Netbeheerders roepen kabinet op haast te maken met waterstof: mogelijk goed alternatief voor aardgas, maar het mag nog niet

Waterstof, het is een oplossing om zonder aardgas je huis te verwarmen. Het kan via het aardgasnetwerk, maar volgens de wet mag dat (nog) niet. Netbeheerders waarschuwen voor vertraging als de wet niet snel wordt aangepast.

In Eemsdelta, Apeldoorn en Stad aan 't Haringvliet: door heel Nederland worden experimenten uitgevoerd met het gebruik van waterstof voor de verwarming van huizen.

Van pilot naar pilot

Die experimenten zijn belangrijk, zeggen netbeheerders Stedin, Enexis en Alliander. Zo kan worden getest of waterstof vanaf 2030 een serieus alternatief is voor aardgas.

Maar om dat te kunnen bepalen, moet er veel en grootschalig geoefend worden. En dat is nu niet mogelijk. "We gaan nu van pilot naar pilot, maar als we het structureel willen doen, moet het in de wetgeving geregeld worden", zegt woordvoerder Jan Bakker van Enexis.

Alleen cv-ketel vervangen

Een van de voorwaarden voor het slagen van waterstof als brandstof, is dat er genoeg duurzame elektriciteit wordt opgewekt. Netbeheerders willen de waterstof, die wordt geproduceerd uit die duurzame elektriciteit, via het bestaande aardgasnetwerk naar woonhuizen leiden.

Dat netwerk ligt er tenslotte al, wat veel scheelt in kosten. Er hoeven dan geen nieuwe leidingen te komen, de mensen thuis moeten alleen hun cv-ketels vervangen.

Bron: EenVandaag

Nieuwe Energiewet zonder waterstof

Maar op dit moment mogen aardgasleidingen wettelijk nog niet voor iets anders dan aardgas gebruikt worden. En afgezien van wat 'experimenteerruimte' blijft dat voorlopig zo. In het voorstel voor de nieuwe Energiewet, dat eind 2020 werd gepubliceerd, is waterstof en het transport door aardgasleidingen niet structureel als brandstof opgenomen.

"Het kabinet concludeert dat CO2-vrije waterstof, samen met biogas en groen gas, een onlosmakelijk onderdeel vormt van een CO2-vrij energiesysteem. Het kabinet voorziet dat de ontwikkeling van een transportinfrastructuur voor waterstof (...) op termijn een gereguleerde taak zal worden. (...) Het is echter nog te vroeg om dit in het wetsvoorstel mee te nemen", staat in de toelichting.

'Problematisch en teleurstellend'

Dat biedt volgens de netbeheerders te weinig ruimte en flexibiliteit. Ook de Vereniging voor Energie, Milieu en Water (VEMW), had in februari van dit jaar forse kritiek op het wetsvoorstel.

"Het is problematisch en teleurstellend dat bij dit wetsvoorstel de ontwikkeling en regulering van een transportinfrastructuur voor waterstof volstrekt ontbreekt."

Veel proeven doen

"We hebben de landelijke politiek nodig om verder te komen", zegt David Peters van de raad van bestuur van netbeheerder Stedin. "Willen we waterstof na 2030 gebruiken, dan moeten we meer oefenen. Er is wetgeving nodig die toestaat dat we waterstof gebruiken. En dat we het door het bestaande aardgasnet mogen laten stromen. We moeten heel veel proeven doen."

Stedin is betrokken bij een waterstofproject in het Zuid-Hollandse Stad aan 't Haringvliet en wil in 2025 het hele dorp van 650 huishoudens op waterstof aansluiten. Peters waarschuwt: "Als de wetgeving er niet komt, kunnen we niet verder."

Eerder een uitspraak

Netbeheerder Enexis, die onder andere in de provincie Groningen betrokken is bij een waterstofwijk, sluit zich aan bij wat Peters zegt. "Als we koploper willen worden met waterstof, moet het geregeld zijn. Het is belangrijk dat we nu als netbeheerders en alle andere partijen ervaring opdoen", zegt woordvoerder Jan Bakker.

Ook de derde grote netbeheerder Alliander denkt er zo over. Woordvoerder Ceriel Thissen: "Voor de waterstofpilots moeten we de gasleidingen kunnen gebruiken en daarin niet belemmerd worden. Het is gewenst dat er eerder een uitspraak over komt, zodat we door kunnen."

Bron: EenVandaag

'Minister moet helderheid geven'

CDA-Tweede Kamerlid Agnes Mulder is enthousiast over waterstof. "We moeten nu kunnen kijken wat wel kan en niet kan. Je moet je wel de vraag stellen of dit de geschikte oplossing is voor de bebouwde omgeving, maar dan moet je wel al die testen kunnen doen."

In december 2020 diende ze met VVD'er Mark Harbers een motie in waarin ze de minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK) oproept om met de netbeheerders afspraken te maken om te voorkomen dat waterstofprojecten stil komen te liggen, omdat de aardgasleidingen niet gebruikt mogen worden.

In de wet verankeren

De reactie op de motie van de minister verwacht Mulder begin juni, maar wat haar betreft kan er maar één uitkomst zijn. "Ik mag hopen dat de minister erop terugkomt en deze mooie projecten vlot trekt. Als de pilots goed uitkomen, dan moet je wel soepel de overstap kunnen maken."

Moet het dan in de wet worden verankerd? "Ik kan me dat goed voorstellen, tenzij de minister met een briljant ander plan komt. De overheid is nu de remmende factor, terwijl de overheid zelf anderen oproept om het anders te gaan doen. De minister moet helderheid geven."

Testen nodig

In een reactie laat het ministerie van Economische Zaken en Klimaat weten dat gasleidingen inderdaad nog niet gebruikt mogen worden voor waterstof. "Op dit moment zijn er geen mogelijkheden binnen de bestaande wettelijke kaders om waterstof voor de verwarming van huizen te gebruiken. De huidige gaswet is niet van toepassing op waterstof."

Het ministerie onderkent dat er wel getest moet kunnen worden om na 2030 waterstof als alternatief voor aardgas te gebruiken. "Het is van belang om praktijkervaring op te doen met waterstof in de gebouwde omgeving om op termijn zoveel mogelijk warmtealternatieven voorhanden te hebben."

Wettelijke ruimte

Daarom onderzoekt het kabinet naar eigen zeggen 'hoe er wettelijke ruimte kan worden gecreëerd voor experimenten om regionale netbeheerders ervaring op te laten doen op het gebied van transport van waterstof' door de bestaande gasleidingen.

"We streven ernaar om de ruimte in wet- en regelgeving mogelijk te maken, waarbij de randvoorwaarden rondom consumentenbescherming, leveringszekerheid en veiligheid zullen moeten worden gewaarborgd." Hierover wordt de Tweede Kamer de komende weken geïnformeerd.