Voor- en tegenstanders van het natuurbeheer in de Oostvaardersplassen buitelen al jaren over elkaar heen. Iedere winter sterven er honderden dieren, volgens voorstanders een natuurlijke gang van zaken, maar volgens tegenstanders een hongerdood van dieren in een afgesloten natuurgebied. EenVandaag ging de afgelopen maanden op verschillende momenten kijken en ontdekte veel stervende dieren, aan het eind van hun Latijn. Voor de camera sterft een hert dat niet meer op zijn poten kan staan en in het water valt. ‘Waar zijn ze nu met de kogel?’, vraagt wandelaar Tonny Lenselink zich af. In EénVandaag een onthullend verslag.

Elke strenge winter, ook deze, leggen honderden, soms bijna duizend dieren het loodje in het natuurgebied. Volgens Staatsbosbeheer vindt er op deze manier een natuurlijke selectie plaats bij de edelherten, konikspaarden en Heckrunderen. Bovendien zouden de echt zwakke dieren op tijd uit hun lijden worden verlost door een kogel. Zijn de Oostvaardersplassen, het natuurgebied tussen Almere en Lelystad, kortom geslaagd als moderne oernatuur waarin de dieren met rust moeten worden gelaten?

Tegenstanders vinden het door een spoorlijn en hekken afgesloten gebied niets anders dan een natuurpark, waar de dieren hun natuurlijke gedrag niet goed kunnen uitleven. In de winter trekken ze bij voedselgebrek normaal gesproken naar een ander gebied, maar dat kan niet in de Oostvaardersplassen. Met als gevolg teveel dieren op een te klein grondgebied die massaal honger lijden en doodgaan. ‘Men creëert hier bewust hulpbehoevende dieren, maar steekt geen poot uit. Dat vind ik pedant’, vindt oud-hoogleraar Dier en Recht Dirk Boon.

Minister Verburg liet gisteren weten dat de sterfte van de grote grazers tot nu toe meevalt , zo’n zevenhonderd deze winter. Uit eigen berekeningen van EenVandaag (op basis van cijfers van Staatsbosbeheer) blijkt echter dat er per dag meer dieren sterven dan vorig jaar. Deze winter stierven er tot nu toe per dag 10 dieren, in vorige jaren waren dat er gemiddeld acht. Aan het einde van de winter zal het sterftecijfer daarom naar verwachting hoger liggen dan vorige jaren.

Vanavond een uitgebreide reportage waarin de grondlegger van het natuurbeheer in de Oostvaardersplassen, Frans Vera, uitlegt waarom de dieren met rust gelaten moeten worden. Ook lopen we met critici als emeritus hoogleraar diergeneeskunde Maarten Frankenhuis, omwonende en boer Jan Cees Vogelaar, natuurliefhebber Tonny Lenselink en Reinoud van Gent van stichting Faunabeheer door het gebied.

Lees hier het weblog van Pauline Veen over dit onderwerp.

'Een historisch kantelpunt.' Zo noemt hoogleraar Rob de Wijk de uit de hand gelopen ontmoeting tussen president Zelensky en president Trump. Europa moet volgens hem nu snel handelen om de eigen veiligheid te garanderen.

De Wijk keek met verbazing naar het overleg in het Witte Huis. "Het leken wel maffiabazen", zo schetst de hoogleraar internationale betrekkingen de ontmoeting, waar eigenlijk een akkoord had moeten komen over een grondstoffendeal tussen de VS en Oekraïne.

'Nederlaag voor Trump'

Vice-president JD Vance speelde volgens De Wijk een cruciale rol in het laten ontsporen van die deal. "De escalatie begon toen Vance opmerkingen maakte over 'meer dankbaarheid tonen', waarna Trump oude kwesties oprakelde, zoals de Hunter Biden-affaire."

Dat het overleg met Zelensky mislukte, ziet de hoogleraar als een grote nederlaag voor Trump. "Hij wilde een diplomatiek succes en een grondstoffenovereenkomst sluiten, maar kreeg het niet voor elkaar. Dat Trump geen deal wist te maken, is een teken van zwakte."

De NAVO-top afzeggen

De kans dat Amerika snel de stekker uit Europa trekt, is volgens de geopolitiek expert van The Hague Centre for Strategic Studies groot. "We moeten nu snel onze eigen veiligheid en geopolitieke positie versterken. Het is nu of nooit."

Een goed signaal van Europa zou volgens hem zijn om aan te kondigen dat de NAVO-top, gepland in mei in Den Haag, niet doorgaat. Tenzij Trump een nadrukkelijk signaal afgeeft dat hij de NAVO wél belangrijk vindt en artikel 5 wil eerbiedigen. "Als wij nu niet pro-actief handelen, gaat Trump ons chanteren. Bijvoorbeeld door te zeggen: 'Ik pak Groenland en in ruil daarvoor blijf ik bij de NAVO.'"

Oekraïne als partner

Zondag voert de EU al topoverleg in Londen over de Europese defensiestrategie. Een uitgelezen moment om te dreigen met het afzeggen van de NAVO-top, zegt De Wijk.

Daarnaast moeten we volgens hem kijken naar partners die de gaten kunnen vullen die Amerika achterlaat. "En weet je wie daarvoor uitermate geschikt is? Oekraïne. Tot nu toe realiseert bijna niemand zich dit. Oekraïne is eigenlijk onze ideale partner."

Een speciale alliantie

"Zij hebben langeafstandswapens en kunnen het Delta-communicatiesysteem leveren, wat erg belangrijk is voor Europa. Daarnaast kunnen ze helpen met productiecapaciteit."

De Wijk pleit voor een strategische alliantie van Europese landen met Oekraïne. Daarvoor moet de discussie over lidmaatschap van de NAVO voor Oekraïne volgens hem wel in de ijskast. "Net als het lidmaatschap van de Europese Unie." Ook moeten we ophouden met een discussie over een Europees leger, vindt hij.

Geen tijd te verliezen

De landen die de alliantie zouden moeten trekken, vormen de zogenaamde Weimar-groep. "De kern daarvan wordt gevormd door de Fransen, de Britten, de Polen en de Duitsers. Met daaromheen de Italianen en de Spanjaarden, de Baltische Staten en de Scandinavische landen."

"Als je dat gaat doen, dan ben je in staat om die defensie in Europa zodanig vorm te geven. Maar je moet het wel heel snel doen. Je moet bij wijze van spreken morgen al besluiten nemen, tijdens de top in Londen."

In de war

Welke rol Nederland hierin zou moeten spelen, is volgens De Wijk nog onduidelijk. "We zitten nu met een kabinet dat gewoon niet echt functioneert en met een partij die eigenlijk in zijn hart pro-Russisch is, net zoals heel veel andere rechts-radicale partijen in Europa." De Wijk doelt daarmee op de PVV.

"Dit soort partijen waren ook pro-Trump. Dat hebben we natuurlijk ook met Wilders gezien. Maar nu zien ze dat Trump de veiligheid van Europa op het spel zet merk je dat ze in verwarring zijn.

'Laat Trump en Poetin vallen'

"Ze weten eigenlijk niet meer precies hoe ze hiermee om moeten gaan. Als je voor jezelf kiest en je eigen veiligheid, betekent dit dat je Trump moet laten vallen, en dus ook Poetin."

Ook moeten we 'als de sodemieter' een eigen oorlogsindustrie opbouwen, zegt De Wijk. "Dat is noodzakelijk om Rusland af te schrikken en militaire slagkracht te garanderen. Daar hebben we wel even de tijd voor, omdat Rusland nu te zwak is om direct aan te vallen."

Financieel haalbaar

De financiering van een eigen onafhankelijke Europese defensie is volgens De Wijk geen al te grote hobbel. "We gaan hier echt niet aan failliet. Het gaat om 3,5 procent van ons BBP. Ursula von der Leyen heeft al aangegeven dat de begrotingsregels kunnen worden verruimd. Er wordt nu ook gesproken over gezamenlijke leningen."

"Bondskanselier Metz en president Macron werken al aan een speciaal defensiefonds van bijvoorbeeld 200 miljard euro om de Europese militaire industrie te versterken. Het gaat uiteindelijk niet om gigantische bedragen."