Parlementaire enquête Gaswinning leeft amper onder gedupeerden: 'Groningers zijn vooral met hun huis bezig'

De parlementaire enquête naar wat er mis ging bij de gaswinning in Groningen gaat deze week van start. Maar gedupeerde Groningers zijn meer bezig met hun eigen sores dan met het onderzoek. "De één is geholpen, de ander niet. Dat levert spanning op."

"Het is hoog tijd om de waarheid over dit belangrijke en complexe gasdossier boven tafel te krijgen", zegt Groenlinks-Kamerlid Tom van der Lee. Hij leidt de parlementaire enquêtecommissie Aardgaswinning Groningen die aanstaande maandag van start gaat.

Wat ging er mis?

Wekenlang ondervraagt de commissie gedupeerden, beleidsmakers, bedrijven en experts. Er wordt voornamelijk gekeken naar wat er mis ging bij de besluitvorming rondom gaswinning, de schadeafhandelingen na aardbevingen en het proces van het versterken van huizen, wat nog altijd gaande is.

Het is echter de vraag of de uitkomsten verschil gaan maken voor de Groningers.

Impact op 'mede-Nederlanders'

Op de eerste dag van de enquête wordt Susan Top gehoord. 7 jaar lang was zij hét gezicht van het Groninger Gasberaad, waarin de belangen van verschillende Groningse bewonersorganisaties werden gebundeld.

"Ik denk dat duidelijk moet worden voor rest van Nederland wat een enorme impact dit heeft gehad op veel mede-Nederlanders", vertelt Top. "Er is nog steeds ontzettend veel mis met de afhandeling van schade en het versterken van huizen."

Moegestreden

Toch gelooft Top niet dat de enquête iets wezenlijks gaat veranderen voor de Groningers: "Voor de meeste Groningers heeft het geen nut. Mensen zijn moe en hun geloof kwijt. Het geleden leed maken we niet ongedaan. Het gaat hooguit om de erkenning: 'wij waren niet gek'."

Top stopte vorig jaar met haar werk voor het Gasberaad. "Het was 7 jaar ploeteren. We hebben heel hard gevochten voor een andere aanpak. Dat heeft af en toe tot overwinningen geleid, maar het is niet gelukt een doorbraak te forceren en om het soepel laten lopen. Zo eerlijk moeten we zijn."

Wensen van Groningers

Sociaal wetenschapper Nienke Busscher van Kennisplatform Leefbaar en Kansrijk Groningen (Rijksuniversiteit Groningen) onderzoekt de sociaal-maatschappelijke effecten van de gaswinning op het leven van de inwoners. "Het blijkt dat de gevolgen van de gaswinning nog altijd veel doen met de gezondheid, het vertrouwen én de leefbaarheid."

"Ook zien we dat de Groningers zich amper betrokken voelen bij de keuzes voor het versterken van huizen. De technische en juridische kaders zijn leidend. De wensen van bewoners worden te weinig gehoord", vertelt Busscher.

Ver-van-mijn-bed-show

Van een parlementaire enquête wordt volgens de wetenschapper maar weinig verwacht. "Voor veel bewoners voelt de Haagse realiteit van de enquête als een ver-van-mijn-bed-show. De meeste inwoners hebben andere zaken aan hun hoofd."

Veel Groningers zijn vooral bezig met hun eigen woning. "Slechts 17 procent van de huizen is echt versterkt. Als je in Loppersum vraagt waar men mee bezig is, dan gaat het om heel andere keuzes. Ga ik akkoord met het versterkingsadvies? Waar gaan we dan wonen? Hoe gaan we dat praktisch organiseren?"

Solidariteit brokkelt af

Volgens Busscher heeft dit niet alleen grote impact op de huishoudens, maar ook op de sociale cohesie binnen dorpen of zelfs tussen buren onderling. "Wat je ziet is dat er tussen dorpen verschillende regelingen en vergoedingen bestaan. Er ontstaat ongelijkheid tussen bewoners. Sommige bewoners wachten al jaren op een versterkingsadvies. Mensen vragen zich af: waarom wordt mijn huis nog niet verstevigd en dat van de buurman wel? Dat creëert frictie."

Volgens Susan Tops zet dit de solidariteit tussen de Groningers onderling onder druk. "De een wordt wel geholpen, de ander niet. Dat levert spanningen op in buurten, straten en binnen families. Gezinnen maken de afweging: wat is het gevecht ons waard? Hoe ver gaan we om recht te halen?"