De eindexamens voor de middelbare school zijn overal in volle gang. Iedere scholier bereidt zich daar op geheel eigen wijze op voor. Sommige leerlingen halen zelfs hele nachten door om te leren. Maar of dat efficiënt is, betwijfelen experts.

Docent Nederlands Arnoud Kuijpers was te gast op NPO Radio 1 om te praten over de eindexamens. Toen hij hoorde dat sommige leerlingen hele nachten doorhalen om te leren, zei hij: "Doe dat alsjeblieft niet. Als er iets slechter is tijdens de examens, dan is het wel een nacht doorhalen. De kans op een black-out vergroot en het is echt niet de goede manier om je voor te bereiden."

Feitjes

Is een avond van tevoren stampen inderdaad niet zinvol? Volgens hoogleraar Cognitie en Neurowetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen Hedderik van Rijn is dat een interessante vraag. Je moet namelijk twee dingen uit elkaar houden, zegt hij.

"Als je alleen maar gaat voor een hoog cijfer, dan kan het best nuttig zijn om een avond van te voren te stampen. Want alle informatie weet je dan misschien niet op lange termijn, maar herken je wel de dag erna op het tentamen. Als je echter wil onthouden voor de lange termijn, dan is een avond van tevoren stampen heel erg slecht."

Examen

Maar, let op: dat betekent niet dat het verstandig is om een nacht door te halen met leren voorafgaand aan een examen, waarschuwt de cognitie- en neurowetenschapper. Dat last-minute stampen is eigenlijk alleen handig bij het herkennen van simpele feitjes, zegt Van Rijn. Maar een examen gaat over veel meer dan enkel feitjes.

"Je gaat gewoon heel veel slechter scoren op alle inzichtvragen. En Nederlandse eindexamens gaan eigenlijk vooral over inzicht. Het kan dus wel voelen alsof je heel veel feitjes nodig hebt, maar door al die jaren school die je achter de rug hebt, weet je ook al heel veel. Je kunt daarom veel beter zorgen dat je oefent voor de inzichtvragen."

Aanpak

Volgens bijzonder hoogleraar Effectief Leren aan de Open Universiteit Gino Camp werkt leren voor iedereen anders. Maar er zijn wel een aantal methodes die bewezen effectief zijn, zegt hij.

"Spreid in ieder geval je leermomenten in de tijd. Dat betekent dat je op tijd moet beginnen en tijd tussen herhalingen moet plannen. Wat ook heel goed werkt is jezelf toetsen, denk aan oefentoetsen maken, jezelf laten overhoren en de lesstof uitleggen aan anderen. Dat zijn allemaal manieren die je goed kunnen voorbereiden op zo'n examen."

Leer actief

En leer vooraf actief, is het advies van Van Rijn. "Stel, je hebt een rij woordjes, waarbij aan de ene kant het Nederlandse woord staat en aan de andere kant het Duitse woord. Leg er dan een blaadje op en probeer écht actief op te halen wat die Duitse woorden zijn."

"Wat niet zo goed werkt, is de stof nog een keer bestuderen", vult Camp aan. "Hoewel veel leerlingen dat doen, houd je jezelf een beetje voor de gek. Je denkt namelijk dat je het weet, omdat je het herkent. Maar dat betekent niet dat je het op een toets kunt ophalen."

Inschattingsvermogen

Wanneer weet je eigenlijk of je klaar bent voor een examen? Die inschatting is volgens Camp niet eenvoudig. "Helaas hebben wij best wel moeite om ons eigen leren in te schatten."

"Bovendien hebben we ook moeite om in te schatten hoe goed de strategieën werken die we inzetten tijdens het leren." Camp raadt daarom aan om het oordeel uit te stellen voordat je besluit dat je iets snapt. "Kom er later even op terug, dan is je oordeel waarschijnlijk beter."

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."