radio LIVE
meer NPO start

Puck (83) is nog kerngezond, maar heeft haar kist al in huis

Puck (83) is nog kerngezond, maar heeft haar kist al in huis
Bron: Saskia Aukema

Toen Puck Kooij in 1995 een tentoonstelling bezocht over doodskisten, besloot ze er alvast een voor zichzelf te laten maken. "Ik wil niet dat er zomaar iets in elkaar wordt geflanst."

Doodskist als boekenkast

Een timmerman maakte hem voor haar op maat. "Ik ben er even in gaan liggen om hem te passen," vertelt Kooij. Sindsdien prijkt de kist in haar woonkamer. De meeste mensen zullen hem echter niet meteen herkennen als doodskist: hij is praktisch onherkenbaar als boekenkast. "Als je de boekenplankjes eruit haalt en in elkaar schuift, dan vormen ze de deksel van de kist."

Inventief bedacht, maar waarom nu al? "Veel mensen vragen zich dat af en vinden het maar een bizar idee. Maar ik heb geen man of kinderen, dus wie moet dat dan voor mij regelen? Ik wil niet dat er zomaar in iets in elkaar wordt geflanst door iemand die me niet goed kent."

Lees ook

Boeken volgeplakt met rouwadvertenties

De dood is iets wat Kooij al langer bezighoudt. Deze fascinatie kwam tot uiting op verschillende manieren. Zo sloot Kooij zich na haar pensioen aan bij een reisorganisatie die funeraire reizen organiseert. Met een gezelschap reisde ze de wereld over om mooie begraafplaatsen te bezoeken. "Die begraafplaatsen fascineren mij enorm. Door die bezoeken kwam mijn eigen uitvaart ook wel eens ter sprake. Ik ben zeker niet de enige van de organisatie die een kist heeft laten maken."

Ook in rouwadvertenties is ze erg geïnteresseerd. "Ik heb een enorme studie gemaakt van de overlijdens-advertentiecultuur in Nederland. Wist je bijvoorbeeld dat daarin steeds minder bijbelcitaten worden gebruikt?" Kooij heeft door de jaren heen boeken met advertenties volgeplakt. "Ik wil er eigenlijk nog een boek over schrijven, voordat ik zelf in die pagina's verdwijn."

PuckKooij
Bron: Saskia Aukema
Puck Kooij voor haar kist, die dienst doet als boekenkast.

Uitdaging voor uitvaartondernemers

Loes Rooijakkers is uitvaartbegeleider en snapt goed waarom mensen zoals Puck Kooij steeds meer betrokken raken bij hun eigen uitvaart. "Er zit een hele mooie kant aan het vooraf uitdenken van je wensen." Het maakt haar werk soms wel uitdagender. "Mensen willen andere locaties, een natuurbegrafenis, andere auto's. Voor ons uitvaartondernemers is het ook wel zoeken."

Het is volgens de uitvaartbegeleider wel belangrijk welke reden mensen opgeven als ze hun wens willen vastleggen. Rooijakkers: "Ik ben laatst bij iemand langs geweest die wilde vastleggen dat haar zoon niets met haar begrafenis te maken mocht hebben, omdat ze nu minder contact met elkaar hadden. Zulke mensen moet je wel tegen zichzelf beschermen: want wat is de daar de waarde van?"

'Ik schrijf mijn eigen toespraak'

Voor Puck Kooij gaat het bedenken van een uitvaart die bij haar past, niet ver genoeg. "Ik heb zoveel begrafenissen meegemaakt en zoveel toespraken gehoord. Altijd wordt het leven van de overledene besproken. Ik dacht dan ook: die toespraak schrijf ik gewoon zelf." Dat is echter nog een hele klus. "Je moet het natuurlijk beknopt houden, anders is het niet leuk om naar te luisteren."

Hoewel Kooij dus volop bezig is met de dood, mag die nog lang op zich laten wachten. "Ik ben 83, dus je weet het maar nooit. Maar ik leef nog volop hoor!"

Luisteren

Luister hier naar het gesprek met Puck Kooij en uitvaartverzorger Loes Rooijakkers in radio EenVandaag.
info

'De uitvaart moet passen bij hoe je geleefd hebt'

Saskia Aukema fotografeerde negen mensen, onder wie Puck Kooij, voor haar tentoonstelling 'De kist in huis'. De mensen die ze fotografeerde en interviewde vinden het volgens haar belangrijk dat de uitvaart past bij de manier waarop ze leefden. "Wat ik veel hoorde is dat ze na de zoveelste standaard begrafenis met saaie kist, gingen nadenken over hoe ze het zelf geregeld wilden hebben. Sommigen hadden ook geen directe familie, en wie moest dan al die keuzes maken? Bij een ander was het juist belangrijk om de zorgen rondom een uitvaart bij nabestaanden wegnemen. Tal van redenen dus."

Wat haar zo aanspreekt in dit thema? "Ik ben als fotograaf altijd op zoek naar hoe mensen zich kleden en bezig zijn met hun identiteit. Zo'n kist is ook gewoon een jasje. Wat is het laatste wat je wil dat mensen van je zien? Ik heb best wel vrolijke gesprekken gehad met deze mensen. Het onderwerp hoeft niet heel beladen te zijn." De tentoonstelling 'De Kist al in huis' is tot 26 mei te bezoeken in museum Tot Zover op begraafplaats De Nieuwe Ooster in Amsterdam.

Fotograaf Saskia Aukema
Bron: EenVandaag
Fotograaf Saskia Aukema voor twee van haar werken.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hennie (62) leeft in containerwoning voor overlastgevende daklozen en heeft eindelijk rust gevonden: 'Kan nu gewoon doen wat ik wil'

Hennie (62) leeft in containerwoning voor overlastgevende daklozen en heeft eindelijk rust gevonden: 'Kan nu gewoon doen wat ik wil'
Hennie woont in een woning voor overlastgevende daklozen en vindt het daar fijn
Bron: EenVandaag

Steeds meer gemeenten bouwen ze: speciale containerwoningen voor huurders die overal overlast veroorzaken. Maar buurtbewoners komen hier volop tegen in protest. "We weten niet wat deze mensen op hun kerfstok hebben."

Het is een wat afgelegen plek, aan de rand van Hilversum Zuid. Gelegen aan de rand van een industrieterrein staan de zes containerwoningen van Keerpunt Zuid: speciale woningen voor daklozen met een drank- of drugsverslaving. Het gaat om mensen die op straat kwamen te staan, omdat ze in hun huurwoning voortdurend overlast veroorzaakten in de buurt.

'Het is een fijne plek'

Dit geldt ook voor Hennie. Jarenlang ging ze van kliniek naar kliniek en belandde ze uiteindelijk weer op straat. 9 jaar geleden kwam ze hier wonen.

Hennie: "Het is een fijne plek. Er komen ook geen mensen meer langs. Die heb ik er allemaal uitgeflikkerd. Als je niemand binnen laat, is het een hele fijne plek."

Bewoners mogen drinken en gebruiken

Een poging om van de drank en drugs af te komen, doet Hennie niet meer, vertelt ze terwijl ze een slokje bier neemt. "Ik lig een beetje op de bank. Ik drink en gebruik ook af en toe. Maar soms ook een paar dagen niet. Ik doe wat ik wil."

En dat is precies de kern van wat dit project volgens initiatiefnemer Harrie Koeleman - manager van Kwintes - tot een succes maakt. "De bewoners mogen hier gewoon de hele dag drinken en gebruiken. Hiervoor gingen ze steeds de afkickkliniek in en uit. En hier mag je gewoon zijn wie je bent. Verslaving is een ernstige ziekte en we accepteren dat ze drinken en gebruiken. En dan zie je dat er een soort rust ontstaat bij deze bewoners."

Bekijk ook

Regel: geen overlast veroorzaken

De bewoners moeten zich wel aan een paar basisregels houden. Ze moeten accepteren dat ze onder bewindvoering worden geplaatst, en ze moeten een paar uur begeleiding per week accepteren.

En tot slot het belangrijkste: ze mogen geen overlast in de buurt veroorzaken. En daar is Koeleman heel streng op: "Deze afspraken zijn heel duidelijk, en die worden er ook echt in geramd. Je krijgt deze kans, maar dan moet je je wel aan de voorwaarden houden. En dat blijkt goed te werken. De bewoners zien dit ook echt als een laatste kans, want ze zijn overal uitgegooid. Dus ze weten waar ze het voor doen."

Onrust en protest

Uit een inventarisatie van EenVandaag blijkt dat steeds meer gemeenten heil zien in deze onorthodoxe aanpak. In tientallen gemeenten zijn ze bezig met plannen om dit soort speciale container-woningen voor overlastgevers uit de grond te stampen.

Maar alleen de aankondiging van deze speciale woningen, leidt in bijna iedere gemeente al tot onrust en protest onder buurtbewoners.

Steeds meer gemeenten bouwen speciale containerwoningen voor huurders die overal overlast veroorzaken.

'Hoe gevaarlijk zijn deze mensen?'

Zo ook in Amersfoort. Het gemeentebestuur heeft besloten dat in de wijk Vathorst ook containers moeten komen voor overlastgevende huurders. Iets waar de buurt volgens Jacco de Feijter, voorzitter van de bewonersvereniging Belang van Vathorst, bepaald niet blij mee is.

De Feijter: "Het zijn mensen die veel drinken en gebruiken. Die soms verzamelwoede hebben. Het is niet zo dat wij als buurt vinden dat deze mensen geen woning moeten krijgen, maar er wonen hier veel gezinnen met jonge kinderen. En om wat voor mensen gaat het eigenlijk? Zitten er ook bewoners tussen die gevaarlijk kunnen zijn? We krijgen amper informatie van de gemeente hierover. En daardoor ontstaat onrust."

Geen duidelijke communicatie

Wat de Feijter ook stoort is dat gemeente vanaf het begin in zijn ogen niet eerlijk hierover heeft gecommuniceerd. "We kregen in eerste instantie een brief van de gemeente. Daarin stond dat het om mensen gaat die rust nodig hebben en ruimte. Dan denk je in eerste instantie: dat klinkt goed en dat is een nobel streven."

Hij gaat verder: "Maar dan blijkt het om huurders te gaan die in hun eigen buurt vanwege overlast niet meer te handhaven waren. Dan wordt het wel een totaal ander plaatje."

Bekijk ook

'Laat je niet afschrikken'

Koeleman - die veel gemeenten adviseert op dit terrein - erkent dat het heel belangrijk is dat gemeenten open en eerlijk communiceren met burgers. En dat het ook 'moed en lef'-bestuurders vergt.

Koeleman: "Je moet er als gemeentebestuur echt voor gaan staan. En alles goed uitleggen. En je krijgt in het begin alles en iedereen over je heen. Maar daar moet je je niet door laten afschrikken, want dan kom je nergens."

Minder overlast

In Hilversum merkte hij dat er ook veel onrust was toen de plannen werden aangekondigd, maar dat dit protest snel verdween.

Koeleman: "Zes van de negen mensen die hier nu wonen op dit terrein, waren goed voor 150 meldingen van overlast bij de politie per jaar. Nu zijn er amper meldingen. Nu is er weinig overlast en dat scheelt een hoop ellende hier in Hilversum. En dat beeld zie ik ook in andere gemeenten."

'Heb eindelijk rust gevonden'

Hij begrijpt de bezorgde buurtbewoners ook, vertelt hij. "Ik snap heel goed dat het spannend is, mensen in je buurt hebben die verslaafd zijn. Die wil je niet in je achtertuin. Maar mijn ervaring is ook dat het weinig problemen in de buurt geeft. Sterker, dat het rustiger wordt in de buurt."

Hennie woont inmiddels al 9 jaar in haar containerwoning en denkt er voorlopig nog niet aan om weg te gaan. Hennie: "Ik heb het fijn hier, samen met mijn hondje. Ik ga hier niet meer weg. Ik heb eindelijk rust gevonden."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom er (weer) spoedoverleg is tussen coalitiepartijen: 'Premier had deze problemen kunnen zien aankomen'

Na een urenlang spoedoverleg tussen de coalitiepartijen en premier Dick Schoof gisterenavond, gingen de overleggen vandaag verder. En daarbij worden de ergernissen tussen de partijen steeds groter, ziet ook politiek commentator Joost Vullings.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant