Premier Rutte heeft vertrouwen in de economie, maar 'er zullen ook sectoren zijn die het niet gaan redden'

De economie krimpt sterker dan ooit, ondernemers zijn somber en jongeren maken zich zorgen dat ze de rekening gepresenteerd krijgen. EenVandaag sprak premier Rutte uitgebreid over een onzeker politiek jaar. "Dat virus heeft ons vaker verrast."

Het is de tiende Prinsjesdag van premier Mark Rutte. En het is een bijzondere, midden in de grootste crisis die Nederland meemaakte sinds de Tweede Wereldoorlog. Hij is blij met het vertrouwen dat het kabinet momenteel geniet, maar waarschuwt ook voor een moeilijke tijd. "Er zullen ook sectoren zijn die het niet gaan redden. Daar moeten we ook eerlijk over zijn."

Zoveel mogelijk banen behouden

In de troonrede was ruimte voor positiviteit, ondanks de huidige coronacrisis. We gaan niet bezuinigen en we moeten jongeren perspectief bieden was de boodschap. Maar donkere wolken pakken zich samen boven Nederland. Het gaat het komende regeringsjaar zeker niet makkelijk worden.

Grote vraag is of mensen straks nog een baan hebben, analyseert premier Rutte. "Want het verliezen van je baan is een enorm koopkrachtverlies. Dáár zijn mensen bezorgd over. Alles moet er op de korte termijn op gericht zijn zoveel mogelijk banen te behouden. En als het echt niet kan, mensen te helpen voorbereid te zijn op een andere baan."

Kansen in 'groene economie'

Want daarin ziet de premier vooral kansen, in een onder druk van corona veranderende economie. "In de zorg, in de groene economie, hoe we die aanpakken. Daar zit heel veel innovatie en zitten heel veel banen achter", legt hij uit.

Een 'grote en complexe vraag', noemt Rutte de vraag 'hoe je mensen van die baan die misschien verloren gaat opgeleid voor een baan in de zorg, of zo'n baan in de energie-economie'. Het is voor hem glashelder dat een tweede golf roet in het eten kan gooien en alle koopkrachtplaatjes nutteloos kan maken. "Sturen in de mist", noemt minister Hoekstra dit, en Rutte beaamt dit. "Niet over discussiëren", vindt hij, want het heeft geen zin.

Tweede golf

Intussen groeit de angst voor een tweede coronagolf. De premier ziet geen reden voor paniek, maar houdt wel nadrukkelijk een slag om de arm. "Dat virus heeft ons vaker verrast. Nu is er geen reden voor een nationale, grote ingreep. Maar je hebt in de steden wel nodig dat er meer gebeurt dan nu."

En dat is wat Rutte betreft aan die steden zelf. "Want die bespreken dat met hun GGD-en. Wat is voor het type stad? Doet het zich in een studentenstad voor, dan is dat anders dan bij thuisfeestjes. Dat is ook de afspraak nu, dat je in deze fase veel meer gaat sturen wat helpt in die betreffende regio."

'Er zijn ook sectoren die het niet gaan redden'

Vanaf 1 oktober verwacht de premier dat ondernemers zelf meer moeten zelf de broek moeten gaan ophouden, hoewel de steun vooralsnog wordt doorgetrokken tot aan de zomer van volgend jaar. "Maar we gaan wel in stappen ietjes versoberen." Dat kan voor sommige bedrijven slecht uitpakken, daar laat Rutte geen misverstand over bestaan.

"Er zullen ook sectoren zijn die het niet gaan redden. Daar moeten we ook eerlijk over zijn." Voor die mensen heeft hij dezelfde boodschap: omscholen naar plekken waar wel werkgelegenheid is.

'U en ik geven te weinig uit'

Intussen luidt het motto nu: investeren! En dat is wel eens anders geweest. Bij de financiële crisis van 10 jaar geleden moest de broekriem juist worden aangehaald, nu geeft de regering vooral uit. "Het is nu een andere crisis", verklaart de premier. "De crisis waarin zich dat voordeed in 2010, 2011, 2012, was de grote Europese schuldencrisis, de bankencrisis."

In de analyse van de premier was dit vooral een fundamentele crisis in onze economie. "Wat je nu eigenlijk ziet is een kopersstaking. U en ik geven te weinig uit, omdat we eigenlijk een paar maanden ons huis niet uit kwamen. Maar de onderliggende economie is heel sterk. Als je te lang doorgaat met te weinig uitgeven, dan gaat het de economie wel raken. Dan ga er banen verloren."

Appel voor de dorst

"Eenmalig geld", noemt Rutte de steun die nu gegeven worden. Niet structureel. Dat we ons dit u kunnen veroorloven is volgens hem te danken aan het feit dat we spaarzaam hebben geleefd, en eerder niet hebben uitgegeven. "Gelukkig hebben we dat geld, want we hebben met z'n allen die enorme appel voor de dorst gespaard."

"We kunnen het dus ook leien, financieel", vertelt hij. "Die appel voor de dorst die gaan we nu opeten. Dat kan dus ook. En daardoor moet je dat niet ineens met bezuinigen compenseren. Je kunt niet garanderen dat er in de toekomst niets nodig is", waarschuwt hij nog wel.

Kansen voor jongeren

Dat de maatregelen voor jongeren moeilijk verteerbaar zijn, begrijpt hij, maar noemt ze tegelijkertijd 'niet onderhandelbaar'. "Je moet gewoon die anderhalve meter handhaven om het virus geen kans te geven. Zolang er geen vaccin of medicijn is, is er geen alternatief."

En hoewel hij snapt dat het momenteel lastig is, ziet hij toch voldoende kansen voor jongeren. "Natuurlijk zijn er kansen, we werken hard om die kansen overeind te houden", legt hij uit. "Die groene economie, daar zitten heel veel banen in. Daar kunnen jongeren echt wel veel vertrouwen aan ontlenen.Goed beslagen ten ijs komen, goed nadenken over waar zit mijn talent", adviseert hij jongeren dan ook. "En dan moet ik, moeten we in Den Haag ervoor zorgen dat we een economie hebben die hen kan bedienen."