Meerderheid Tweede Kamer wil meldpunt sektes terug: 'Meer dan 8.000 volgelingen in Nederland kunnen nergens meer terecht'

Na 8 jaar werd op 1 januari het Meldpunt Sektesignaal opgeheven. Maar niet voor lang, als het aan de Tweede Kamer ligt. Een meerderheid is voor de herinvoering van een meldpunt.

De bestrijding van misstanden in sektes is een ingewikkelde zaak. In 2012 werd daarom het Meldpunt Sektesignaal opgericht. Tot 1 januari 2020, want toen werd het Meldpunt 'wegbezuinigd'. "Terwijl het nauwelijks geld kostte en wél goede resultaten had", vertelt Michiel van Nispen (SP) verontwaardigd.

Ruinerwold is geen uitzondering

Frank Krake deed intensief onderzoek naar sektes. Vorig jaar werd het land opgeschrikt door de ontdekking van de sekte in Ruinerwold, maar volgens Krake is dit voorval absoluut geen uitzondering. "Was het maar zo. Ik weet dat de politie in Oost-Nederland werkt aan nog twee van zulke sektes, maar die zijn groter dan een gezin. Recent onderzoek laat zien dat er in Nederland tussen de 84 en 140 sektes actief zijn. De wantoestanden binnen sommige van deze groepen gaan van manipulatie en indoctrinatie tot misbruik en zelfs moord."

Krake schreef een boek over Hannelore, de vrouw die in de jaren 80 en 90 opgroeide binnen de sekte van Sipke Vrieswijk. "Van alle sektes in Nederland is hij de enige veroordeelde leider ooit. Dat geeft aan hoe lastig het is voor Justitie om tot vervolging over te gaan."

'Help, de profeet heeft mijn dochter'

Dit probleem werd aangepakt door het instellen van het Meldpunt Sektesignaal in 2012. "Als je belt met de gemiddelde politiedienst en je zegt 'Help, de profeet heeft mijn dochter', is het maar de vraag of dat door de politie juist wordt opgepakt", legt Krake uit. "Terwijl mensen bij het Meldpunt Sektesignaal getraind waren om de juiste vragen te stellen, de informatie op waarde te schatten en dat vervolgens door te trechteren."

Ook het bij elkaar brengen van informatie is volgens Krake van cruciaal belang. "Stel je voor: er is een sekte in Utrecht. Personen in Leeuwarden, Maastricht en Amsterdam zijn daar lid van en die gaan allen naar een wijkagent. Pas op het moment dat de meldingen bij elkaar komen is te zien dat ze allemaal tot Utrecht te herleiden zijn."

Kamer hield opheffing jaren tegen

De regering probeerde het Meldpunt al sinds 2016 op te heffen. "Jaar na jaar heeft de SP dit, gevolgd door een Kamermeerderheid, weten te voorkomen", vertelt Kamerlid Van Nispen. "Maar het afgelopen jaar viel de meerderheid weg en heeft de regering haar zin gekregen: het Meldpunt verdween."

Minister Grapperhaus vindt dat de politie meldingen van sekteslachtoffers prima kan afhandelen. "Omdat hij niet op de hoogte is van hoe het echt werkt bij een sekte", zegt Krake. "Voordat je de politie belt, moet er al aardig wat zijn misgegaan. Het is veel laagdrempeliger om een anoniem meldpunt te bellen."

Kennis en expertise niet aanwezig bij politie

Van Nispen is het grondig oneens met de verschuiving van de verantwoordelijkheid naar de politie, omdat de problematiek in sektes 'ingewikkeld' is.

"Je kunt niet verwachten dat iedere politieagent die kennis en expertise heeft. Soms gaat het om manipulatie, soms om financiële uitbuiting, soms om arbeidsuitbuiting en soms om seksueel misbruik. Vaak strafbare feiten, maar niet altijd."

8.000 tot 10.000 volgelingen in Nederland

Dat hulp voor slachtoffers nodig is, staat volgens Krake als een paal boven water. "Volgens de meest recente berekeningen van het Meldpunt Sektesignaal zijn er tussen de 8.000 en 10.000 volgelingen van sektes in Nederland", vertelt hij. "En daaromheen is natuurlijk nog een hele kring van familie en bekenden die de gevolgen ondervinden. Door het opheffen van het meldpunt is de belangrijkste instantie die zich hiermee bezighoudt verdwenen."

Krake verbaast zich over de timing van de opheffing. "In het jaar dat de meeste meldingen binnenkwamen werd door de politiek besloten om het Meldpunt de nek om te draaien. Onbegrijpelijk dat op een Rijksbegroting van zulke enorme bedragen hierop bezuinigd wordt, terwijl het zoveel leed kan besparen." Wat hem betreft wordt het Meldpunt Sektesignaal vanaf morgen weer in ere hersteld.

Heel hard nodig

Het ziet er hoopvol uit voor het Meldpunt Sektesignaal. Met steun van CDA, VVD, D66, SP en PvdA is er een Kamermeerderheid voor de herinstelling. "De regering laat slachtoffers van sektes en hun familieleden in de steek", zegt Kamerlid Van Nispen (SP). "We gaan alles op alles zetten om een centraal meldpunt voor sektes terug te brengen."

"Laten we verstandig zijn en omdraaien wat fout is besloten, de minister kan dat doen", roept Attje Kuiken (PvdA) op. "Als er 103 meldingen zijn, alleen al in de laatste tijd? Als we horen van verkrachtingen, mishandelingen, afpersing en duiveluitdrijvingen? Dan zeg ik dat het heel hard nodig is."