Arbeidsgehandicapten aan het werk krijgen in een normaal bedrijf. Hier moest de Participatiewet in 2015 onder andere voor zorgen. Wat blijkt? Het omgekeerde is het geval. Omdat veel verstandelijk beperkten niet fulltime kunnen werken, krijgen zij een lager inkomen dan als zij zich volledig zouden afkeuren. Dat bedrag wordt niet aangevuld, waardoor werken onaantrekkelijk wordt.

Joris Hannema is 21 jaar en verstandelijk beperkt. Dit uit zich in grote moeite met lezen, schrijven en rekenen. Hoewel hij niet fulltime kan werken, werkt hij 25 uur met veel plezier in een winkel. "Ik maak schoon, vul de schappen aan en doe ook klusjes in het horeca gedeelte van de winkel", vertelt hij. Joris krijgt het minimumloon voor iemand van 21. Prima, denk je dan. Toch zit hier een weeffout in de wet. De Participatiewet gaat ervan uit dat Joris fulltime kan werken. Door zijn beperking kan Joris dit niet en is zijn inkomen lager dan mensen die afgekeurd zijn en niet werken.

De moeder van Joris maakt zich zorgen

De moeder van Joris, Marjolein van Weegen maakt zich zorgen: "Hij zal met het minimumloon nooit zoveel verdienen dat hij zelfstandig kan gaan wonen. Hierdoor is hij altijd afhankelijk van ons, vooral financieel." Doordat Joris niet fulltime werkt ontvangt hij niet het maximale minimumloon, maar slechts een deel hiervan. In de oude Wajong kreeg hij meer zonder te werken. "Stel dat ik hem nu laat afkeuren, krijgt hij driehonderd euro meer", zegt zijn moeder. 

Een grote brij van regels

Ook de werkgevers hebben moeite met de huidige vorm van de Participatiewet. Veel werkgevers willen wel werken met mensen met een beperkingen, maar lopen tegen de enorme regeldruk aan. Raymond Diemer is oprichter van de Nationale Talentenbank, waarmee hij werkgevers met arbeidsgehandicapten in contact probeert te brengen. “Voor veel werkgevers is de wet een te grote brij aan regelgeving. Als je als ondernemer in meerdere gemeentes tegelijk werkt is het lastig om een lijn te trekken omdat elke gemeente de wet anders toepast. Door de enorme hoeveelheid regels denken veel ondernemers: ‘Laat maar’."

‘Er gaan weinig deuren open door de Participatiewet’

Directeur Illya van Soffer van leder(in), de overkoepelende organisaite voor mensen met een beperking, legt uit dat er veel meer mensen zijn die hetzelfde probleem hebben als Joris. "Wij zien een groep van 12.000 mensen. Arbeidsbeperkten die niet boven het wettelijk minimumloon verdienen en waarbij de werkgever gebruik maakt van loonkostensubisdie", zegt de directeur. Illya is niet te spreken over de participatiewet. "De bedoeling van de wet was om mensen met een beperking zoveel mogelijk aan het werk te krijgen in reguliere bedrijven en hun inkomen te geven." Beide bedoelingen zijn volgens de directeur van Iederin geen realiteit geworden.

Tijdelijke contracten

Twee jaar heeft Joris nu gewerkt in de winkel. Na twee jaar is de regel dat hij een vast contract zou moeten krijgen. Nu is het spannend. "Over twee maanden horen we of hij mag blijven, zo niet dan komt hij thuis te zitten", zegt zijn moeder Marjolein. Ze snapt de werkgever ook. "Er is weinig duidelijkheid en het is voor de werkgever onzeker of hij nog een subsidie voor Joris krijgt in de toekomst. Een kleine winkel kan dit risico niet nemen", zegt Marjolein. Als Joris geen vast contract krijgt komt hij thuis te zitten en moet hij solliciteren. Iets wat hij erg lastig vind. "Dan moet ik weer helemaal opnieuw beginnen en ik heb het net zo leuk hier.” 

Apple en Meta krijgen van de Europese Commissie samen een boete van zo'n 700 miljoen euro voor het overtreden van de Digital Markets Act. Deze wet richt zich op techbedrijven die zo groot zijn dat ondernemers en consumenten bijna niet zonder hen kunnen.

Het geplande topoverleg in Londen tussen de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Oekraïne over het beëindigen van de oorlog tussen Oekraïne en Rusland is tot op het laatste moment uitgesteld.

Het overleg van vandaag ging wel door, maar zonder de ministers van Buitenlandse Zaken van de meeste landen. De Oekraïense ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie namen wél deel aan de gesprekken. Zij reisden af naar Londen om zich, volgens presidentieel stafchef Andriy Jermak, in te zetten voor 'een compleet en onvoorwaardelijk staakt-het-vuren als eerste stap op weg naar een oplossing'.

Wat betekent dit voor Oekraïne?

"Eigenlijk is dit weer een stap in een behoorlijk schimmig proces waarin Oekraïne en Rusland beide proberen te doen alsof ze echt vrede willen om op die manier de Amerikanen aan boord te houden", zegt Oost-Europa expert van Instituut Clingendael Bob Deen.

De onderhandelingen vinden plaats terwijl Rusland recent, ook tijdens het paasbestand, meerdere drone-aanvallen uitvoerde. "Ze zijn erg bezig met naar elkaar te wijzen. De Oekraïners zeggen: de Russen willen helemaal geen vrede, die blijven gewoon aanvallen, zelfs tijdens het staakt-het-vuren. En de Russen proberen zo redelijk mogelijk over te komen naar de Amerikanen met allemaal eisen die voor Oekraïne eigenlijk onbespreekbaar zijn."

'Diefstal van Oekraïnes grondgebied'

Een van de eisen van Rusland is dat Oekraïne de Krim 'inlevert'. En dat is vernederend, zegt Deen. "Het moeten opgeven van de Krim is eigenlijk voor geen enkele Oekraïense president acceptabel. Dat kan je ook niet aan de Oekraïense bevolking uitleggen. Het lijkt alsof deze deal bewust geformuleerd is zodat Zelensky het er mee eens moet zijn."

"Wat er nu op tafel ligt is een 'typisch Russische geste', waarin je eigenlijk onredelijk veel claimt en daarna redelijk probeert over te komen door te zeggen dat je alleen maar wilt houden wat je al bezet hebt", gaat de expert verder. "Maar eigenlijk blijft het nog steeds diefstal van Oekraïens grondgebied."

Amerika gefrustreerd

Niet alleen met de deal, maar ook met hun afwezigheid wil vooral de Verenigde Staten een statement maken. Zo benadrukt Amerika-verslaggever Tom van 't Einde het belang van de afwezigheid van de Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio.

"De Amerikanen zijn echt ontzettend gefrustreerd dat er zo weinig ontwikkeling in de onderhandelingen zitten, president Trump voorop", zegt Van 't Einde. "Hiermee willen ze een duidelijk statement naar Oekraïne afgeven. Ze verwachten veel meer beweging vanaf hun kant."

Onredelijke verwachtingen van Trump

President Trump voerde sinds het begin van zijn presidentschap zware druk op het vredesproces. Tijdens zijn campagne zei hij binnen 24 uur een einde aan deze oorlog te willen maken, later stelde hij dit bij naar 100 dagen. "Het was onredelijk om te verwachten dat hij het in 24 uur of 100 dagen zou kunnen beëindigen en daar loopt Trump nu tegenaan", merkt Deen op over de tijdsruk die de president op de onderhandelingen zet.

Van 't Einde vult aan: "Hij wil laten zien aan zijn kiezers dat hij deze oorlog tot een goed einde kan brengen. Of hij daar nou een stuk Oekraïne voor moet opofferen of niet, dat maakt voor hem eigenlijk niet veel uit."

Hoop op beweging

Toch is dit overleg niet geheel zinloos. "Er zit echter wel degelijk beweging in", zegt Deen. "Het is niet alleen maar nep. De Amerikaanse gezant Steve Witkoff is vorige week uit Rusland gekomen met een aantal ideeën waar hij Trump van heeft weten te overtuigen. Die zijn vorige week al aan de Oekraïners en Europeanen gepresenteerd."

"Een staakt-het-vuren zou in het voordeel van Oekraïne zijn. Ze weten dat ze het niet heel lang meer vol kunnen houden, zeker als de Amerikaanse wapenleveringen stoppen", aldus Deen.

Serieuze bedreiging

Van een stop in wapenlevering heeft Oekraïne al eerder last gehad, weet Van 't Einde.

"We moeten het dreigement van Trump dat hij de onderhandelingstafel verlaat heel serieus nemen. Hij heeft al eerder alle steun aan Oekraïne 10 dagen lang stilgezet."

'Beide partijen staan onder druk'

Wat is er dan echt nodig om een einde te maken aan deze oorlog? "De Russen hopen dat ze dit conflict op militaire wijze kunnen beslechten en willen dus iets terug voor een staakt-het-vuren", antwoordt Deen.

"Beide partijen staan onder druk om toch een beetje te bewegen, maar ze zijn nog niet echt klaar voor een duurzame oplossing. Het lijkt er dus op dat ze er deze week niet definitief uit zullen komen", zegt de expert tot slot.