Ogen gericht op Commissie Davids

Waarom steunde Nederland de VS tijdens de omstreden inval in Irak in 2003? Op onder meer die vraag krijgen we morgenochtend antwoord van de onderzoekscommissie Davids. Niemand weet nog wat er in het rapport staat en er is zelfs nog niets uitgelekt. Hoe zat het ook al weer met de Nederlandse rol? En de niet-militaire maar wel politieke steun aan de inval? En was Nederland nu wel of niet tijdens de inval militair actief in Irak? Vanavond een blik terug in de tijd, en een vooruitblik op de dag van morgen.

De positieve steun van het Nederlandse kabinet is al sinds het begin een teer punt in de Haagse politieke arena. Slechts weinig landen gaven de Amerikaanse president George Bush namelijk hetzelfde krediet. De Britse regering onder leiding van Tony Blair ging het verst: zij stuurden ook troepen naar Irak.

Bovendien staat de aanleiding voor de militaire ingreep in het voorjaar van 2003 al lang ter discussie. De inval had plaats omdat de Iraakse dictator Saddam Hussein over massavernietigingswapens zou beschikken. Maar de informatie van westerse inlichtingendiensten daarover bleek al snel na de inval niet te kloppen. De wapens zijn nooit gevonden.

De Amerikanen en Britten hebben al onderzoek gedaan naar de politieke wensen in die tijd om Irak aan te pakken en de informatie over de aanwezigheid van nucleaire, biologische of chemische wapens. In Groot-Brittannië loopt nog een onderzoek naar de besluitvorming over de inval, net als de commissie-Davids doet.

De uit zes leden en een secretaris bestaande commissie-Davids heeft de voorbereiding en besluitvorming van het kabinet onderzocht in de periode van de zomer 2002 tot zomer 2003. Naast de politieke steun boog de commissie zich over volkenrechtelijke aspecten, de inlichtingen- en informatievoorziening en de vermeende militaire betrokkenheid in het bijzonder.

Het was de bedoeling dat de commissie in het najaar klaar zou zijn, maar de stroom informatie was volgens teamleider Willibrord Davids zo groot, dat meer tijd nodig was. Zo mocht iedereen tips en suggesties inbrengen. Er waren veel reacties van burgers, journalisten, informanten tot wetenschappers.

Davids, tot zijn pensioen president van de Hoge Raad, kreeg ook een dossier van onderzoeksjournalisten. De commissie heeft verder bronnenonderzoek gedaan en tal van personen gehoord die toen een rol speelden. Onder hen zijn premier Jan Peter Balkenende, de enige die nog dezelfde functie als destijds bekleedt.