Actievoerder Maacha Vrolijk wil de grote grazers in de Oostvaardersplassen zelf weghalen. Binnen no-time heeft ze, naar eigen zeggen, 150 trailers klaar staan om de dieren uit het gebied weg te halen. Onverstandig, vindt Han Olff, hoogleraar ecologie en natuurbeheer. "De actievoerders vinden dat hun eigen principes, bijvoorbeeld hoe zij omgaan met hun eigen huisdieren, ook moeten gelden voor de dieren in het wild. Voor dieren in de natuur ligt dat compleet anders."

Volgens Olff gaan dieren in de natuur nou eenmaal dood. "Zo werkt het in de natuur. Soms gaan veel dieren in een grote populatie dood. Het gevolg daarvan is dat er meer voedsel overblijft voor de andere dieren, die hierdoor een sterkere populatie kunnen voortzetten."

Dieren in Oostvaardersplassen hebben een uitstekend leven

Veel dieren in de Oostvaardersplassen zijn dood gevonden, met een volle maag. Volgens Han Olff, hoogleraar ecologie en natuurbeheer, ligt dit aan het moment waarop de dieren zijn bijgevoerd. "De Oostvaardersplassen is een bijzonder gebied, waar de dieren op een andere manier beheerd worden. De dieren die nu dood zijn gevonden, zijn de dieren die in het voor- en najaar al in een slechte conditie de winter zijn ingegaan. De vetvoorraad was al opgebrand en dat vul je niet zomaar even aan."

Dierenmishandeling vinden de actievoerders, maar volgens Olff hebben de dieren een uitstekend leven. "Dierenwelzijn is: meer dan 12 maanden per jaar een volle maag, maar ook het vrij leven in groepen en gaan en staan waar je wil. Ook jonge dieren groeien op bij hun ouders en dan is het vrij beperkt om te zeggen dat het om dierenmishandeling gaat." 

De trailers van Vrolijk staan al klaar, ze is het stadium van vreedzaam demonstreren voorbij. 

Volgens de actievoerster worden er elke dag 30 dieren doodgeschoten door beheerder Staatsbosbeheer. "Als dit zo doorgaat is er straks geen dier meer over."

Verplaatsing van dieren brengt risico's met zich mee

Als het plan van Vrolijk daadwerkelijk doorgaat kunnen de dieren door stress en omgevingsverandering alsnog dood gaan. Het is dus geen goed idee, vindt Olff. "Heel veel natuurgebieden hebben een grens en deze ook. Als de Oostvaardersplassen niet goed genoeg zouden zijn voor de dieren, dan is geen enkel natuurgebied dat."

De reactie van de actievoerders snapt hij wel. "Mensen willen dezelfde principes hebben als bij huisdieren. Als je huisdier ziek is of honger heeft dan bied je hulp, maar in de natuur ligt dat iets anders."

In zijn veertigjarige carrière maakte hij veel conflicten mee, maar zoiets als het ontspoorde overleg in het Witte Huis heeft oud-ambassadeur Ron Keller nog nooit gezien. "Wat hier gebeurde, was een openlijke aanval."

"Ik was aanwezig bij duizenden ontmoetingen en heb veel ruzies meegemaakt, van bewindslieden en premiers en presidenten. Maar diplomatieke onenigheid wordt altijd achter gesloten deuren beslecht. Dat je dit zo openlijk voor de camera's doet, heb ik nog nooit gezien."

'Zelensky werd zwartgemaakt'

Ron Keller was voor Nederland onder andere ambassadeur in Oekraïne, Rusland, Turkije en China. Hij weet daarom alles over de manier waarop diplomatie zou moeten verlopen.

Twee partijen die samen voor de camera verschijnen, benadrukken daar normaal gesproken wat ze gemeenschappelijk hebben. Dat dit nu niet gebeurde, is volgens Keller geen toeval: "Het kan niet anders dan een bewuste poging zijn geweest om Zelensky zwart te maken. Om hem de schuld te kunnen geven van het afketsen van onderhandelingen."

'Duidelijke strategieën zichtbaar'

Vooral de Amerikaanse vice-president JD Vance stuurde gisteren aan op het conflict, zag de oud-ambassadeur. "Steeds gooide hij weer die steen in de vijver. De scherpe bewoordingen, de lichaamstaal en de duidelijke strategieën die zichtbaar werden, waren onderdeel van een gecoördineerde poging om Zelensky politiek te beschadigen."

Het doel? "Trump heeft beloofd om binnen een dag vrede te brengen. Maar dat kan alleen als Zelensky verdwijnt, want dat is wat Poetin wil. Toen Poetin Oekraïne binnenviel, was zijn boodschap: dit nazi-regime moet weg."

Politieke aanval

"Wat we gisteren zagen was een politieke aanval met een duidelijke agenda. Op het moment dat Zelensky wordt vervangen, kan Rusland Oekraïne ondermijnen zonder nog een kogel af te vuren. En krijgt Tump alsnog zijn grondstoffen."

Zelensky gaf zich alleen niet zomaar gewonnen en dat ergerde Trump: "Hij is niet gewend om tegenspraak te krijgen. Zijn entourage bestaat uit ja-knikkers. Voor het oog van de camera's werd hij uitgedaagd en dat maakte hem boos."

'De bully op het schoolplein'

Trump heeft zichzelf als vredesstichter gepresenteerd, vertelt Keller. "Als iemand die binnen 24 uur een deal kan sluiten. Maar nu dat niet lukt, stort zijn illusie in elkaar."

Later probeerde Trump alsnog zijn zin te krijgen, zag Keller. "Niet met inhoudelijke argumenten, maar door steeds harder te schreeuwen. Dat is zijn stijl. Hij is als een 'bully', een pestkop, op het schoolplein."

De rol van JD Vance

De aanwezigheid en actieve rol van vice-president Vance vond de oud-ambassadeur ook opvallend. "Normaal gesproken houdt een vice-president zich op de achtergrond. Hier zagen we een man die zich al klaarstoomt voor een grotere rol."

Keller vond de houding van Vance misschien nog wel enger dan die van Trump. "Trump wil vooral zijn eigen ego strelen en de Nobelprijs winnen, maar Vance heeft een agenda. Hij is ideologisch en gelooft echt in een andere geopolitieke koers voor Amerika. Van een voormalig Trump-criticus ontwikkelde hij zich tot een loyale bondgenoot. Iemand die Poetin niet als vijand ziet, maar als een strategische partner."

'Zelensky was te emotioneel'

Hoe vond Keller dat Zelensky het deed? "Helaas reageerde hij te emotioneel en te reactief. Hij had zich moeten beheersen en Trump en Vance moeten laten uitpraten, in plaats van er doorheen te praten en te willen reageren."

Strategischer en kalmer reageren was beter geweest, zegt de oud-ambassadeur. "Bijvoorbeeld door te glimlachen en vervolgens rustig en met heldere argumenten zijn standpunt uiteen te zetten. Hij had Trump moeten laten uitrazen en dan superieur moeten reageren. Een beetje 'kill them with kindness and bury them with a smile.'"

Europa moet kiezen

Toch begrijpt Keller de reactie van Zelensky wel. "Deze man vecht al drie jaar voor het voortbestaan van zijn land. En nu krijgt hij van zijn belangrijkste bondgenoot te horen dat híj de boosdoener is. Dat is bijna ondraaglijk. Tactisch was het dus niet handig, maar menselijk gezien is zijn reactie begrijpelijk."

Wat dit alles betekent voor Oekraïne? Keller is somber. "Ik zeg al weken: dit gaat niet goed aflopen voor Oekraïne. Amerika is zich aan het terugtrekken. Als Zelensky niet meer kan rekenen op de steun van Washington, komt er een cruciaal moment voor Europa. Het is tijd om te kiezen: laten we Zelensky vallen of nemen we als Europa zelf de leiding in de steun aan Oekraïne?"

44 procent van ouders van 16- en 17-jarige kinderen staat toe dat hun kind voor hun 18de verjaardag alcohol drinkt. Dat cijfer is gedaald: in 2018 mocht nog meer dan de helft drinken als minderjarige.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder bijna 1.500 leden van het Opiniepanel met kinderen tussen de 12 en 17 jaar. Als het gaat om de oudste kinderen (16 en 17 jaar), zijn ouders een stuk strikter geworden over alcoholgebruik dan 7 jaar geleden. Toch knijpt een redelijk deel nog weleens een oogje dicht als het hierover gaat, óók bij kinderen onder de 16 jaar.

'Gun een gezonde start'

Bij ouders van tieners is er vooral meer aandacht voor de schadelijke effecten van alcohol op jonge leeftijd dan voorheen. Ruim de helft (55 procent) staat het daarom niet toe dat hun kind op 16- of 17-jarige leeftijd drinkt.

"Het is zo slecht voor zijn fysieke en mentale ontwikkeling", zegt een ouder. "Ik gun mijn kind een gezonde start in het leven."

Blijf erover praten

Ook de 15-jarige dochter van Esther Ekkel mag niet drinken. En toen haar zoon nog onder de 18 was, gold voor hem dezelfde regel. "We hebben van jongs af aan tegen onze kinderen gezegd: bij ons geldt geen drank onder de 18. Dat weten ze gewoon."

Wel vindt ze het belangrijk om als ouder gesprekken over alcohol te hebben. "Toen mijn zoon een keer in het horecabedrijf waar hij als minderjarige werkte een feestje had, vroeg ik wel toen hij thuis kwam: wat heb je gedronken? Hij zei toen, 'cola'. En ik had wel door dat dat niet zo was", lacht ze. "Maar het belangrijkste is: blijf erover praten. Een open gesprek is belangrijk."

Goede voorbeeld geven

Net als Esther, vindt ook Wilke Heijnen het belangrijk dat ouders het gesprek aan gaan. Ze is projectleider NIX18 van het Trimbos-instituut. "Ouders hebben veel meer invloed dan ze zelf vaak denken. Dus blijf dat gesprek ook vooral voeren, zeker als je kind meer interesse krijgt in alcohol."

Daarnaast is de ouder zelf ook cruciaal, zegt Heijnen. "Het begint bij de ouder om een goed voorbeeld te geven. Niet bij elk feestje alcohol drinken bijvoorbeeld, wees je daar bewust van."

Bewustwording onder tieners

Niet alleen de volwassenen, maar ook tieners zelf lijken bewuster om te gaan met drank.

Enkele ouders die meededen aan het onderzoek laten weten dat hun kind van hen al wel alcohol zou mogen drinken, maar daar 'niks van moet hebben' of er 'nog lang niet aan wil beginnen'.

'Liever gecontroleerd'

In totaal vinden ruim 4 op de 10 ouders (44 procent) het geen probleem als hun kind van 16 of 17 weleens een biertje drinkt. In 2018, zo'n 4 jaar na het verhogen van de leeftijdsgrens, was dat nog 56 procent.

Zij denken dat verbieden 'averechts' werkt en hebben liever dat hun kind er in een 'gecontroleerde situatie' aan begint, dan dat ze 'stiekem gaan drinken'.

Een klein slokje

Niet alleen onder de oudste leeftijdsgroep, maar ook als het gaat om 14- of 15-jarige kinderen staat een vijfde (19 procent) het toe dat hun kind weleens iets alcoholisch mag drinken. Veel van deze ouders geven aan dat het gaat om 'kleine promillages' of '1 glas bij een speciale gelegenheid'.

Een kleine groep van 7 procent, staat dit ook toe bij kinderen van 12 of 13 jaar. Vaak om 'een slokje te proeven' of 'niet te spastisch' te willen doen.

'Verbieden werkt niet'

Ook panellid Ruud van Dijk staat er zo in. Hij heeft een volwassen kind, maar ook een zoon van 17. "Ik denk dat ik ze het meest smerige heb gegeven wat je je kan voorstellen: jenever of zo. Dan associeer je alcohol met iets vies. Ze hebben altijd geweten dat ze mochten drinken, maar ik heb ze ook altijd verteld: het is beter om er niet aan te beginnen, want je komt er lastig van af."

Verbieden werkt niet volgens Ruud. "Zeker in die leeftijdsfase denk ik dat als je het gaat verbieden, kinderen het juist willen, ze willen experimenteren op die leeftijd."

Geen goed plan

Maar is het wel verstandig, om je kinderen liever een keer thuis uit de bocht te laten vliegen dan in een café? Volgens Heijnen niet. "Wij horen vaak terug dat ouders hun kinderen thuis leren drinken. Dat is geen goed plan." Ze vertelt dat wetenschappelijk onderzoek hierover laat zien dat grenzen hierdoor juist vervagen. "En we weten ook dat kinderen die thuis mogen drinken, vaker buitenshuis drinken."

En af en toe een drankje voor je minderjarige kind inschenken, tijdens de feestdagen bijvoorbeeld? "Ook dat is niet verstandig om te doen", antwoordt Heijnen. "Dat werkt alleen maar verwarrend voor kinderen."

Gesprek over Carnaval

Dit weekend is het Carnaval, een feest waar veel jongeren drinken. "Carnaval is zo'n moment waarop jongeren eerder in aanraking komen met alcohol en ook zijn ouders tijdens die dagen vaak toleranter", zegt Heijnen.

"Dat is hét moment dat ouders het gesprek zouden moeten voeren en dat hoeft niet lastig te zijn", merkt ze op. "Zoek daarvoor een rustig moment uit: als je samen met de hond wandelt bijvoorbeeld, of in de auto."