Paralympiër Bibian Mentel: ‘Snowboarden houdt me in leven’

In januari ligt ze in het ziekenhuis voor bestralingen en een operatie waarbij haar nekwervel wordt vervangen door titanium. Nog geen twee maanden later wint snowboarder Bibian Mentel twee gouden medailles op de Paralympische Spelen in Zuid-Korea. 'De gedoodverfde winnaar’,  zegt de Britse commentator met ontzag, als hij haar aan de start ziet verschijnen. En dat is ze, op meer terreinen dan de snowboardcross. Zelf heeft Bibian Mentel moeite met alle bewondering die haar ten deel valt. 

“Mensen zeggen soms tegen mij dat ze het zo knap vinden dat ik negen keer kanker heb overwonnen. Ze vinden me ‘een vechter’. Maar je kan nooit kanker overwinnen door alleen maar positief te denken. Op die manier te vechten is onzin. Dan zou je heel veel mensen tekort doen, die ook van het leven houden en niet het geluk hebben beter te worden."

Leven door snowboarden

Bibian Mentel is nog maar 27 jaar wanneer ze te horen krijg dat ze een zeldzame vorm van botkanker heeft. Op dat moment is ze al zesvoudig Nederlands kampioen snowboarden. De klap is dan ook extra groot als de artsen haar vertellen dat het amputeren van haar rechterbeen de enige optie is om verdere uitzaaiingen te voorkomen. Maar opgeven doet ze niet.

Vier maanden na de amputatie wordt Mentel met een prothese  opnieuw Nederlands kampioene, bij de validen. En ze wordt moeder van een zoon, Julian. In de daaropvolgende jaren keert de kanker nog vaak terug, twee keer op het bot in haar scheenbeen en vijf keer in haar longen. Maar elke keer is een operatie mogelijk, of zijn bestralingen effectief en kan Bibian verder. Het snowboarden is daarin voor haar een grote steun. 

Niet bang voor de dood 

"Snowboarden is voor mij zoveel meer dan alleen maar de sport. Het is ook echt letterlijk wat me in leven houdt. Op het moment dat ik sport ben ik even alleen maar met sport bezig. Dan ben ik even geen patiënt, maar ben ik alleen maar aan het kijken hoe ik sneller kan worden in plaats van: ‘hoe ga ik het leven doorkomen.'"

Na jarenlang lobby'en slaagt Bibian erin om de para-snowboardcross erkend te krijgen als wedstrijdonderdeel op de Paralympische Spelen. In 2014, in Sotsji, schrijft ze de eerste Olympische titel op haar naam. Dan krijgen Bibian en haar gezin in 2016 erg slecht nieuws te verwerken: de kanker is uitgezaaid en de artsen zien geen mogelijkheden meer voor een behandeling.

“Dat voelde heel gek. Ik was net voor het eerst paralympisch kampioen geworden en ik voelde me fitter dan ooit. En daar was de arts die tegen me zei dat ik uitbehandeld was. Eigenlijk zei hij: je gaat dood. Wanneer en hoe snel was nog de vraag..maar dat was wel de boodschap. Dat maakte me bang. Met name om geliefden achter te laten, mijn zoontje. Ik ben niet bang voor de dood, maar voor het verdriet van de ander."

'Het is wachten tot er weer kanker wordt ontdekt' 

Bibian en haar man en coach Edwin Spee vinden een nieuwe manier van bestralen in een ander ziekenhuis en die slaat aan. Maar tijdens een bezoek loopt ze een ziekenhuisbacterie op die haar bijna fataal wordt. Gelukkig herstelt ze, maar kankervrij is ze niet. "Wat zou ik dat graag willen, dat de kanker ‘poef’ als sneeuw voor de zon verdwijnt, maar dat gaat niet gebeuren. Ook nu heb ik ergens kanker in mijn lichaam, maar het is nog heel klein waardoor je het niet ziet op de scan. Het is wachten tot het zo groot is dat er weer wat ontdekt wordt."

Nu de Paralympische Spelen voorbij zijn is Bibian weer veel aan het werk voor The Mentelity Foundation, haar eigen stichting die kinderen en jong-volwassenen met een lichamelijke beperking aan het sporten wil krijgen. Daarnaast brengt ze veel tijd door in haar geliefde Loosdrecht, waar haar moeder nog op een tjalk woont en waar sinds kort een pier ligt die naar haar vernoemd is.

Of haar man Edwin ook met trots over de Bibian Mentel-pier flaneert? Edwin: “Nee. Het is geinig, maar het doet me niet veel. Ik ben ook niet zo trots op alle gouden medailles die Bibian heeft gehaald. Maar ik ben wel trots op de mens die Bibian is. En hoe ze naar iedereen toe is, de vuilnisman of directeur van Shell. Daar ben ik heel trots op. Dat vind ik heel mooi.” 

Medailles inruilen

Op haar pols hebben Bibian en Edwin ‘carpe diem’ laten tatoeëren. “Pluk de dag. Ik ben misschien wat bewuster dan leeftijdsgenoten dat het leven eindig is, maar eigenlijk was ik altijd al iemand die met de dag leefde. Het heeft ook geen enkele zin om jezelf te verdrinken in verdriet. Ik kan er maar beter iets moois van maken dan dat ik blijf hangen in het gevoel van: jeetje, het leven is zo zwaar. Ik hoef maar in de groene ogen van mijn zoon Julian te kijken om te weten waarom het leven de moeite waard is. Ik heb nu al achttien jaar kanker, het hoort inmiddels ook bij wie ik ben. Maar ik zou zo mijn medailles inruilen voor een gezond leven. Aan de andere kant, het is nu eenmaal zo en daar moet ik het mee doen.”