Nederland, dan denk je aan tulpen, kaas, klompen.... maar ook aan pretparken. Nederland telt maar liefst 338 dagattracties. Zestien van die parken hebben jaarlijks 1 miljoen bezoekers of meer. Daarbij behoort bijvoorbeeld de toeristische trekpleister de Zaanse Schans. Het beste pretpark van de wereld, de Efteling, ligt in Kaatsheuvel. De oudste achtbaan van de wereld staat in De Waarbeek in Hengelo en de attracties van attractiebouwer Vekoma uit Vlodrop zorgen overal in de wereld voor plezier.

Vandaag begint in Amsterdam de grootste pretparkbeurs van Europa. Volgens pretparkdeskundige Goof Lukken een logische keuze:  "Wereldwijd is er veel aandacht voor hoe wij onze pretparken inrichten en managen.” 

Er was eens...

Hoe kan het dat zo'n calvinistisch land als Nederland een van de belangrijkste pretleveranciers van de wereld is geworden? We vragen het aan een van Nederlands meest succesvolle attractiebouwers Peter van Holsteijn. Hij is sinds 2011 verantwoordelijk voor de attracties in pretpark Toverland en wordt door vakgenoten vergeleken met Anton Pieck en Walt Disney. Het geheim zit volgens Van Holsteijn in de emotie. “Je moet mensen het gevoel geven dat zo’n park er al 1000 jaar staat en dat begint bij een goede tekening en een goed verhaal”, zegt hij in zijn tekenkamer. Zo bedacht Peter de attractie Blitz Bahn, die het publiek 200 jaar terug de tijd in neemt en uitvinder Maximus Müller het publiek vraagt om testrijder te worden voor een nieuwe machine. 

Volgens Lukken is een dergelijk goed verhaal essentieel voor het succes van een pretpark. “De succesvolle pretparken hebben geïnvesteerd in een verhaal. En blijven dat doen. De Efteling begon met een sprookjesbos met de al bestaande figuren van Grimm, Perrault en Anderson: Roodkapje, Sneeuwwitje en Vrouw Holle. Maar daarna is het park eigen figuren gaan bedenken: het volk van Laaf, Pardoes, Jokie en Jet en recentelijk koning Pardulfus, waar de Efteling dit jaar zelfs de Thea Award kreeg: de Oscar voor de attractieparken. Andere parken houden het bij een mascotte, zoals Rick de Kikker van Duinrell en Jul en Julia van Julianatoren, maar ook voor deze personages worden steeds nieuwe verhalen en liedjes bedacht."

In het zuiden meer pret

Goof Lukken legt uit dat wij eind jaren dertig al begonnen met het bouwen van pretparken. “Door de verstedelijking zochten we al vroeg naar vermaak buiten de stad. Zo groeide en kleine theetuin in Hengelo uit tot een attractiepark met zelfs de eerste achtbaan ter wereld. De Efteling ontstond vanuit een sportpark, waar een sprookjesbos aan werd toegevoegd, dat in de loop der tijd werd uitgebreid met achtbanen en theater.” 

De pretparkdichtheid verschilt wel per regio, ziet Lukken, die zelf docent Attractions en Theme Park Management is in Breda. “De meest uitbundige pretparken zijn ontstaan in het zuiden en ik denk dat dit te maken heeft met de katholieke mentaliteit. Maar ook het feit dat er goed geld mee te verdienen is, heeft een rol gespeeld in de grote interesse van de Nederlanders in attracties. Nederlanders hebben de VOC-mentaliteit, een handelsgeest.”

Niet alle sprookjes lopen goed af

Nederlanders hebben altijd plezier gehad in handel, dus waarom niet handelen in plezier? 

Toch gaat het niet altijd goed: Het Land van Ooit in Drunen bijvoorbeeld, dat ondanks mooie verhaallijnen over ridders, gravinnen en anderlanders in 2007 ten onder ging. De attracties in het park liggen er nog, inmiddels verroest en met klimop begroeid. Lukken: “Het ging hier mis omdat ze misschien wel teveel bezig waren met het verhaal, het Land van Ooit bood geweldig theater en hadden veel acteurs in dienst. Maar dat leidde tot te hoge personeelskosten."

Ook Attractiepark Yumble in Roermond flopte in 2015 binnen vier maanden en Wildlands Emmen worstelt met teleurstellende bezoekersaantallen. Ook pretpark Witchworld Almere wil maar niet van de grond komen. “Ik zeg niet voor niks: pretpark ontwerpen is een echt vak”, zegt Goof Lukken. “We zijn er goed in maar het is belangrijk de doelgroep te snappen en een goed verhaal te hebben dat verkoopt.” 

Peter van Holsteijn beaamt dat. “Als pretparkontwerper ben ik een kunstenaar voor het volk."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.