Meer aandacht voor racisme in de klas, maar hoe? Leraren in Amsterdam krijgen een spoedcursus

Slavernij, kolonialisme en racisme: de Tweede Kamer wil dat die onderwerpen meer aandacht krijgen in de klas. Maar hoe doe je dat? In Amsterdam kunnen docenten nu - online - een cursus 'inclusief onderwijs' volgen.

"We hadden bijvoorbeeld een keer twee donkere invallers op onze school. Een jongetje van 4 jaar zong toen 'de twee zwarte meesters'. Ik schrok daar enorm van en wist niet wat ik moest zeggen", vertelt Malika Ouammass. De basisschooldocent is een van de deelnemers aan de cursus, waar docenten in Amsterdam zich vrijwillig voor kunnen opgeven.

'Hoe je racisme bespreekt, is niet duidelijk'

Niet alleen basisschoolleraren, maar ook docenten van middelbare scholen en mbo's in Amsterdam doen mee. "Hoe je racisme bespreekt in de klas is helemaal niet duidelijk, het is niet voorhanden. Ik hoop tips te krijgen", zegt Paulien Hilbrink, die lesgeeft aan de bovenbouw op een basisschool.

Zelf had ze een Turkse jongen in de klas, die gepest werd vanwege zijn achtergrond. "Ik reageerde heel fel naar de pesters: 'Dat mag je niet doen!' maar hoe je zoiets het beste aanpakt, wist ik eigenlijk niet."

Voor het eerst een cursus

Lerarenopleider Fadie Hanna ontwikkelde de cursus samen met Fawaka Wereldburgerschap en de gemeente Amsterdam. Eerder gaf Hanna een soortgelijke cursus aan pabo-studenten, maar het is voor het eerst dat leraren die al voor de klas staan deze lessen kunnen volgen. De cursus wordt nu alleen gegeven in Amsterdam, maar de hoop is dat er snel meer gemeenten volgen.

Hanna adviseert leraren vooral veel vragen te stellen aan leerlingen. "Bijvoorbeeld: 'Wat delen we en waarin verschillen we?' of 'hoe kunnen we racisme herkennen en tegengaan?' Zo kunnen kinderen zelf nadenken over racisme", zegt Hanna: "Je hoeft geen antwoord te hebben, het gaat erom samen op onderzoek uit te gaan."

Discriminatie in de klas

En dat is volgens Hanna hard nodig, want meer dan de helft van de kinderen met een niet-westerse migratieachtergrond ervaart discriminatie. Mede daarom besloot de Tweede Kamer deze zomer dat scholen meer aandacht moeten besteden aan racisme in de klas.

Hanna en zijn collega's deden daar al eerder onderzoek naar. Uit dat onderzoek bleek dat expliciete scholing over racisme de kans verkleint dat mensen handelen op basis van hun vooroordelen.

'Belangrijk dat kinderen hierover praten'

Maar hoe verwerk je racisme in de lesstof? "De tips die ik geef: kijk welke boeken je gebruikt. Wat voor plaatjes zie je? Welke woorden worden gebruikt?" zegt Hanna. Als voorbeeld noemt hij het woord slaaf. "De vraag is of iemand als slaaf geboren wordt, of tot slaaf wordt gemaakt. Daar kan je over discussiëren. Het is uiteindelijk aan de docent zelf om die keuze voor het woordgebruik te maken."

Lerares Malika Ouammass is blij met de cursus. "Eigenlijk moet dit een methode worden voor iedere docent. Natuurlijk zijn er geen vaste antwoorden, maar het is zo belangrijk dat kinderen hierover kunnen praten in de klas. Het maakt niet uit hoe oud of jong ze zijn."