Oppositie boos dat kabinet veel moties niet uitvoert, maar er worden er ook veel meer ingediend

Het is schering en inslag in Den Haag: Kamerleden die moties indienen om het kabinet te dwingen iets te regelen. Toch blijkt dat een groot deel van deze moties nooit wordt uitgevoerd. Is het tegenwerking of heeft de Kamer dit aan zich zelf te danken?

De frustratie is groot bij oppositieleiders zoals Jesse Klaver en Lilian Marijnissen. Want moties over hogere salarissen in de zorg, het bevriezen van de sociale huur en het terughalen van Afghaanse tolken kregen allemaal een Kamermeerderheid, maar worden vervolgens niet uitgevoerd. Tegelijkertijd is het aantal moties afgelopen jaar verdubbeld, waardoor het politieke wapen aan kracht lijkt te verliezen.

Ongepast

Demissionair premier Rutte weigerde tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen een motie voor hogere salarissen in de zorg direct uit te voeren. De Kamer reageerde als een wesp gestoken, omdat de demissionaire premier weigerde een motie voor hogere salarissen in de zorg direct uit te voeren.

Ook GroenLinks-leider Jesse Klaver stond boos bij de eruptie microfoon op dat moment. Nog steeds vindt hij de houding van Rutte nog steeds zeer ongepast. "De Kamer vindt dat grote bedrijven meer belasting moeten betalen zodat de zorgsalarissen omhoog kunnen. En als wij ons in meerderheid daarover uitspreken, dan moet het uitgevoerd worden."

'Dit moet gewoon'

De boosheid van de Kamer komt volgens Lilian Marijnissen (SP) ook omdat er sprake is van een patroon bij de demissionair premier. Zij stelt dat het bepaald niet voor het eerst is dat het kabinet een motie aan zijn lars lapt.

"Het kabinet heeft al een paar keer motie die een meerderheid haalt, niet uitgevoerd. En dat kan natuurlijk niet. Dat was ook de reden dat wij er zo hard in gingen. Een meerderheid wil dit, het kabinet moet dit gewoon uitvoeren."

Geen dienstbevel aan de regering

En dit voorbeeld staat dus niet op zich zelf. Over het terughalen van Afghaanse tolken was een meerderheid van de Kamer duidelijk. Ook hierover grote woede in de Kamer, maar volgens hoogleraar Staatsrecht Wim Voermans is dat niet helemaal terecht.

Voermans: "Het is niet zo dat een motie een dienstbevel is aan de regering. Het kabinet heeft een eigen verantwoordelijkheid. Dus staatsrechtelijk heeft Rutte gelijk. Hij mag een eigen afweging maken."

Bron: EenVandaag

Explosie aantal moties

Toch moet het demissionaire kabinet niet te lichtzinnig omgaan met moties. Want politiek gezien kunnen ze volgens de hoogleraar wel degelijk gewicht in de schaal leggen. "Een motie is een uitspraak van de Kamer, dus ministers moeten het wel echt serieus nemen. Zeker als het uitspraak van het hele parlement is. Anders kan een kabinet in zwaar weer komen."

Wat ook opvalt is dat het parlement steeds vaker een motie in stelling brengt om het beleid van het kabinet bij te sturen. In de periode maart-september 2017 diende de Kamer 779 moties in. Dit jaar waren dat er in dezelfde maanden al 1665. Bijna twee keer zoveel. En daar zit volgens Voermans ook het probleem. "Het is een belangrijk politiek wapen voor politici. Maar als je het te vaak gebruikt, wordt het een bot instrument. Vroeger had een bewindspersoon echt een slechte dag als hij een motie aan zijn broek had, dat is nu niet meer zo."

Scoringsdrift Kamerleden

Voermans wijt die toename van het aantal moties ook aan de scoringsdrift van Kamerleden om zich in de schijnwerper te spelen. "Het is een politiek wapen waar je makkelijk en snel mee kunt scoren. En ook heel zichtbaar. Je kunt er snel succes mee boeken."

Dus ja, het komt vaker voor dat Rutte en de zijnen Kamermoties negeren, zo stelt de staatsrechtsgeleerde, maar dat heeft ook met grote aantal te maken. "Ik zie wel degelijk een patroon hierin, moties die op de plank blijven liggen. Maar dat heeft de Kamer dus ook deels aan zich zelf te wijten, omdat het ook zo vaak in stelling wordt gebracht."

Ultiem wapen: Motie van wantrouwen

Als de Kamer echt wil dat iets gebeurt, dan zijn er ook andere opties nog. "Als het parlement er zeker van wil zijn dat iets geregeld wordt, dan moeten ze een wet aannemen. Dat kost meer tijd en moet ook nog langs de Eerste Kamer. Maar daar kan het kabinet niet om heen."

"En als de volksvertegenwoordiging echt boos is, dan blijft ook altijd de nucleaire optie over: een motie van wantrouwen", besluit Voermans. "Dus uiteindelijk, is de Kamer de baas. Zij kan uiteindelijk een minister of zelfs de hele ploeg naar huis sturen."