Steeds meer buitenlandse investeerders beleggen in Nederlands vastgoed. Zo kochten Beleggers uit Saudi-Arabië voor ruim 40 miljoen het enorme hoofdkantoor van BrandLoyalty in Den Bosch. Een Franse vastgoedbelegger kocht vorig jaar het Amsterdamse kantoorpand Atrium voor een half miljard. Edwin Buitelaar van het Planbureau voor de Leefomgeving spreekt van een ‘enorme stijging’. Wat zijn de gevolgen en moeten we ons zorgen gaan maken?

In Bosnië kopen ondernemers uit de golfstaten vastgoed op en het hypermoderne centrum van Beiroet in Libanon is in handen van de Saudi’s. Het ziet er prachtig uit, maar het staat leeg: het is te duur voor de bevolking om in de huizen te wonen. Ook in het centrum Londen staan straten leeg omdat de huizen opgekocht zijn door buitenlandse investeerders maar onbetaalbaar zijn geworden. 

In Nederland wordt ook steeds meer vastgoed opgekocht door buitenlandse investeerders. Volgens Edwin Buitelaar, onderzoeker van het Planbureau voor de Leefomgeving, is er een enorme stijging als het gaat om buitenlandse investeerders. “Eerder kwam zo’n 30 procent van het verhandelde vastgoed in buitenlandse handen, inmiddels is dat al ruim 50 procent." Gaat Nederland overspoeld worden door deze ondernemers? Krijgen wij ook spooksteden? 

De Zweden kochten massaal Nederlands vastgoed

Dat lijkt allemaal best mee te vallen. “Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen huizen en ander vastgoed. Deze buitenlandse investeerders zetten vooral in op grote complexen en kantoren, niet zozeer op huizen”, zegt Buitelaar. 

Het is niet de eerste keer dat buitenlandse ondernemers plots veel vastgoed opkopen. “Dit is te vergelijken met ‘golven’ in het verleden: in de jaren 70 kreeg Nederland voor het eerst te maken met investeerders uit het buitenland. De Britten kochten massaal vastgoed hier. Door de oliecrisis vertrokken ze weer. In de jaren 80 kochten de Zweden massaal vastgoed op en in de jaren 90 hadden we een Duitse golf”, gaat Buitelaar verder. “Als de markt inzakt gaan ze vaak weer weg, al zijn Duitse ondernemers wel wat consistenter.”

Floor Milikowski, planoloog en journalist die expert is op het gebied van vastgoed in Amsterdam, schreef het boek 'Van wie is de stad'. Volgens de onderzoeksjournalist is Amsterdam op dit moment erg populair is voor buitenlandse ondernemers. “Het is goedkoop vergeleken met andere Europese landen en de vooruitzichten zijn gunstig. Amsterdam is aantrekkelijker geworden vergeleken met bijvoorbeeld Londen door de Brexit en Parijs door de aanslagen.”

Buy to let

De kans is volgens Milikowski klein dat Amsterdam en andere Nederlandse steden overgenomen worden door buitenlandse ondernemers, of dat we naar een situatie gaan als in Londen. “Individuele huizen zijn voor buitenlandse investeerders vaak niet interessant, zij willen vaak hele huizenblokken of woontorens opkomen maar daar zijn er niet veel van in Nederland.” Daarbij is de kans niet groot dat de huizen nog veel duurder gaan worden: “De max is nu wel bereikt als het gaat om de huizenprijzen.” 

“De krapte op de huizenmarkt wordt niet veroorzaakt door buitenlandse investeerders”, zegt Milikowski. “We zien vooral veel Nederlandse particulieren die investeren in vastgoed. Geld op de bank zetten levert niet zoveel op, dus worden huizen gekocht zodat bijvoorbeeld studerende kinderen erin kunnen wonen of om te verhuren”. Dit fenomeen heet buy-to-let: mensen kopen huizen, maar gaan er zelf niet in wonen.

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."