Gijs van Dijk wil terug de Kamer in. Voor de PvdA of desnoods als zelfstandig Kamerlid. Van Dijk vertrok in februari uit de politiek na klachten over grensoverschrijdend gedrag.

Na de uitspraak eerder deze week van de beroepscommissie van de PvdA is er volgens Gijs van Dijk een nieuwe situatie ontstaan. Eentje die de weg vrijmaakt voor terugkeer in de Tweede Kamer. Want in de PvdA-fractie komt binnenkort de zetel van Khadija Arib vrij.

'Gijs, wat is er aan de hand?'

In een interview met EenVandaag kijkt Gijs van Dijk voor het eerst terug op het afgelopen jaar. "Los van bedreigingen, ondanks alle lieve mensen die wel om me heen zijn blijven staan, voel je je heel vaak eenzaam en je bent voortdurend aan het malen", vertelt Van Dijk geëmotioneerd. Ik ben ook zo vaak 's nachts wakker geworden van: Gijs, wat is er aan de hand?"

"Privé heeft het enorme gevolgen gehad en dat was voor mij, maar ook voor mijn omgeving, superzwaar en dat is het nog steeds. In de eerste maanden wist ik niet eens waar het over ging. Het is een soort Kafka. Je wordt ergens van beschuldigd, maar je weet niet wat het is."

Schuldbekentenis

Waarom besloot Van Dijk direct zijn Kamerlidmaatschap op te geven en niet het onderzoek af te wachten? Je zou daar een schuldbekentenis in kunnen zien. "Ja, ik heb wel gemerkt dat veel mensen dat hebben gedacht", zegt hij.

"Maar ik heb het echt gedaan omdat ik vind dat, als zoiets wordt beweerd, je een onderzoek moet doen. Ik ben een man van de partij, dus ik vind dat de inhoud en de dingen die we politiek gezien doen altijd voor moeten gaan."

'Ik schrok me helemaal dood'

"Maar vervolgens zie ik Ploumen (destijds fractievoorzitter, red.) op camera en die heeft het opeens over seksueel grensoverschrijdend gedrag", vervolgt Van Dijk. "Toen dacht ik wel: 'wat is hier aan de hand?'"

"Ik schrok me helemaal dood, want daar gaat deze hele zaak niet om. En dat blijkt ook. Na heel lang onderzoek blijkt dat er nooit sprake was van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dat was wel het mediabeeld. Dat heeft zulke grote gevolgen. Je hele leven gaat eraan."

Operatie 'kapotmaken'

Het onderzoeksrapport is geheim. Ook de interne beroepscommissie van de PvdA, die forse kritiek heeft geuit op de handelswijze van het partijbestuur, kent de inhoud niet. Van Dijk wil dat het rapport openbaar wordt gemaakt.

"Op een gegeven moment mochten wij de verklaringen lezen. Toen kwam er een lijst met allerlei soorten beschuldigingen. Het ging niet over grensoverschrijdend gedrag. Toen dacht ik: dit is een operatie 'kapotmaken'. Dit is niet een operatie om de waarheid boven tafel te krijgen."

'Publiceer dat rapport'

Van Dijk vervolgt: "En vervolgens werk ik mee aan zo'n onderzoek en is het rapport geheim. Ik heb van begin af aan gezegd: als je zo'n onderzoek doet, dan moet je iedereen anonimiseren die dat wil."

"Daar heeft iedereen recht op, maar je kan niet op basis van anonieme beschuldigingen het rapport achter slot en grendel houden. Daarom zeg ik ook: lieve mensen, publiceer dat rapport."

Terug in PvdA-fractie

Nu de beroepscommissie van de PvdA deze week heeft geoordeeld dat de sancties tegen Van Dijk vernietigd moeten worden, is volgens hem de weg vrij voor terugkeer in de PvdA-fractie. "Ik wil heel graag dat we dit conflict oplossen. En dat ik de sociaaldemocratie, zoals ik dat altijd heb gedaan, met hart en ziel weer kan vertegenwoordigen. Daarvoor sta ik ook op de lijst, daarvoor ben ik ook gekozen. En ik zou dat dolgraag willen doen. Ja, ik wil terugkeren."

Sinds zijn vertrek uit de Tweede Kamer heeft Van Dijk geen enkel contact gehad met Kamerleden van de PvdA. Wat als die hem niet meer als fractiegenoot willen? "Ik sluit de Groep-Van Dijk niet uit, maar het heeft absoluut geen voorkeur."

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."