Meer jongeren afgeperst met naaktfoto, erover praten is moeilijker: 'Normaal stap je naar een leraar, dat kan nu niet'

Helpwanted.nl, een website die jongeren adviseert over online misbruik, ziet deze maand een forse toename van het aantal jongeren dat afgeperst wordt met een naaktfoto. "Denk niet, dit overkomt mijn kind niet, zelfs al heb je het er al wel over gehad."

Expertisebureau Online Kindermisbruik (EOKM) waar Helpwanted.nl bij hoort, is een organisatie waar jongeren tips en advies kunnen krijgen over online seksueel misbruik. Het bureau signaleert een forse stijging. "Het aantal meldingen dat we nu hebben, zien we normaal in één maand", zegt Arda Gerkens van EOKM.

Meestal jongens afgeperst

In de eerste twee weken van april zijn nu al 342 meldingen binnengekomen. Normaal registreert het meldpunt maandelijks rond de 480 meldingen. De helft van de signaleringen gaan over sextortion; afpersing of bedreiging om geld of meer compromitterende foto's. "Het zijn meestal de jongens die hiermee worden afgeperst, maar soms ook meisjes."

De jongens leggen online contact met een meisje waarbij de indruk wordt gewekt dat ze leuk seksueel contact hebben. "Maar al vrij snel nadat de webcam heeft gedraaid, blijkt dat iemand te zijn die daar geld voor wil hebben. En die dreigt dan de beelden online te zetten als er niet betaald wordt," zo legt Gerkens de werkwijze uit.

Mee leren omgaan

Francien Regelink werd na een zomervakantie geconfronteerd met een naaktfoto die ze stuurde aan een jongen waar ze verliefd op was. "Ik kwam op school en toen heette ik 'Francien laat je tieten nog eens zien', vertelt ze. "Dat was heel confronterend en dan moet je nog een heel schooljaar".

Het is inmiddels lang geleden maar haar foto bestaat nog, vertelt Francien. Ze is nu ervaringsdeskundige en helpt jongeren, ouders en scholen. "Je moet er een manier voor vinden om ermee om te gaan, zeker als je straks weer terug naar school gaat".

'Weinig zorgen'

EenVandaag vroeg ouders uit het Opiniepanel of zij zich zorgen maken over de schermtijd en het onlinegedrag van hun kinderen. Bijna 90 procent van de ouders maakt zich weinig tot geen zorgen. Ook zeggen ze voldoende zicht te hebben op wat hun kinderen online doen (82 procent).

"Wij proberen als ouders in gesprek te blijven met de meiden. Zo kijken we af en toe mee", schrijft een ouder. "En ik wil niet dat ze de hele dag boven in hun kamer blijven". Een ander zegt dat zijn zoon inmiddels 18 is. "Daar gaan we niet meer echt over. We bespreken het wel, maar volgens mij gaat het goed."

'Gezond verstand'

Ouders uit het panel geven verder aan dat hun kinderen in de leeftijd van 12 tot 18 jaar meer dan 3 uur per dag online gamet of chat. Een vijfde (22 procent) van deze ouders zegt onvoldoende zicht te hebben op het online gedrag. "Wij proberen het te monitoren, maar dat is lastig. Als ze echt tussen de mazen door willen glippen dan kan dat", schrijft een andere ouder.

"Ze heeft al wat meegemaakt en wordt vaak door een man lastig gevallen per telefoon. Helaas moeilijk te traceren, omdat hij ieder keer opnieuw een ander nummer heeft", zegt een ander. Weer iemand anders schrijft dat zijn dochter veel chat met 'gasten' uit de VS en Canada. "En dat is lastig te controleren. Kan alleen maar hopen dat ze haar gezond verstand gebruikt."

Niet naar normale instanties

Het verschil tussen normaal gesproken en nu, tijdens corona, is dat jongeren er normaliter op school mee worden geconfronteerd. "Dan kun je naar een leraar toestappen, dat kan nu niet", zegt Regelink.

Volgens Gerkens is er veel schaamte. "We zien dat jongeren nu veel meer naar ons toekomen omdat ze minder het gevoel hebben bij iemand anders terecht te kunnen door de lockdown", vertelt ze. "Ze durven niet naar de politie te gaan en ook niet naar een mentor of iemand van school."

Ga het gesprek aan en oordeel niet

De meeste ouders hebben niets door wanneer hun kind dit overkomt, zegt Regelink. "Je ziet wel dat ouders mee willen kijken, maar jongeren zijn slim genoeg om dat te verbergen", vertelt ze. "En ouders zijn op dit moment zelf ook druk met zichzelf en met werken."

Ze moeten daarom aandacht hebben voor dit probleem, vindt Arda Gerkens. Oordeel niet. "Deze jongeren hebben je hulp en steun nodig. Wees niet boos, zeg niet dat ze straf krijgen of dat ze dom zijn geweest en kijk hoe je het kunt oplossen."