Ouderen die in het Amsterdam UMC op de spoedeisende hulp belanden, worden tegenwoordig vaak overgebracht naar de WijkKliniek: een speciale ziekenhuisafdeling in een verpleeghuis. Zo ook de 89-jarige mevrouw De Jong.

Patiënten overbrengen naar de kliniek scheelt het ziekenhuis honderden opnames per jaar en is ook nog eens beter voor de patiënt.

Eigen kamer

Mevrouw De Jong belandde met acute hartklachten en een longontsteking op de spoedeisende hulp van het Amsterdam UMC. Normaal gesproken zou ze na de diagnose in een ziekenhuisbed moeten liggen om te herstellen. Maar in het Amsterdam UMC doen ze dat dus anders. Na de diagnose werd ze overgebracht naar de WijkKliniek, een speciale afdeling in een verpleeghuis van zorgorganisatie Cordaan.

Op twee verdiepingen hebben ouderen hier een eigen ziekenhuiskamer met eigen badkamer, een zitje en een tafel om aan te eten. "'Ze staat met één been in het graf', zei m'n zoon. Ik was echt heel slecht. En ze dachten dat ik dood ging, maar ik wilde nog niet en nu ben ik er nog", vertelt ze.

In pyjama op bed

5 jaar geleden werd de WijkKliniek als experiment gestart, omdat ziekenhuizen zagen dat de conditie van veel ouderen snel achteruitging na een opname. Hoogleraar acute ouderenzorg, Bianca Buurman, is grondlegger van de kliniek. "Als mensen naar het ziekenhuis komen is alles gericht op de medische behandeling. We zien dat mensen dan in pyjama op bed komen te liggen en eigenlijk te weinig bewegen."

En dat is echt heel slecht, voegt ze toe. "We zien dan dat mensen achteruitgaan omdat hun spierkracht afneemt, en dat één op de drie minder goed thuis kan lopen, wassen, aankleden en dat ze hulp nodig hebben. Eén op de vijf kwam weer terug in het ziekenhuis, vaak binnen 30 dagen. Wij dachten: dat kan beter."

Fietsen op de hometrainer

Zo'n 700 ouderen belanden jaarlijks via de Amsterdamse ziekenhuizen in de WijkKliniek. Er komen voornamelijk 80-plussers en altijd patiënten met meerdere aandoeningen. Na een long- of blaasontsteking, chronische ziekte of een val waarvoor geen operatie nodig is, kunnen ouderen gewoon naar de kliniek.

Gemiddeld moeten ze een dag of 8 blijven. En in die 8 dagen gaat het vooral om één ding: veel bewegen. Onder begeleiding van een fysiotherapeut fietst mevrouw De Jong bijvoorbeeld op de hometrainer en loopt ze met de rollator door de gang. Ondertussen komt de dokter bij haar langs om te luisteren naar de ademhaling. En krijgt ze een katheter aangelegd voor antibiotica.

'Zo lief'

Verpleegkundige Eveline Roemer geeft leiding aan de WijkKliniek: "Wat we terug krijgen van ouderen is dat ze het ontzettend fijn vinden om hier opgenomen te zijn. We horen dat ze het fijn vinden om hier te zijn en niet in het grote ziekenhuis."

Mevrouw de Jong is het daarmee eens. "Ze zijn hier ontzettend lief voor me", zegt ze terwijl ze haar duim opsteekt.

Meer aandacht

Mevrouw De Jong kwam een week geleden terecht in de kliniek en zit er alweer kwiek bij. "Ik ben er weer, ze begrijpen er helemaal niks van", zegt ze lachend. "Binnen een week ben ik weer helemaal opgeknapt. Niet te geloven, ik ben toch nog vrij sterk." Wat het grote geheim is van de WijkKliniek?

"Het begint er al mee dat mensen eraan moeten wennen dat ze uit bed moeten komen. Dat we van ze verwachten dat ze aangekleed aan tafel komen voor het ontbijt", legt verpleegkundige Roemer uit. "Vanaf het eerste moment is de fysio erbij. En tussendoor is iedereen van de verpleging gericht op bewegen. Omdat we daar zo op focussen, helpt dat veel bij het herstel. Alleen een antibioticakuur is niet genoeg, er is meer aandacht nodig."

Veel voordelen

De afgelopen jaren is onderzoek gedaan naar de voordelen van deze nieuwe vorm van ouderenzorg. Daaruit blijkt onder meer dat de helft minder ouderen tijdens hun behandeling acute verwardheid krijgt. Na een opname in de WijkKliniek hebben ze minder vaak vervolgzorg nodig dan ouderen die op de reguliere ziekenhuisafdeling terecht komen.

En met de verdere stijging van de zorgkosten laat de kliniek zien dat ze goedkoper werken dan het ziekenhuis. Hoogleraar Buurman: "Voorheen was het zo dat iemand in het ziekenhuis werd opgenomen, achteruit ging en vervolgzorg nodig had van de wijkverpleging en het revalidatiecentrum. En daarna kwam diegene vaak weer terug in het ziekenhuis. Dan stapelen de kosten zich op. We hebben dat nu per cliënt van 16 duizend euro naar 10 duizend euro weten te reduceren."

Breed uitrollen

Zorgministers Conny Helder en Ernst Kuipers bezochten gezamenlijk de WijkKliniek in Amsterdam en zijn zeer enthousiast over deze zorginnovatie. "Waar het toe leidt is betere patiëntenzorg, minder spoedeisende hulpbezoek en minder heropnames. Het is beter voor de patiënt en voor de familie", zegt Kuipers.

"En het is ook veel beter voor al die andere patiënten die wel zorg in een ziekenhuis nodig hebben." De minister wil dat er meer WijkKlinieken bijkomen. "De resultaten betekenen dat dit echt een prachtig initiatief is dat we breed moeten uitrollen."

De opvang van Oekraïners in Nederland loopt spaak. Er is acuut meer geld nodig. De twaalf Commissarissen van de Koning en een delegatie van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten houden daarom donderdagochtend spoedberaad met asielminister Faber (PVV).

Gemeenten kunnen de voortdurende en oplopende vraag naar opvanglocaties voor Oekraïners niet bijbenen. Daardoor worden Oekraïense gezinnen die net in Nederland aankomen vaak van het kastje naar de muur gestuurd, van de ene gemeente naar de andere. Het Rode Kruis regelt nu daarom verspreid door het land tijdelijke noodopvang voor vluchtelingen in hotels.

121.000 Oekraïners in Nederland

Inmiddels hebben ruim 121.000 Oekraïners zich geregistreerd bij Nederlandse gemeenten. Dat is het hoogste aantal sinds de invasie van Rusland in Oekraïne in februari 2022. Het 'record' wordt van maand tot maand verbroken, mede omdat er bijna geen uitstroom is.

De afspraak donderdag tussen alle Commissarissen van de Koning en de minister is heel kort tevoren gepland. Om de volle agenda's te omzeilen, gaat het om een online overleg. Al om half negen 's ochtends begint de bespreking.

Geen helder plan

"Hier in Utrecht zitten we helemaal vol. We hebben het laatste bed deze week moeten vergeven", zegt Rachel Streefland. Zij is wethouder in Utrecht en verantwoordelijk voor de portefeuilles Asiel en Integratie.

"Er is nergens meer plek. Het grote vraagstuk is nu dat we of bestaande locaties moeten verlengen of nieuwe locaties moeten vinden. En er komt geen enkele helderheid hoe we dat moeten doen. We zijn bang dat het gaat leiden tot mensen op straat."

'Wegkijken kan echt niet meer'

Streefland is ook bestuurslid van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en zit donderdag bij het spoedoverleg met de asielminister. De provincies en de gemeenten willen dat minister Faber op korte termijn helderheid geeft over de financiering van nieuwe locaties of die verlengd moeten worden.

"Wegkijken kan echt niet meer. We moeten voorkomen dat mensen op straat komen, terwijl het echt vaak om vrouwen en kinderen gaat. We hebben ons te verhouden tot de Europese wetgeving dat mensen moeten worden opgevangen als mensen in oorlog zijn."

Tientallen vluchtelingen per week

Regiomanager Midden-Nederland van het Rode Kruis Cora Gerritsen, ziet wat het betekent dat gemeenten geen ruimte meer hebben. "We ontvangen enkele tientallen mensen uit Oekraïne elke week. Sinds de Jaarbeurs is gesloten in augustus vorig jaar en omdat ze niet bij gemeenten terecht kunnen, komen ze als laatste kans bij het Rode Kruis, ook hier in Utrecht."

"En dan lopen ze hier binnen met koffers, met een kind op de arm, oud, jong, of ziek. Op die manier komen ze hier aan en dan hopen ze nog ergens een plekje te vinden."

Laatste hoop

"We luisteren naar hun verhaal, waar ze vandaan komen, wat ze hebben meegemaakt onderweg, we laten ze even bijkomen", gaat Gerritsen verder. "En we kijken dan of we een plekje voor ze kunnen vinden. Inmiddels zijn ze dan al bij een gemeente geweest, bij verschillende gemeenten soms, en daar is het niet gelukt."

"En daar horen ze: er is geen plek meer in Nederland. En dan bellen we met de Veiligheidsregio's of locaties in het land, die wij goed kennen, of er wellicht tóch nog plek is. We willen met z'n allen graag dat er via gemeentes plekken gevonden worden. Maar het lukt gewoon niet meer. En dan is het Rode Kruis voor deze mensen de laatste strohalm."

'Er is nog steeds geweld'

Waarom er nu, 3 jaar na het uitbreken van de oorlog, nog steeds mensen uit Oekraïne naar Nederland komen? "Er is nog steeds geweld", antwoordt de regiomanager.

"We hebben afgelopen weekend gezien wat er in Soemy gebeurd is. En dat is op verschillende plekken in Oekraïne nog steeds aan de gang. Mensen beslissen nog steeds om hun land te verlaten en komen dus ook naar Nederland."

Na een marathonvergadering van 26 uur heeft de coalitie overeenstemming bereikt over de Voorjaarsnota. Elk van de vier partijen heeft wel iets voor hun achterban binnengehaald. Maar hoe het betaald moet worden, is nog onduidelijk.

De leiders van PVV, VVD, NSC en BBB en hun financieel specialisten overlegden sinds vorige week maandag met minister Eelco Heinen (VVD) van Financiën. In de Voorjaarsnota wordt gekeken hoe het staat met de inkomsten en uitgaven van de rijksoverheid. Is er meer geld nodig, dan wordt de begroting aangepast.

Wensenlijstje van tientallen miljarden

De coalitiepartijen hadden daarnaast nog een eigen lijstje met plannen. Al met al waren met dat wensenlijstje tientallen miljarden euro's gemoeid. Met een zuinige minister van Financiën was dus van begin af aan duidelijk dat het geen makkelijke onderhandelingen zouden worden.

Na een nacht doorhalen zijn de vier partijen het toch eens geworden. Een greep uit de plannen: de energiebelasting wordt verlaagd, sociale huren worden dit jaar en volgend jaar bevroren, Defensie krijgt jaarlijks 1,1 miljard euro extra, 600 miljoen naar boeren in 2025 en 2026 en extra geld voor gemeenten.

Een grote PR-show

Maar hoe dit alles betaald gaat worden, daarover weigerden de onderhandelaars vandaag iets te zeggen. En dat is wel degelijk van groot belang, zegt politiek-verslaggever Marloes Lemsom.

"Door hoe de coalitie dit nu aanpakt - alleen het goede nieuws presenteren, en de rest achterhouden tot morgen - kunnen wij journalisten niet het volledige verhaal vertellen. Het is dus eigenlijk een grote PR-show. Als daar naar werd gevraagd, zeiden ze allemaal: 'Nee, we zijn heel positief vandaag, niet zo negatief doen.' Terwijl het - ook voor hun eigen kiezers - wel cruciaal is om te weten waar ze erop vooruit gaan, maar ook waar ze er op achteruit gaan."

Belastingmaatregelen

Hoewel formeel dus nog niet bekend is hoe de plannen betaald gaan worden, is er toch al een en ander uitgelekt, vertelt Marloes Lemsom. "Wat wij nu horen is dat de inkomstenbelasting minder wordt verlaagd dan gepland en dat gaat iedereen voelen in de koopkracht. De algemene heffingskorting en de arbeidskorting worden niet geïndexeerd, waardoor je minder overhoudt. Maar voor het volledige koopkrachtplaatje heb je natuurlijk alle informatie nodig."

Het komt er dus op neer dat de meeste dekking voor de plannen gevonden wordt in belastingmaatregelen. Lemsom: "Wij hebben van coalitiebronnen vernomen dat dat gebeurt omdat mensen het dan minder direct voelen in de portemonnee. Belastingen betaal je namelijk maar een keer per jaar."

Eerst het zoet, dan het zuur

Vandaag is dus het zoet gepresenteerd en dan volgt morgen het zuur, zegt Lemsom. "Er zijn nu vooral dingen bekend die ze graag wilden vertellen, waar ze op het moment van een akkoord ook meteen X-berichten over de wereld in slingerden."

Want al snel nadat er een akkoord over de Voorjaarsnota bereikt werd, plaatsen de coalitieleiders iets op X. PVV-leider Geert Wilders was de eerste die iets geplaatste, kort daarna gevolgd door Caroline van der Plas, daarna Dilan Yeşilgöz en een paar minuten later Nicolien van Vroonhoven.

'Knieval voor Geert Wilders'

Maar over bepaalde dingen houden de coalitieleiders zich dus stil, ziet Lemsom. Bijvoorbeeld het extra geld voor asiel. "Bijna 900 miljoen euro, bijna de grootste investering van de hele Voorjaarsnota."

"Daar sprak niemand over voor de camera, dat kwam later pas naar buiten. Vooral omdat het een knieval is voor Geert Wilders van de PVV die vorig jaar juist heel blij was dat er veel minder geld naar asiel zou gaan. Dat geld blijkt nu toch wel nodig te zijn."

Hoofdpijndossiers doorgeschoven

De hobbel van de Voorjaarsnota is nu genomen, maar er zijn nog steeds hoofdpijndossiers die wachten op een oplossing. "Het zal je niet verbazen, maar de moeilijkste dossiers, zoals stikstof en klimaatmaatregelen, zijn blijven liggen", vertelt de politiek-verslaggever.

"Er was extra geld nodig voor het oplossen van het stikstofprobleem, met name voor boeren. BBB was blij dat de pot met geld voor boeren voor een groot deel verdween. Nu zijn ze toch met hangende pootjes teruggekomen bij de minister van Financiën: er blijkt toch meer geld nodig te zijn. Maar dan moeten de andere partijen ze dat wel gunnen. Dit hebben ze nu dus vooruit geschoven."