Moment van de waarheid voor plasticvanger van Boyan Slat

De monsteractie van de Nederlandse Boyan Slat (24) gaat van start. Zijn ‘System 001’ begint aan de jacht op het plastic in de Grote Oceaan bij San Francisco: de zogeheten Great Pacific Garbage Patch, een drijvende vuilnisbelt tussen Hawaii en Californië. Binnen 5 jaar wil Boyan met zijn plasticvangers 50% van de plastic soep uit de oceanen opgeruimd hebben. Gaat dit hem lukken?

Doel: in vijf jaar tijd halvering plastic soep 

Op zijn 16e zwemt Boyan op vakantie in Griekenland tussen een deel van dat plastic. Zijn verontwaardiging en zorgen hierover inspireren hem tot het bedenken van een oplossing. Hij ontwerpt een enorm drijvend systeem dat dienst doet als een soort kunstmatige kustlijn die plastic verzamelt en vasthoudt. Met het systeem zou het volgens Slat mogelijk moeten zijn om 50% van de plastic soep binnen vijf jaar op te ruimen. De afgelopen jaren heeft hij keihard gewerkt, en nu, 5 jaar en 273 schaalmodellen later, is het zover.

Op aarde zijn 5 gyres, waar miljarden tonnen plastic zich hebben verzameld. Slat wil op elke plek zijn machines laten ronddrijven, om uiteindelijk in twintig jaar tijd de zeeën schoon te maken. De kosten hiervoor zijn 1 miljard. Maar gaat dit wel werken? Wetenschappers zijn kritisch. Het systeem is kwetsbaar, en gaat niet diep. Ook zijn er zorgen dat dieren meegevangen worden.

"We moeten niet denken dat we er nu zijn"

Oprichter van Sea First, Oceaanbeschermer en onderwaterfotograaf Dos Winkel bewondert Boyan om zijn gedrevenheid, maar denkt niet dat de plasticvangers van The Ocean Cleanup de gedroomde oplossing zijn. “Het probleem is dat dit project slechts 4% van het afval zal verwijderen. Namelijk alleen het plastic aan de oppervlakte. Maar er zit veel micro-plastic in de dieptes van de oceaan, en die daar komen deze vangers niet bij.”

De zorgen die veel biologen hebben zijn volgens Dos Winkel terecht. “Bij het verwijderen van het plastic dat aan de oppervlakte drijft, neem je ook veel micro-organismes mee. Hierdoor verstoor je het klimaat van de zee. Maar je kan moeilijk eerst elk stukje plastic schoonmaken voor je het uit de zee haalt. Er zijn wetenschappers die zeggen; laat lekker liggen. Maar daar ben ik het zeker niet mee eens. Beter iets dan niks doen. Als Boyan’s systeem werkt, is er een begin. Maar we moeten nu niet denken dat we er zijn.”