Meer dan helft van Nederlanders woont in huis met risico op oververhitting

Bijna tien miljoen Nederlanders wonen in een huis dat in de zomer te warm kan worden, onder wie zo'n twee miljoen ouderen. Zij lopen daarmee extra gezondheidsrisico's. Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag en Investico.

Voor het onderzoek keken EenVandaag en Investico naar de hittescores van huizen, de zogenoemde 'TOjuli'. Deze score wordt sinds 2021 bijgehouden op energielabels en geeft het risico op oververhitting in een woning weer. Is de score meer dan 1.2, dan is er een risico dat de woning tijdens warme dagen teveel opwarmt.

Gezondheidsproblemen

Uit het onderzoek blijkt ook dat zo'n twee miljoen ouderen - de grootste risicogroep - in woningen zoals deze wonen, onder wie 200.000 mensen van 85 jaar of ouder.

Wonen in een huis dat snel warm kan worden, is voor de gezondheid van bewoners een groot risico, zegt hoogleraar geriatrie van het Radboudumc Marcel Olde Rikkert. "Vaak gaat het ook samen met een toename van ozon in de lucht waardoor je moeilijker kan ademhalen", vervolgt hij. "En je hart moet veel harder pompen als je bloedvaten wijder worden met hitte."

Uitdroging

De hoogleraar legt uit dat het een enorme belasting is voor je hart en longen. "En als je dan ook nog eens uitgedroogd raakt, zit je zo in de problemen. Ouderen hebben zelf ook nog eens minder water in hun lichaam. Dus als ze iets verliezen, zijn ze veel sneller uitgedroogd. En ze voelen minder snel dorst." Juist in combinatie met het gebruik van bepaalde soorten medicatie is dat gevaarlijk.

Tijdens hittegolven belanden dan ook relatief veel ouderen in het ziekenhuis, doordat hun lichaam de hitte niet goed aankan. En, zegt Olde Rikkert, bij sommige ouderen leidt het zelfs tot overlijdensgevallen. "We weten van de vorige hittegolven tot en met 2022 dat er sprake is van oversterfte. Dat er per week zo'n driehonderd tot vierhonderd mensen extra overlijden."

Strengere eisen bij nieuwbouw

Opvallend is dat veel van de woningen met een te hoge hittescore nu niet meer zo gebouwd zouden mogen worden. Voor nieuwbouwhuizen geldt namelijk dat de hittescore lager moet zijn. Maar voor bestaande bouw geldt dit niet.

De score kan omlaag door hitte-beperkende maatregelen, zoals het aanbrengen van een airco of zonwering. Bij de bouw van nieuwe woningen kan er bovendien rekening worden gehouden met de hoeveelheid glas en welke gevel op het zuiden staat.

Klachten bewoners

Woningcorporaties zijn zich inmiddels ook bewust van de risico's van oververhitting, vooral na klachten van bewoners. Zoals Riny Hendriks die in een ouderencomplex van woningcorporatie Plavei in Didam woont. "Ik heb een paar keer gehad dat ik het 's avonds om half tien nog 29 graden hier binnen had. En dan had ik de schermen naar beneden en de deuren dicht."

De klachten in het complex waren zo talrijk, dat de corporatie inmiddels de temperatuur constant meet en bij hitte kan ingrijpen. "En we hebben gezien dat als we een deel van de stenen voor de deur verwijderen, dat het tot 10 graden kan schelen", vertelt Robin Sommers, beleidsmedewerker duurzaamheid van Plavei.

Maatregelen

"Dus dat doen we nu, we maken een tuin. Het platte dak hebben we voor de helft wit gespoten. We laten een klimop groeien tegen de muur, groen omhoog met allerlei planten om de zon van die gevel weg te halen. Dat kan tot 7 à 8 graden schelen", vertelt Sommers.

Toch is het voor corporaties niet makkelijk om veel meer te doen. Daar ontbreken de middelen voor van het Rijk. Waar wel geld voor vrij was gemaakt, was voor het isoleren van woningen. Maar juist dat zorgt ervoor dat hitte moeilijker wegkomt in de zomer.

Voorbereiden op hete periodes

Hoog tijd dat er dus wat gebeurt, stelt hoogleraar Marcel Olde Rikkert. "Eigenlijk moet dat een soort integraal plan zijn."

Volgens hem moeten de huizen veiliger worden aangepast. "Mensen moeten zelf meer voorlichting krijgen. En mensen die zorg geven aan kwetsbare groepen, moeten rekening houden dat klimaatopwarming een van de grootste stressoren en onveiligheden wordt van de toekomst."