Een jaar geleden stond de Partij voor de Dieren nog op 5 zetels, bij de verkiezingen haalden ze er 6 en inmiddels staat de partij van Esther Ouwehand op 10 zetels in de peiling. Waar komen die kiezers vandaan en wat is de aantrekkingskracht van de partij?

Om die vragen te beantwoorden, keek het EenVandaag Opiniepanel naar gegevens uit de zetelpeiling en de onderzoeken onder het Opiniepanel.

Niet-stemmers

Het blijkt dat de partij van Esther Ouwehand inhoudelijk vooral concurreert met linkse partijen, maar dat de partij ook een heel andere groep kiezers aantrekt: mensen die bij de verkiezingen niet hebben gestemd. Een groep ter waarde van ruim twee zetels geeft aan dat ze nu wel naar de stembus zouden gaan om hun stem aan de Partij voor de Dieren te geven.

Ook mensen die bij de verkiezingen nog op D66 stemden, en in mindere mate GroenLinks-, SP- en VVD-stemmers, maken nu de overstap naar de PvdD.

Klimaat en milieu

Ruim duizend Partij voor de Dieren-stemmers onder het Opiniepanel geven aan waarom ze nu voor die partij kiezen. Het blijkt dat niet de dieren, maar de standpunten over het klimaat en het milieu de meest genoemde reden is om voor de Partij voor de Dieren te kiezen. Acht op de tien kiezers noemen dat een belangrijke motivatie voor hun stemkeuze.

Meerdere mensen die bij de verkiezingen in maart nog op GroenLinks stemden, zouden nu voor de PvdD gaan omdat ze - zowel door vergaande samenwerking met de PvdA als door de bereidwilligheid tot kabinetsdeelname met de VVD en het CDA - het gevoel hebben dat GroenLinks bereid is om concessies te doen op klimaatstandpunten.

Teleurgesteld in D66

Meer nog dan van GroenLinks, wint de PvdD om die reden de afgelopen maanden kiezers van D66. Veel van hen geven aan teleurgesteld te zijn in D66 en Sigrid Kaag: "Ik wilde eigenlijk PvdD stemmen maar koos D66 voor een pro-klimaatstem in het kabinet. Nu heb ik spijt", schrijft een kiezer.

Iemand anders zegt: "Het is me inmiddels onduidelijk waar D66 voor staat, bij de PvdD weet ik dat wel."

Dierenwelzijn belangrijk

Niet geheel verrassend worden ook de standpunten ten aanzien van dierenwelzijn door een meerderheid genoemd als reden om op de partij te stemmen. Veel stemmers zeggen dat het ze aantrekt dat de PvdD de rechten van dieren vooropstelt, omdat er 'meer dieren dan mensen' in Nederland zijn.

Maar de keuze voor dierenwelzijn komt ook voort uit scepsis: "Ze zijn in Den Haag vooral bezig met mensen, met elkaar namelijk. Dan kies ik maar voor dieren", verzucht een deelnemer.

Protestpartij

Deze deelnemer is niet de enige waarbij het gevoel van afzetten tegen de huidige politiek een rol speelt bij de keuze voor de PvdD. Bij ongeveer een op de vijf kiezers is dat belangrijk bij hun keuze. Velen van hen hebben weinig vertrouwen in de politiek en het kabinet.

Het coronabeleid van het kabinet speelt daar een belangrijke rol in. De Partij voor de Dieren uit zich daar regelmatig kritisch over. Zo nam partijleider Esther Ouwehand het op voor restaurant Waku Waku, dat de deuren moest sluiten omdat het weigerde te controleren op het coronatoegangsbewijs en zo symbool werd van het protest tegen die coronapas.

Kritisch op coronabeleid

Uit de Opiniepanel-onderzoeken blijkt dat PvdD-stemmers bovengemiddeld kritisch zijn over sommige coronamaatregelen, zoals de invoering van het coronatoegangsbewijs. Voor ruim een op de tien PvdD-stemmers zijn de coronastandpunten dan ook een belangrijke reden om op de PvdD te stemmen.

De partij trekt op die manier een flink aantal mensen aan dat bij de verkiezingen niet heeft gestemd: "Ik ben kritisch op het coronabeleid maar ben niet rechts en wil echt niet op partijen als Forum voor Democratie of de PVV stemmen", zegt een panellid. "Dan blijft niet stemmen of deze partij over."

Ouwehand is 'daadkrachtig'

Overigens zijn niet alle PvdD-stemmers blij met de houding van de partij als het gaat om coronamaatregelen. Meerdere kiezers zijn het niet eens met de opstelling van Ouwehand in de situatie met Waku Waku en ook zeggen meerdere PvdD-stemmers dat 'wappies' uit de partij moeten worden gezet.

Ten slotte wordt ook partijleider Esther Ouwehand regelmatig door PvdD-kiezers genoemd op de vraag waarom ze voor die partij kiezen. Stemmers beschrijven haar als 'daadkrachtig' en 'duidelijk'.

Maar liefst 96 procent heeft vertrouwen in Ouwehand als partijleider: "Ze maakt zichzelf niet belangrijker dan de zaak waar ze voor staat en is daarom een goede vertegenwoordiger van de partij."

Iran en de Verenigde Staten zitten vandaag om de tafel in Oman om een nieuw atoomakkoord af te sluiten. President Donald Trump stapte in 2018 uit het vorige akkoord, waarom zijn de landen nu weer in gesprek? "Alternatief is bombardementen."

Iran-deskundige en analist bij het Haagsche Instituut Geopolitiek Damon Golriz verwacht dat beide landen heel positief de gesprekken van vandaag ingaan. "En dat er ook eigenlijk een rail wordt gelegd voor de bewegingen die meer richting diplomatie gaan in plaats van oorlogsretoriek."

'Amerika wel kernwapens tegenhouden'

De gesprekken gaan dus over een nieuw atoomakkoord tussen Iran en de VS, waarin de landen afspraken maken over het nucleaire programma van Iran en wat ze met die technologie doen. "Het heeft alleen maar een politiek besluit nodig om zometeen kernwapens te maken. En dat wil Amerika tegenhouden."

De reden dat de VS toenadering zoekt heeft volgens Golriz te maken met de rivaliteit tussen de VS en China, waar het Midden-Oosten tussen zit. "Het is een veld waarin energie en logistiek een belangrijke rol spelen", legt hij uit. "En wat Iran wil is eigenlijk minder sancties, omdat de Amerikanen heel veel sancties hebben opgelegd de afgelopen paar jaar. En natuurlijk ook dat er geen oorlog komt."

De vorige 'Iran-deal'

Dit is niet de eerste keer dat Iran en de VS praten over kernprogramma's. In 2015 waren de landen het al eens geworden over het Iraanse kernprogramma. Iran zou volgens dit plan afzien van het maken van kernwapens. In ruil daarvoor beloofde landen zoals de Verenigde Staten en Europese landen om economische sancties tegen Iran op te heffen.

Toen Donald Trump in 2018 begon aan zijn eerste termijn als Amerikaanse president stapte hij uit het akkoord, ook kondigde hij nieuwe sancties aan op Iran. Sindsdien houdt Iran zich ook steeds minder aan de afspraken uit het akkoord.

'Iran moet gesprek aangaan'

Volgens de Iran-deskundige is dit het juiste moment om te praten over een nieuw akkoord. "Iran is ontzettend verzwakt na 7 oktober door de aanvallen van Israël op bijvoorbeeld Hezbollah, Hamas en de Houthis." Dat zijn allemaal groepen die militair gesteund worden door Iran.

"Er is ook een militaire opbouw in de regio door Amerika die ongekend is in de afgelopen 20 jaar", vertelt Golriz. "Dat samen zorgt ervoor dat Iran het gesprek moet aangaan, omdat het alternatief bombardementen is."

'Regime wordt niet gedragen door bevolking'

Volgens Golriz heeft Iran nu ook te maken met veel interne problemen, wat een belangrijke reden is om in gesprek te gaan. Zo waren er de afgelopen jaren veel demonstraties voor vrouwenrechten. "Het regime wordt niet gedragen door de bevolking. Jonge mensen willen meer vrijheid, een westerse manier van leven. Dit regime kan dat niet geven."

"Economisch gaat het ook heel slecht", gaat hij verder. "Het land is gesanctioneerd op allerlei manieren. Je kan hier bijvoorbeeld geen geld over maken naar Iran als je familieleden hebt." Ook mogen veel bedrijven niet handelen met Iran, hierdoor is het land economisch grotendeels afgesloten van de rest van de wereld.

'Trump wil voor vrede zorgen'

De reden dat de VS het gesprek opnieuw aangaat, heeft volgens Golriz vooral te maken met president Trump zelf. "Hij wil een deal sluiten omdat hij de president wil zijn die voor vrede zorgt", legt hij uit.

President Trump wil volgens de Iran-deskundige het land naar zich toetrekken, om meer invloed te krijgen in het Midden-Oosten. "Waar dus energie en logistiek een belangrijke rol spelen. En dat samen zorgt ervoor dat er voldoende politieke wil is om deze bijeenkomst te laten slagen."

Het aantal meldingen van frauduleuze belletjes is enorm gestegen. Volgens expert Dave Maasland zijn de daders vaak Nederlandse jongeren die door bendes hiervoor geronseld worden. ”Het lijkt steeds meer op georganiseerde misdaad.”

Steeds meer criminelen proberen via de telefoon geld af te troggelen bij niets vermoedende slachtoffers. Dat blijkt uit recente cijfers van de fraudehelpdesk. In de eerste drie maanden van dit jaar kwamen er 9.793 meldingen binnen bij het anti-fraude instituut. In 2024 lag dit aantal in dezelfde periode nog op 3.031 meldingen.

Grote criminele bendes

Cybercrime-expert Dave Maasland is niet verbaasd over deze toename. "Deze vorm van misdaad begint echt de vorm aan te nemen van georganiseerde misdaad", legt hij uit.

Er zitten volgens hem steeds vaker grote criminele bendes achter deze vorm van oplichting. "Die weten hoeveel geld hiermee te verdienen valt."

'We zijn gewend alles online te delen'

Daarnaast maakt nieuwe technologie als AI het stuk makkelijker voor deze criminelen om hun slag te slaan, zegt Maasland. "De opkomst van kunstmatige intelligentie speelt zeker een rol en die versnelt deze opmars alleen maar. Je hebt nu voor het klonen van een Nederlandse stem, nog maar 10 seconden nodig van de oorspronkelijke stem", legt hij uit. "Dus dat wordt steeds beter en makkelijker."

"Maar dat is zeker niet de enige factor", benadrukt de expert. Ons eigen online gedrag speelt oplichters ook vaak behoorlijk in de kaart. "We zijn zo gewend om alles online te delen, omdat we elkaar vertrouwen. Deze gegevens lekken ook vaak uit. Maar dat zorgt er wel voor dat criminelen heel geloofwaardig deze telefoontjes kunnen plegen."

'Kan iedereen overkomen'

"Ze zijn echt zo geraffineerd deze oplichters", gaat Maasland verder. "Ze bellen je dus op en gebruiken in zo'n telefoontje allemaal gegevens van jou. Ze weten je naam, je adres en soms zelfs ook je banksaldo. Dan wordt het zo geloofwaardig allemaal."

Maasland heeft zelf van dichtbij gezien hoe deze criminelen te werk gaan. "Ik heb wel eens telefoontjes van de politie mogen mee luisteren. De manier waarop deze oplichters dat doen, is echt zo extreem gehaaid en geloofwaardig", vertelt hij. "Zo klantvriendelijk ook. Ik me voorstellen dat iedereen hier in mee zou kunnen gaan. Het kan dus echt iedereen overkomen."

Geronselde jongeren hebben 'geen idee'

Wat Maasland ook zorgen baart, is de leeftijd van de daders die zich met deze vorm van oplichting bezig houden. "Het zijn vooral veel jongeren ook die geronseld worden door deze bendes, helaas ook in vriendengroepen. Want veel van deze fraudeurs zitten gewoon in Nederland. Daar waarschuwt de politie voor."

"Ze vertellen deze jongeren niet dat ze geld stelen van ene mevrouw Jansen, maar dat ze stelen van de verzekering of van de bank", gaat hij verder. "In de rechtszaal komen ze er soms pas achter dat mevrouw Jansen het slachtoffer is en haar hele pensioenpotje weg is. Ze hebben echt geen idee."

'Let op urgentie'

De expert heeft tot slot nog een gouden tip hoe je kunt voorkomen dat je in de val van deze oplichters loopt. "Let op urgentie, dat komt bij al deze vormen van oplichting voor, of ze nou kunstmatige intelligentie gebruiken of niet."

"Ze roepen altijd hun slachtoffer op om direct iets te doen, meteen iets over te maken", legt hij Maasland uit. "Want anders verlies je je geld of je telefoon. Als je wordt opgedragen direct te handelen, moeten alle alarmbellen afgaan."