe plekken

Door haar pleegmoeder werd ze zowel fysiek als mentaal mishandeld. "Ze zei dat ik de zuurstof niet waard was en dat kinderen met mij omgingen omdat ze mij zielig vonden, omdat ze met mij moesten spelen."

Daarnaast werd ze ook geslagen: "Altijd op een plek waar anderen de blauwe plekken niet konden zien, bijvoorbeeld op mijn rug of bovenarmen. Bovendien had ik vaak oversized hoodies aan "

Boos en opstandig

Rowena heeft zelf niet letterlijk tegen anderen gezegd dat ze thuis mishandeld werd, maar volgens haar waren er signalen: "Ik heb wel gedrag laten zien waardoor mensen misschien konden nadenken of er iets aan de hand zou zijn." Ze omschrijft zich zelf als 'boos en opstandig', iets waar de omgeving aan had kunnen zien dat er iets mis was.

Ook op school liet Rowena die signalen zien. "Voor Engels moesten we een nummer vertalen. Ik zocht daar niet een standaard nummer voor uit, maar een nummer dat over mishandeling ging. Ik dacht: dit is zo helder, maar de docent had het niet door."

Non-verbale signalen

Volgens haar zal een kind bijna nooit letterlijk zeggen wat er zich achter de voordeur afspeelt. "Ik denk daarom ook dat je goed moet letten op non-verbale communicatie bij kinderen en tussen de regels door moet lezen."

Hulpverleners kwamen wel bij Rowena langs, maar haar pleegmoeder was daar altijd bij. "Dan spraken ze vaak over mij en niet met mij. Er werd dan wel oppervlakkig gevraagd hoe het met me ging, maar omdat mijn pleegmoeder er altijd bij was voelde ik niet de ruimte om daar eerlijk over te zijn."

Onhandelbaar

Toch twijfelt ze of één op één zitten met een jeugdhulpverlener had geholpen. "Dan had ik het misschien ook niet direct gedeeld, omdat ik die vertrouwensband nog niet met haar had. Ik had heel erg het gevoel dat zij samen een team vormden."

Ondertussen werden de mishandelingen steeds heftiger: "Die werden zo intens, dat ik dacht: ik moet het huis uit." Haar eerdere signalen waren niet opgemerkt, dus ging ze zich steeds meer misdragen. "Ik dacht: als niemand mij hoort of ziet, dan moet ik dus zoveel herrie maken dat ze niet meer om me heen kunnen. Dat gedrag heb ik drie weken volgehouden en toen werd ik uit huis geplaatst. Maar wel met het stempel dat ik een onhandelbaar kind was."

'Kinderen hebben een stem'

Daarna ging Rowena van instelling naar instelling, maar bijna nergens voelde ze zich echt gehoord en gezien. "Wat ik vooral miste is dat mensen mij echt zagen en echt luisterden. Ik miste de band met mensen die in mij wilden investeren. Wat ze vooral zagen was het gedrag dat ik liet zien, in plaats van de vraag te stellen: waarom doet zij zo?

Ze hoopt dan ook dat de situatie in Vlaardingen ons leert om oprecht te gaan luisteren naar kinderen en jongeren. "Kinderen hebben een stem, jongeren hebben een stem en het is aan ons allemaal om die te horen. Ook tussen de regels door. Bouw een band op, zodat iemand zich vertrouwd voelt om het verhaal te doen."

Steunfiguur

Zelf schreef Rowena samen met schrijver en orthopedagoog Jacodine van de Velde het boek Wegwerpkind, over haar. "Jeugdverleners hebben een heel mooi beroep, waar ook veel verantwoordelijkheid bij komt kijken. En als je een inschattingsfout maakt, of je ziet dingen over het hoofd, dan heeft dat gewoon heel veel impact. Vanuit daar denk ik: als je mijn verhaal leest, kun je echt ervaren hoeveel het doet met een kind."

Ze werkt inmiddels ook zelf in de jeugdzorg, als gediplomeerd ervaringsdeskundige en hoopt dat vaker ingezet wordt omdat dat volgens haar echt meerwaarde heeft: "Ik sta naast de jongeren, ik luister naar ze en hoop dat ik een steunfiguur voor ze kan zijn. De persoon zijn die ik vroeger zelf heb gemist."

Vandaag begint Eid al-Fitr, oftwel het Suikerfeest. En dat betekent voor veel mensen: samen zijn én samen eten. De Brabantse Kadir Ahmed probeert daar een rol in te spelen met zijn Kadir's snacks. "Happy halal voor iedereen."

Denk je aan Brabant, dan denk je aan worstenbroodjes, weet ook de van oorsprong Somalische Kadir Ahmed, die in Den Bosch opgroeide. Vroeger kwam hij ze vaak genoeg tegen op kinderfeestjes, als traktaties op school of tijdens een dagje weg. Maar als moslim 'hapte hij dan mis' zoals hij het zelf omschrijft.

'Ik wilde ook'

"Tijdens de kerstbrunch en -diner op school zag ik mijn vriendjes worstenbroodjes eten. Ik had zoiets van: ja, maar dit wil ik ook", vertelt Kadir. "Het zorgde er ook voor dat ik het gevoel had dat ik erbuiten viel, dat ik niet mee kon doen." Als moslim moet je halal eten. Varkensvlees, dat in worstenbroodjes zit, is dat niet.

"Al moslim krijg je van jongs af aan mee dat je halal eet, al snap je als kind misschien niet helemaal waarom", legt Kadir uit. Zijn Nederlandse vriendjes en vriendinnetjes hadden er begrip voor als hij niet alles mee kon eten. "Maar toch had ik vaak het gevoel: waarom jullie wel en ik niet? Waarom is dit er nog niet voor mij?"

Vraag om halal saucijzenbroodjes

Eten verbindt, vindt Kadir, en dan is het ook fijn om alles samen te kunnen eten. Maar pas jaren later kwam hij op het idee om niet-halal producten, zoals worstenbroodjes, voor iedereen beschikbaar te maken.

"Ik werkte bij de klantenservice van Bakkersland (een industrieel bakkersbedrijf, red.) en kreeg de vraag of we halal saucijzenbroodjes hadden. Toen ik daarmee naar mijn baas ging, zei hij: 'Kadir, richt je op brood, we doen niet aan halal.' Maar het gevoel dat ik als kind had, dat gemis, dat bleef aan me knagen."

'Brabants worstenbroodje evenaren'

Zo ontstond het idee om aan de slag te gaan met een halal worstenbroodje. Maar dat ging niet zonder slag of stoot: Kadir was een jaar bezig met het zoeken naar de goede samenstelling voor het deeg en de juiste kruidenmix voor in het gehakt. En werken met rundvlees, wat Kadir gebruikt, gaat anders dan met varkensvlees. "Dat laatste kan een stuk meer aan."

Vergelijkingsmateriaal op het gebied van smaak had hij zelf niet, want een traditioneel worstenbroodje - meestal gemaakt met varkensgehakt, en anders niet halal geslacht vlees - had hij natuurlijk nog nooit geproefd. Dus om de juiste smaak te creëren, kreeg hij hulp van anderen. "Het is echt een specifieke smaak, het was onze uitdaging om het Brabantse worstenbroodje te evenaren."

Hulp van moeder

Met het vinden van de juiste kruidenmix heeft, naast kruidenbedrijf Verstegen, vooral Kadirs moeder geholpen. "Die weet alles van smaken en proeven", vertelt Kadir.

Dat terwijl ze in eerste instantie niet enthousiast was over het idee. "Ze had zoiets van: 'Maak gewoon je studie af en hou op met dat worstenbrood.' Ze begreep niet zo goed wat ik aan het doen was." Maar uiteindelijk ging ook zij erin mee. "Ze zei: 'Je bent zo eigenwijs, ik ga toch maar helpen", zegt Kadir lachend.

Bron: Mark Bolk

1/2Kadir deelt zijn worstenbroodje uit

Groot verschil

Al lijkt het kunnen eten van een worsten- of frikandelbroodje misschien klein, volgens Kadir kan het een groot verschil maken.

"Het doet mensen enorm veel dat ze het nu ook kunnen eten", merkt Kadir. "Je zorgt met een klein product dat mensen eindelijk kunnen mee-eten, dat ze denken: het is er nu eindelijk ook voor ons."

Steeds meer halal

En dat is belangrijk, want er zijn steeds meer mensen in Nederland die halal eten. In 2023 was 6 procent van de Nederlandse bevolking moslim.

Dat is ook terug te zien in de supermarkten. Er zijn steeds vaker halal-vakken en volgens cijfers van onderzoeksbureau Circana is de omzet van halal-producten in 2024 in 3 jaar tijd verdubbeld: van 23,2 miljoen euro in 2021 naar 53,4 miljoen in 2024. Daarbij zijn het niet alleen moslims, maar ook niet-Islamitische mensen die halal kopen, bijvoorbeeld als ze stoppen met het eten van varkensvlees.

'Zowel Fatima als Dirk-Jan'

Dat ziet Kadir ook weer terug in zijn klanten. "Het is niet alleen een Fatima of Kadir die het koopt, maar ook een Dirk-Jan of een Fleur. Iedereen heeft tegenwoordig wel een schoondochter of -zoon, vriend, buurman of -vrouw die halal eet, en iedereen wil ook voor hen iets op tafel kunnen zetten. Daardoor verkopen we niet alleen veel met Suikerfeest of tijdens de ramadan, maar ook met kerst of Pasen." Vorig jaar verkocht Kadir in totaal 1,7 miljoen snacks.

"Er komen steeds meer mensen uit verschillende landen naar Nederland, en daardoor zie je steeds meer verschillend eten, en meer mensen die halal eten. Tegelijkertijd is er in Nederland nog veel onwetendheid over halal." Al ziet Kadir dat wel langzaam veranderen. "We zijn er nog niet helemaal, maar langzaam gaan we vooruit. In Deurne, waar onze bakkerij laatst geopend is, wisten ze eerst niet eens wat halal was. En nu zijn ze hartstikke positief."

Geen niche

"Het wordt nog vaak gezien als een niche", gaat Kadir verder. "Als een hype die weer voorbij gaat. Maar het is juist iets wat de komende jaren alleen nog maar blijft groeien. En hoe fijn is het dan dat we kunnen helpen om het voor mensen beschikbaar te maken?"

"Het gaat erom dat iedereen mee kan eten, want iedereen kan het eten, ook als je niet alleen halal eet. Vandaar dat mijn slogan ook is: eten dat je deelt is twee keer zo lekker."

'Eten waar je blij van wordt'

Waar het begon met puur Brabantse worstenbroodje, heeft Kadir nu ook saucijzen- en frikandelbroodjes en bapao in de supermarkten liggen. En er komt nog meer aan. Maar wat precies blijft nog even geheim, laat Kadir weten.

"Onze missie is om mensen en culturen samen te brengen met eten waar je blij van wordt. Als ik daaraan bij kan dragen met mijn eten, vind ik dat mooi", sluit Kadir af.

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."