Nog 1 jaar tot de Amerikaanse presidentsverkiezingen: dit moet je in de gaten houden

Keert Donald Trump terug in het Witte Huis of krijgt Joe Biden een tweede termijn als president? Over precies een jaar zijn de verkiezingen in de Verenigde Staten, Amerika-kenner Tom van 't Einde vertelt wat we het aankomende jaar kunnen verwachten.

Op dinsdag 5 november 2024, vandaag precies over een jaar, gaan de Amerikanen weer naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. Ja, er zijn zeker wat debatten geweest, maar het politieke circus lijkt nog niet echt te zijn losgebarsten. De voornaamste reden daarvoor: het wordt zeer waarschijnlijk weer Donald Trump tegen Joe Biden, net als in 2020.

Politiek jaar ingekort

In de peiling van The New York Times gaat Trump nu aan kop. In vijf van de zes zogenoemde swing states, de staten die het verschil kunnen maken tussen de Democraten en de Republikeinen, komt Trump op dit moment als winnaar uit de bus. President Biden moet dus aan de bak.

En waar normaal in het jaar voor de verkiezingen al de aftrap plaatsvindt van het verkiezingscircus, is dat deze keer anders. "Het politieke jaar is wat ingekort, om het voor beide partijen behapbaarder te houden", vertelt Tom van 't Einde, Amerika-kenner bij EenVandaag.

Bekijk ook

• 

  Wie neemt het op tegen Trump? Dit zijn (tot nu toe) de Republikeinse presidentskandidaten

  • 06-06-2023

Eerste voorverkiezingen

De Republikeinen trappen begin volgend jaar de voorverkiezingen traditiegetrouw af in de staat Iowa. De Democraten deden dat vroeger ook, maar beginnen nu ergens anders. Die houden hun eerste voorverkiezing deze keer in South Carolina, een staat die gunstiger voor hen is.

"In Iowa wonen bijna alleen maar witte mensen. Het is ook een dunbevolkte staat, waardoor de Democraten het niet langer terecht vinden dat die staat als eerste aan de beurt is", legt Van 't Einde uit. "Ze kiezen voor een staat waarvan de bevolking een betere dwarsdoorsnede van de Amerikaanse samenleving is: South Carolina."

'Gepolariseerder dan ooit'

Bij ons in Nederland is er misschien nog niet zoveel aandacht voor de Amerikaanse verkiezingen, maar dat betekent volgens hem niet dat de campagne minder hard zal worden. "Ik denk dat het gepolariseerder dan ooit zal worden."

"Er is namelijk een grote groep die de strafzaken tegen Trump nog steeds ziet als een heksenjacht", vervolgt hij. "En tel daar de extreem conservatieve flank die de Republikeinse partij nog steeds in haar macht heeft, bij op." Van 't Einde verwacht dan ook dat het een spannend jaar wordt.

Bekijk ook

• 

  Wat zijn de kansen van Donald Trump in nieuwe strafzaak tegen hem? 'Het is geen gelopen race'

  • 02-08-2023

Geen echte uitdagers

Al heeft zowel Trump als Biden geen échte uitdager, ziet de Amerika-kenner. "Aan Trumps kant was dat gouverneur Ron DeSantis van Florida, maar hij komt niet in de buurt van Trump en veel mensen twijfelen of hij wel geschikt is. Er is niemand bij de Republikeinen die echt kans maakt om Trump van zijn troon te stoten."

Aan de Democratische zijde heeft zich tot nu toe één echte tegenkandidaat gemeld: parlementslid Dean Phillips. 'Een jongere variant van Biden', noemt Van 't Einde hem. "Binnen de partij zijn ze daar niet blij mee, omdat iedereen ervan doordrongen is dat het beter is om alle energie in één kandidaat te steken. De angst is groot dat een tegenkandidaat te veel energie kost, waardoor Biden kostbare stemmen misloopt."

Strafzaken tegen Trump

Wat het jaar voor de stembusgang deze keer ook anders maakt, zijn volgens Van 't Einde de grote strafzaken die volgend jaar maart tegen Trump beginnen. "Hij zit dan middenin de eerste voorverkiezingen. En voor het eerst in de geschiedenis moet een verkiezingskandidaat zich dan verantwoorden voor de rechtbank."

Maar dat kan vooral versterkend werken voor Trump, denkt hij: "De hardcore Trump-aanhangers zullen er meteen hun gelijk in zien, dat het allemaal een complot tegen Trump is. Trump stijgt altijd in de peilingen als er aandacht voor hem is, ook als hij slecht in het nieuws komt. Aandacht is zijn brandstof."

Hoge leeftijd van Biden

Ondertussen wordt er bij Biden veel gepraat over zijn leeftijd, hij wordt deze maand namelijk 81 jaar. Een record: niet eerder deed een president op zo'n hoge leeftijd nog een gooi naar een tweede termijn. "Vriend en vijand kijken met zorg toe hoe dat zich ontwikkelt", vertelt Van 't Einde.

En dat Biden ouder is geworden is sinds de laatste verkiezingen ook echt aan hem te zien: "Als je kijkt naar hoe hij er 2 jaar geleden bij liep, dan zie je echt een verschil. Hij komt moeilijker uit z'n woorden, is veel stijver. De vorige verkiezingen had hij echt nog kracht in zijn stem, maar dat is nu wel echt veranderd." De president zelf vindt het overigens onzin dat van zijn leeftijd een ding wordt gemaakt: "Hij doet het af als leeftijdsdiscriminatie."

'Succesvolle president'

Wat Biden helpt, is dat hij als president succesvol is, zegt de Amerika-kenner. "Dat is ook zijn antwoord op de kritiek over zijn leeftijd: 'Kijk naar wat ik doe, hoe effectief ik ben.' Hij is er, zoals hij van tevoren ook zei, voor alle partijen."

"De economie draait ook als een tierelier, de werkloosheid is nog nooit zo laag geweest en hij heeft de benzineprijzen naar beneden gekregen", ziet Van 't Einde. "Op het wereldtoneel is hij ook een enorme belangrijke speler, een echte verbinder. Anders hadden wij nu als Europa ook nooit zo eensgezind achter Oekraïne gestaan."

Bekijk ook

• 

  Kun je op je 80ste nog wel werken, zoals president Joe Biden? 'Kijk naar vaardigheden en niet naar leeftijd'

  • 29-04-2023

Waar is Kamala Harris?

Net als de vorige keer is Kamala Harris de running mate van Biden. De verwachtingen waren hoog gespannen bij haar aantreden, maar het blijft stil rondom de vicepresident. En dat is niet slim, denkt Van 't Einde. "Juist omdat het zoveel over Bidens leeftijd gaat, zouden ze haar veel beter kunnen profileren. Dat je als Democraat niet alleen op Biden stemt, maar ook op Harris (59) als vicepresident."

In het Witte Huis gaat het gerucht dat Harris te licht wordt bevonden voor de functie van vicepresident, weet de Amerika-kenner. "En ze heeft het migratiedossier op haar bordje. Dat is zo'n moeilijk dossier, dat je daarmee ook bijna niet goed uit de verf kunt komen."

'Running mate' van Trump?

Mike Pence was vicepresident onder Trump, maar die keerde zich na de bestorming van het Capitool van 6 januari 2021 tegen zijn toenmalige baas. Pence was op het moment van de bestorming in de Senaat en liep zelf gevaar. Hij ziet Trump als hoofdverantwoordelijke voor de bestorming.

Pence stelde zich eerder dit jaar ook kandidaat voor het presidentschap, maar trok zich vorige maand weer terug. Hij maakte volgens Van 't Einde dan ook geen schijn van kans, omdat veel Republikeinen hem als verrader zien. Vivek Ramaswamy gooit nu hoge ogen als vicepresidentskandidaat. De miljardair ontpopt zich tot een 'Trump light' en lijkt er alles aan te doen om uiteindelijk als Trumps running mate mee te kunnen doen aan de verkiezingen.

Bekijk ook

• 

  Hoe de bestorming van het Capitool 2 jaar later nog steeds invloed heeft op de Amerikaanse politiek én samenleving

  • 06-01-2023