Honger, tekort aan water, niet meer functionerende ziekenhuizen en ook vandaag weer vele doden. Aan ongeveer alles in Gaza is een tekort. Sigrid Kaag moet dat als VN-gezant gaan oplossen en werken aan de wederopbouw. We zoomen in op haar nieuwe functie.

De problemen in Gaza zijn groot en acuut. Demissionair minister van Financiën Sigrid Kaag legt haar taak voortijdig neer en heeft een nieuwe functie als senior humanitair- en wederopbouwcoördinator, hoorden we eerder deze week.

Hulp coördineren

Kaag gaat de humanitaire hulp in Gaza 'faciliteren, coördineren, monitoren en verifiëren', schrijft de VN in een verklaring. Hoogleraar internationaal recht Jan Wouters van de Katholieke Universiteit Leuven vertelt: "Dit betekent dat zij in eerste instantie hoofdcoördinator wordt voor de humanitaire hulpverlening."

Een van de belangrijkste taken is om ervoor te zorgen dat de juiste humanitaire hulp binnen kan komen in Gaza. Er moet bijvoorbeeld gescreend worden of vrachtwagens wel echt humanitair materiaal binnen brengen. Ze moet er ook voor zorgen dat het materiaal aan de juiste mensen wordt bezorgd en het de burgers bereikt die het nodig hebben. "Dat is een behoorlijk complexe taak."

Miljoenen naar humanitaire hulp

Het is heel belangrijk dat zulke coördinatoren worden aangesteld, zegt Wouters. Er gaan miljoenen euro's naar humanitaire hulp, dus dan is het goed als er iemand ter plekke is om de boel te coördineren, vindt hij. "Anders wordt het een chaos."

De hulp naar Gaza wordt mogelijk gemaakt vanuit de Verenigde Naties, vertelt Wouters. Dat gebeurt al langer. "Je hebt daar jarenlang het VN-agentschap voor Palestijnse vluchtelingen gehad." Dat agentschap zorgde ervoor dat 80 procent van de inwoners van Gaza een 'lifeline' heeft." Dat betekent dat ze toegang hadden tot hulpmiddelen.

Moeilijke taak

Wouters denkt dat de taak van Kaag niet per se onmogelijk is, maar het lastig wordt. "Je weet niet hoeveel geld er beschikbaar is en ook niet hoelang het allemaal gaat duren, het zal dus vreselijk moeilijk zijn. Een belangrijke oorzaak is de toegang tot het gebied, dat is behoorlijk complex. Ook zijn de wegen vaak kapotgeschoten, wat de toegang nog complexer maakt."

"Om dit in goede banen te leiden, moet je veel ervaring hebben binnen het VN-systeem, wat al behoorlijk complex en bureaucratisch is, maar je moet ook ervaring hebben hoe humanitaire hulp op een praktische wijze wordt georganiseerd."

Diplomatiek mijnenveld

En die ervaring heeft Sigrid Kaag, zo is zij onder andere speciaal coördinator voor Libanon geweest en heeft zij voor het ontwikkelingsprogramma van de VN gewerkt. "Zij weet veel af van het Midden-Oosten en van humanitaire hulpverlening."

Daarnaast moet je ook politieke 'skills' hebben, weet Wouters. Je moet voortdurend in een diplomatiek mijnenveld opereren, wetende dat de verhoudingen tussen de VN en Israël momenteel op een dieptepunt staan. "Het wordt een lastige klus, maar Kaag heeft daar de ervaring voor."

Veiligheidsrisico's

Wouters denkt dat Kaag vanuit Gaza zal gaan opereren. Dat zal de nodige veiligheidsrisico's met zich meebrengen. Haar functie gaat in vanaf 8 januari. "Het is te hopen dat de bommenregen dan afgelopen zal zijn, maar dat weten we nog niet", zegt Wouters. "Het is afwachten welke militaire operaties dan zullen plaatsvinden."

VN-gezant voor Irak tussen 2009 en 2011, Ad Melkert, onderstreept dit bij EditieNL. Volgens Melkert moet een VN-gezant 'een duizendpoot' zijn en ben je dag en nacht beschikbaar voor iedereen. Hij ondervond zelf dat er veiligheidsrisico's aan zitten, zo overleefde hij zelf destijds een aanslag.

Populariteit VN in Gaza

De VN heeft heel nadrukkelijk gezegd dat de partijen bij het conflict moeten meewerken met haar, en geen haar niet mogen tegenhouden.

Maar toch wordt Kaag niet perse omarmd in het gebied, denkt Wouters. "Het is een complexe situatie en de situatie tussen Israël en de VN is grondig verstoord."

Kritiek vanuit Israël

Vanuit Israël is er geen officiële reactie gekomen op haar aantreden, maar in de Israëlische media wordt wel met enige scepsis gekeken naar de benoeming van Kaag.

"Er klinkt daar de nodige kritiek over de benoeming. Over hoe de rol ingevuld gaat worden, maar ook zaken uit het verleden zorgen ervoor dat er niet heel positief wordt gereageerd op de aanstelling van Kaag", ziet Wouters.

NSC en ChristenUnie pleiten voor een zogenaamde rode knop om jongeren digitaal beter te beschermen. Waarmee met één druk op de knop, al jouw online gegevens in één keer worden verwijderd. De vraag is of dat gaat werken.

Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet. Dat is de boodschap die Don Ceder van de ChristenUnie en Jesse Six Dijkstra van NSC aan de Tweede Kamer duidelijk willen maken. "Voordat je achttien bent, zijn er verschillende online profielen van je gemaakt."

Cookies slaan alles op

"Onze persoonlijke gegevens worden opgeslagen door cookies', zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "Cookies zijn een soort bestandjes die op een website zitten, en vervolgens vanaf de website terug gaan naar je computer'', legt ze uit. "Hierdoor houden ze bij wat jij online doet, op welke dingen je klikt, en voor hoelang."

"Deze informatie wordt vervolgens opgeslagen door bedrijven zoals Meta en Google. Op basis hiervan schetsen ze jouw persoonlijk profiel", vervolgt Beek. "Ze weten hierdoor precies welke boodschap ze aan jou kunnen meegeven, bijvoorbeeld om iets te kopen op het internet. Hierdoor verlies je de autonomie."

Persoonlijke online profiel

"Middels een online profiel kunnen bedrijven jou opdelen in bepaalde categorieën", vertelt cyberexpert Dave Maasland. "Bijvoorbeeld op interessegebied, leeftijdscategorie en of je man of vrouw bent. Dat kan heel gedetailleerd gaan."

"Maar dat gebeurt niet alleen via cookies", maakt hij duidelijk. "Ook je mobiele apparaat slaat informatie op. Het belangrijkst is dat mensen beseffen dat als je digitale voetsporen achterlaat, je snel persoonlijke informatie vrijgeeft."

Kansongelijkheid voor jongeren

Volgens NSC en ChristenUnie kunnen digitale profielen negatieve gevolgen hebben en leiden tot kansenongelijkheid. Ook beleidsadviseur Beek kan zich hierin vinden. "Vacatures voor mannelijke beroepen worden voor 90 procent vaker aan mannen laten zien, blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten voor de Mens. Vrouwen zien weer vaker vacatures voor kappersopleidingen, waardoor zij vacatures als monteurs bijvoorbeeld missen. Dit levert minder kansen op en verdeelt de samenleving."

Ook cybersecurity-expert Maasland ziet problemen. "Als eenmaal iets op het internet staat, zal deze informatie niet snel verdwijnen. Bijvoorbeeld fanatieke berichten over je voetbalclub, of een boze reactie naar een leraar, die kunnen later altijd weer opduiken. Tijdens een ruzie of een sollicitatie bijvoorbeeld," legt hij uit.

'Niet hoe het internet werkt'

Precies hier zit volgens Maasland ook de crux. "De informatie op het internet staat altijd ergens opgeslagen, zelfs met een mooie rode knop. Hoe graag we ook een makkelijke oplossing willen, dit is niet hoe het internet werkt."

Desondanks vinden beide experts het goed dat NSC en ChristenUnie dit onderwerp onder de aandacht brengen. "Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet, maar we moeten in deze fase vooral kijken naar de voorkant," vervolgt Maasland. "Kinderen moeten weten dat het belangrijk is om na te denken wát je plaatst op het internet. De oplossing zit in meer educatie en mediabewustzijn. Niet bij een magische knop."