radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Miljoenen gereserveerd voor schikkingen met narcolepsiepatiënten

Luisteren

De Nederlandse overheid heeft 5 miljoen euro gereserveerd ter compensatie van kinderen die ziek zijn geworden na een vaccin tegen de Mexicaans griep. Een groep van zeven tot elf mensen, die als baby of peuter zijn gevaccineerd, krijgt een schadevergoeding. Kinderen die werden ingeënt tegen deze destijds snel oprukkende griep ontwikkelden later de slaapziekte narcolepsie. 

Het voelt als erkenning voor Jenny van der Klugt, moeder van de nu 12 jaar oude Senna. Senna is drie jaar oud als hij eind 2009 samen met veel andere kinderen wordt ingeënt tegen de Mexicaanse griep, een ernstige griep die door Europa gaat en dodelijk kan zijn. Een paar maanden na de prik valt hij steeds in slaap en verslappen zijn spieren. Na vele onderzoeken krijgen Senna’s ouders de diagnose: het is narcolepsie. 

Deze ernstige slaapziekte verstoort het dag- en nachtritme en dit gaat nooit meer over. Een mogelijke bijwerking is kataplexie, waarbij je spieren ineens kunnen verslappen door emotie. Er is nog geen genezing mogelijk, maar er zijn wel medicijnen die kunnen helpen bij de symptomen. 

KIJK&LEES OOK: 

info

In 2009 was er een epidemie van Mexicaanse griep. In Europa worden 30 miljoen mensen ingeënt tegen de ziekte met onder andere het vaccin Pandemrix. Veel ouderen en chronisch zieken krijgen een oproep van hun huisarts om zich ook te laten prikken. In Europa worden daarna 1000 gevallen van narcolepsie gemeld. In Nederland worden zo'n half miljoen kinderen onder de 5 jaar gevaccineerd. Inmiddels zijn hier 30 gevallen van narcolepsie gemeld bij Bijwerkingeninstituut Lareb. Het vaccin wordt niet meer gebruikt en het jaarlijkse griepvaccin is ook niet hetzelfde als Pandemrix. 

KIJK&LEES OOK: 

Overtuigd van verband

De moeder van Senna is er al langer van overtuigd dat de prik en de slaapziekte met elkaar in verband staan. “In december 2009 kreeg mijn kind een prik, drie maanden later had ik een totaal ander kind,” zegt Senna’s moeder Jenny. Ze wacht al jaren op genoegdoening, want de slaapziekte is een zware last voor Senna en het hele gezin. Zo slaapt Senna nooit een nacht goed door, moet hij dagelijks medicijnen slikken en is hij vaak onhandelbaar, vermoedelijk door al het slaapgebrek. Maar in Nederland willen de autoriteiten er niet aan. 

Samen met andere ouders wendden ze zich een paar jaar geleden tot letselschadeadvocaat John Beer. Hij besluit de staat namens 14 ouderparen aan te klagen voor vaccinatieschade.“We zijn wel heel erg zwaar onder de indruk geraakt van hoe narcolepsie een mensenleven kan raken. Het gaat om jonge kinderen die eigenlijk qua ontwikkeling helemaal geen kans hebben en waarvan de ouders op een ongelooflijke manier moeten vechten om de boel binnen de ramen te houden. Heel naar”, zegt Beer. 

Twijfels over vaccinatie

Ook Seba Tuinier is blij met de plannen tot schikking van de regering. Haar dochter Lois van 11 ontwikkelde ook narcolepsie, na ingeënt te zijn voor Mexicaanse griep. "We zijn wel blij mee met dit nieuws, ondanks dat de overheid zegt: het is een schikking en we geven niet toe dat het een fout is geweest. Dat vind ik wel jammer." 

Nu er met spoed tegen meningokokken moet worden gevaccineerd, roept dat bij Tuinier veel twijfel op. "Ik vind het wel eng worden, want wat spuiten we onze kinderen in? Dat Lois' narcolepsie waarschijnlijk is ontstaan door de Mexicaanse griepprik is balen, maar dat is natuurlijk niet bewezen." Ze weet niet zeker of ze haar twee kinderen tegen de meningokokken wil laten inenten. "We zijn er nog niet uit."

Verband vaccinatie en narcolepsie

In 2011 kwamen in Scandinavië de eerste geluiden naar buiten dat opvallend veel kinderen de slaapziekte narcolepsie kregen. Zij waren ook ingeënt tegen de Mexicaanse griep met het middel Pandemrix van fabrikant GlaxoSmithKline. Het is hetzelfde vaccin dat bij de Nederlandse kinderen is gebruikt.

EenVandaag ging naar Finland en sprak daar Markku Partinen, directeur van een Slaapkliniek in Helsinki. Hij is overtuigd van het verband tussen de prik en de ziekte. Partinen in EenVandaag: “De connectie met de vaccinatie is zeker. Geen twijfel mogelijk. Sinds 2010 zien we meer dan 10 maal zoveel kinderen met narcolepsie.” 

De Scandinavische overheden komen snel over de brug en betalen de ouders schadevergoeding. Een Nederlandse vader in Finland vertelde destijds: “Met mijn dochter gaat het nu stukken beter. Zij neemt medicijnen die haar narcolepsie in toom houden. De Finse overheid betaalt voor de medicijnen en betaalt ook een kleine compensatie aan de betrokken families.”

Pandemrix wordt niet meer gebruikt

Agnes Kant van het Bijwerkingeninstituut Lareb benadrukt dat het Pandemrix-vaccin niet meer wordt gebruikt. “Het wordt echt niet meer gebruikt en het jaarlijkse griepvaccin is ook zeker niet hetzelfde”, zegt Kant. Volgens Kant is het Pandemrix-vaccin ook het enige vaccin waarbij Lareb tot uit analyses heeft kunnen uitwijzen dat er een verband is met narcolepsie. 

Het bedrag voor de schadevergoeding wordt in 2019 beschikbaar gesteld. De overheid erkent geen aansprakelijkheid. 

KIJK&LEES OOK: 

KIJK&LEES OOK: 

reactie

Reactie staatssecretaris Blokhuis:

De wetenschappelijke discussie over of er wel of niet verband is tussen het vaccin tegen Mexicaanse griep en narcolepsie loopt nog volop. Het vorige kabinet heeft besloten om die discussie niet af te wachten maar in gesprek met de gezinnen die hiermee te maken hebben te komen tot een schikking. Die inzet steun ik volledig. Omdat dit proces al enige tijd bezig is, wilden we apart in de begroting voor 2019 markeren dat dit nog steeds loopt en onze aandacht heeft. De 5 miljoen die we nu hebben opgenomen moet overigens echt worden gezien als een technische, financiële reservering. Het zorgvuldige overleg met de gezinnen en hun juridische adviseurs is nog niet zover dat er al een goed onderbouwde indicatie van het eindbedrag kan worden berekend. Onze inzet is en blijft om er samen in goed overleg uit te komen.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom president Donald Trump vrede in Oekraïne wil, zonder Europa erbij te betrekken

De VS wil snel een deal met Poetin om de oorlog in Oekraïne te stoppen. Maar Europa is niet uitgenodigd aan de onderhandelingstafel. Waarom wil Donald Trump dit zo graag? En wat zijn de gevolgen van deze nieuwe koers? "Betekent het einde van de NAVO."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'
Woonminister Mona Keizer wil met nieuwe wet meer betaalbare woningen
Bron: ANP

Nu het woningtekort is opgelopen tot ruim 400.000 woningen, wil het kabinet de bouw van betaalbare huizen afdwingen. Maar volgens de SP is dat bij lange na niet genoeg. De overheid moet de regie volledig terugpakken – desnoods door grond te onteigenen.

De ambitie van het kabinet is torenhoog: 100.000 woningen per jaar erbij. Om meer grip te krijgen op de woningbouw stuurde woonminister Mona Keijzer vandaag het wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting naar de Tweede Kamer.

Versneld woningen bouwen

De aangepaste wet van de minister bepaalt onder meer hoeveel, waar en voor wie er gebouwd gaat worden. Maar het regelt ook kortere procedures en versneld bouwen buiten de bebouwde kom.

Nieuw is dat per regio twee derde van de nieuwbouw betaalbaar moet zijn, waarvan 30 procent sociale huur. Lukt het nu niet om genoeg betaalbare huizen op een locatie te bouwen, dan kun je dat compenseren op een andere plek. Gemeenten met weinig sociale of middenhuur kunnen gedwongen worden meer te bouwen.

Woningnood oplossen

"Het is belangrijk dat mensen met een gemiddeld inkomen in alle gemeenten kans hebben op een betaalbare woning", benadrukt Keijzer. "Iedereen kent wel iemand die al jaren aan het wachten is op een betaalbaar plekje." Volgens de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening brengt deze wet de regie daarop terug.

"Het gaat bepalen welke betaalbare woningen je waar gaat bouwen en versnelt daarbij procedures, zodat we de woningnood op kunnen lossen met elkaar." Alles bij elkaar moet het volgens Keijzer gaan lukken om uiteindelijk 100.000 woningen per jaar erbij te bouwen. "Als je kijkt naar de cijfers van vorig jaar, dan zitten we al op 82.000 woningen. En als je kijkt wat er in de pijplijn zit, dan gaan we in 2027 honderdduizend woningen realiseren."

Bekijk ook

Flexibel

Projectontwikkelaar Maarten de Gruyter ziet positieve elementen in de wet. Als een project in een buurt met veel sociale huur financieel niet haalbaar is, biedt de nieuwe wet volgens hem meer flexibiliteit.

"Op dat moment kun je zeggen: 'Weet je, we gaan hier wat meer vrije sector en wat meer middenhuur realiseren'", zegt De Gruyter. Sociale huur kan dan op een andere plek in de regio komen.

Meer geld nodig

Maar nog altijd mist de projectontwikkelaar oplossingen voor de financiële haalbaarheid van projecten. Er is volgens De Gruyter meer geld nodig. "Je kunt wel een project sneller tot stand willen brengen, maar op het moment dat een project nog steeds niet haalbaar is, dan heeft dat natuurlijk niet zoveel zin."

De bouw van betaalbare woningen, sociaal en midden, is volgens De Gruyter vaak niet rendabel. Dat bleek eind vorig jaar ook uit cijfers van de gemeente Utrecht. Volgens de gemeente lopen ontwikkelaars bij betaalbare huurwoningen soms tot 46.000 euro verlies per woning.

Bekijk ook

Kritiek van SP

Met de nieuwe woningwet wil het kabinet meer grip krijgen op het bouwen van betaalbare woningen, maar volgens SP-leider Jimmy Dijk kiest de overheid voor een 'woningmarkt' en niet voor 'volkshuisvesting'. "De markt heeft heel erg gefaald in het bouwen van betaalbare woningen voor mensen", zegt hij.

Volgens Dijk leidt de verplichting van 30 procent sociale huur per regio, in plaats van per gemeente en project, juist tot minder sociale huur. Vooral op de plekken waar het volgens de partij echt nodig is. "Het klinkt sociaal, maar het is een versoepeling. Het betekent voor gemeenten waar er meer dan 30 procent sociale huur is, dat ze minder sociale huur moeten gaan bouwen."

Miljoen woningen voor 800 euro

Daarom komt oppositiepartij SP vandaag met een radicaal ander woonplan. De partij denkt dat het haalbaar is 1 miljoen woningen te realiseren met een maximale huur van 800 euro, voor iedereen. SP-leider Dijk zegt dat dit kan door 'speculanten' aan te pakken. Dat zijn mensen die huizen opkopen om ze vervolgens met een zo groot mogelijke winst door te verkopen. Ook pleit hij om leegstand tegen te gaan en te investeren in renovatie en nieuwbouw.

"Grondprijzen bepalen nu 60 procent van de bouwkosten. Daar moeten we echt vanaf. We moeten speculanten aanpakken en keihard belasten", benadrukt Dijk, die in het uiterste geval grond zelfs wil onteigenen. "Een overheid die inderdaad gaat ingrijpen op de grondprijzen. Daar is niks communistisch aan. Er zijn onwijs veel landen in Europa die dat ook doen, en terecht."

Bekijk ook

Onrealistisch en onbetaalbaar

Critici noemen het plan van de SP onrealistisch en vooral onbetaalbaar. Volgens ontwikkelaars zou het plan in de tientallen miljarden kunnen lopen. Maar Dijk wijst op het verleden. "Voor de jaren 90 was dit doodnormaal. Toen lukte het om 100.000 woningen per jaar te bouwen. 70 tot 80 procent van de mensen kon toen een betaalbare huurwoning vinden."

Dijk wil de plannen financieren met een woonfonds van 20 miljard euro. "Als je de staatsschuld met 1,7 procent laat oplopen, kun je dit doen. We hebben de laagste staatsschuld in 50 jaar." Om het woonfonds verder te vullen kijkt Dijk ook naar de hypotheekrenteaftrek. Door dit af te schaffen boven hypotheken van 450.000 euro, zou dit volgens hem 6 miljard euro moeten opleveren.

Minister ziet niets in SP-plan

Hoewel het plan volgens de SP-leider haalbaar is, ziet projectontwikkelaar De Gruyter dat anders. De projectontwikkelaar pleit voor minder regels en lagere kosten om betaalbare woningen te bouwen.

Ook woonminister Keijzer wijst de SP-plannen voor onteigening af. "Dat is wel vrij communistisch. Het eigendomsrecht is een van de pijlers van onze rechtsstaat." Onteigening duurt volgens haar jaren en helpt woningzoekenden niet.

Hoe wil de politiek betaalbare woningen bouwen?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant