Dinsdag stemt de Tweede Kamer over of de maximale straf voor doodslag wordt verhoogd van 15 naar 25 jaar. Een goede zaak, zegt Hester Stam. Haar dochter Wendy werd gewurgd door een boze ex. De dader werd niet voor moord, maar voor doodslag veroordeeld.

Ze was aan het werk, die bewuste zomerdag in 2013. Als wijkverpleegkundige bezocht Hester haar cliënten thuis. Net op het moment dat ze iemand waste, kreeg ze een telefoontje van haar jongste dochter. "'Je moet nu komen', zei ze. Ik ben meteen op mijn fiets gesprongen en naar haar huis gefietst."

'We dachten altijd: prima gozer'

Hesters dochter Wendy was net 30 jaar geworden. Vrolijk, behulpzaam en een duidelijke wil: zo omschrijft Hester haar. Maar ze was ook iemand die de vuile was niet snel buitenhangt. Toch wist Hester dat er spanningen waren: Wendy's relatie was net spaak gelopen.

"Mijn man en ik hadden altijd een goed gevoel gehad bij die jongen, maar hij was wel heel impulsief. Zo had hij het zelf uitgemaakt, maar de dag erna had hij alweer spijt. Maar Wendy wilde toen niet meer. Ik denk dat ze toen al wist dat ze niet meer happy met hem was."

Kat vermoord

Nadat hij het had uitgemaakt begon Wendy's ex te drinken en drugs te gebruiken. Steeds vaker viel hij Wendy lastig, stalkte haar met nare appjes en bedreigde haar.

Zo wachtte hij haar 's avonds op bij de tuinschuur, trapte hij een voordeur in. En op haar verjaardag lag ineens Wendy's kat dood in de tuin, vermoord door haar ex, zo bleek later.

Honkbalknuppel

"Die man riep ook tegen iedereen: 'als ze mij niet wil, krijgt niemand haar'", vertelt Hester. "2 dagen voor haar dood vroeg Wendy mij nog om een honkbalknuppel."

"Onze familie reed door haar straat om te kijken of alles rustig was. Ze was doodsbang geworden."

'Politie deed niks'

Wendy maakte er melding van bij de politie en deed aangifte, maar die deden niks. Volgens Hester zei de politie dat ze pas na 8 weken konden ingrijpen en die tijd was nog niet verstreken.

"Toen was dat nog zo. Iedereen die bedreigd wordt, wil gewoon dat dat stopt. Dat is ook het enige wat Wendy wilde. Maar dan moet je dus eerst 8 weken wachten en in die periode is het gebeurd."

'Ik wist meteen wie het had gedaan'

Op de fiets naar haar dochter, belde Hester haar voortdurend, maar ze nam niet meer op. Toen ze aankwam bij haar huis, stond het er vol met politie. Hesters eerste vraag was of Wendy dood was. Dat bleek het geval.

"Een onbeschrijfelijk moment, dan stort je letterlijk in elkaar. Ik wist natuurlijk meteen wie de dader was."

Bron: EenVandaag

7-jarig zoontje vindt haar

De dader was die nacht met een geleend busje naar Wendy toe gereden. Hij had een ladder meegenomen, zodat hij direct haar slaapkamer kon insluipen. Ze hebben nog gevochten, maar Wendy werd gewurgd, terwijl haar 7-jarige zoontje een kamer verderop lag te slapen.

"Haar zoontje heeft haar die ochtend in een plas bloed aangetroffen in bed. Hij is ook degene die 112 heeft gebeld. Dat beeld van dat bellende mannetje, is voor mij nog steeds het allermoeilijkste."

Doodslag of moord

Moord, oordeelde de rechter in eerste instantie. De dader kreeg 10 jaar gevangenisstraf plus TBS. Maar in hoger beroep veranderde dat: omdat er in die periode zwaardere eisen werden gesteld door de Hoge Raad aan de bewijslast voor moord, stelde het gerechtshof dat moord niet kon worden bewezen.

Op doodslag - iemand opzettelijk doden - staat nu maximaal 15 jaar gevangenisstraf. In 2006 is de maximumduur van de gevangenisstraf voor moord - doodslag met voorbedachten rade - verhoogd van 20 naar 30 jaar. Daardoor is er een enorm verschil in de maximumstraf tussen moord en doodslag. Terwijl moord en doodslag heel dicht bij elkaar liggen als je ze als delict bekijkt.

Bewijslast voor moord aangescherpt

Voorbedachte raad betekent dat iemand de tijd en gelegenheid heeft gehad om na te denken, een plan heeft kunnen maken. Door uitspraken van de Hoge Raad in 2012 en 2013 is de bewijslast voor moord verder aangescherpt. "Er moet worden bewezen hoe de dader die tijd en gelegenheid precies heeft gebruikt", legt hoogleraar sanctierecht Sanne Struijk uit.

"Sindsdien worden veel ernstige levensdelicten, die voorheen in de categorie moord zouden vallen, als doodslag gekwalificeerd. Dat beperkt rechters in hun strafmaat tot maximaal 15 jaar. Sommige rechters geven aan dat dat weleens knelt. Daarom wordt nu overwogen om de strafmaat voor doodslag op te hogen."

Gepland

De dader die Wendy om het leven bracht werd veroordeeld voor doodslag. Hij kreeg 7 jaar celstraf en TBS. Inmiddels loopt hij, onder strenge TBS-voorwaarden, weer buiten rond. "Hoe is dat mogelijk?" vraagt Hester zich af. "Wij kunnen het niet verkroppen dat hij een lagere straf kreeg. In onze ogen was het gewoon moord, doodslag voelt als minder. Het was geen opwelling, hij heeft het gepland."

"Hij zei dat 'ie naar Wendy was gereden om spullen op te halen, zoals zijn scooter en een koffiezetapparaat. Wie gelooft dat nou? Hij klom via een ladder haar slaapkamer in. En die geleende bus zat tjokvol spullen. Daar kon niet eens een koffiezetapparaat in, laat staan een scooter."

'Geamputeerd'

Voor Hester is geen enkele straf voldoende. Maar omdat ze heeft ervaren dat doodslag lager wordt bestraft dan moord, vindt ze het een goede zaak dat er een hogere maximumstraf komt voor doodslag.

Haar leven heeft ze weer opgepakt, maar ze leeft alsof ze is geamputeerd, vertelt ze. Er gaat geen dag voorbij dat ze niet aan Wendy denkt. "Alles wat ik altijd heel leuk vond, vind ik nu ook nog wel leuk, maar minder. De glans is eraf. Het is voor mij niet te verkroppen dat de dader gaat samenwonen en een nieuw leven start. Wij hebben levenslang."

De druk van China op Taiwan wordt steeds groter. Met grootschalige militaire oefeningen rondom het eiland groeit de vrees voor een invasie. Gaat China nu echt proberen Taiwan zich opnieuw toe te eigenen? "Dit moeten we zien als het nieuwe normaal."

'Eenheid van kabinetsbeleid': voor en tijdens het Kamerdebat over de lintjesaffaire gaat het er veel over. Meerdere politici vinden dat minister Marjolein Faber aan deze eenheid morrelt. Maar wat betekent het precies? "Ze moeten met één mond spreken."

Afgelopen weekend werd duidelijk dat minister Marjolein Faber van de Asiel en Migratie weigert te tekenen voor koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers die zich hebben ingezet voor vluchtelingen en asielzoekers. Als oplossing zullen premier Dick Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark hun handtekening zetten. Maar volgens critici staat de 'eenheid van kabinetsbeleid' hierdoor op het spel.

Met één mond spreken

Het kabinet moet met één mond spreken, legt politiek commentator Joost Vullings uit. Dat is volgens hem een van de kernwaarden van het Nederlands staatsbestel. "Je moet het eigenlijk zo voor je zien: je mag als minister best je eigen mening hebben, maar die bespreek je dan alleen in de ministerraad met alle ministers achter gesloten deuren."

"Maar als er dan uiteindelijk een besluit wordt genomen, dan sta je daar met z'n allen achter en draag je dat ook uit", gaat hij verder. "Want anders heb je als kabinet natuurlijk buitengewoon weinig gezag als vervolgens iedere minister alsnog zijn eigen mening gaat geven. En dat is dus hier het geval."

Niet de eerste keer

Toch is het niet voor het eerst dat een minister uitspreekt dat hij of zij het niet eens is met de rest van het kabinet. Zo keerde Mona Keijzer, toen nog staatssecretaris van Economische Zaken, zich in 2021 tegen een in de ministerraad genomen besluit over het coronatoegangsbewijs. Zij stapte uiteindelijk niet zelf op, maar werd ontslagen door toenmalig premier Mark Rutte: een uitzonderlijk besluit.

Het Kamerdebat vandaag gaat dan ook niet alleen om een eventueel excuses van minister Faber, maar ook om leiderschap van premier Schoof, vertelt Vullings. "Het is de bedoeling dat hij tegen zijn minister zegt: 'Luister, wij willen dat deze lintjes worden uitgedeeld aan die mensen. En we willen ook dat iedereen dat uitdraagt en er niet één iemand zegt het er niet mee eens te zijn.'"

'Kabinet is als voetbalteam'

Partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie vergelijkt het kabinet met een voetbalteam. "Als je gaat spelen in verschillende stijlen, wordt het geen wedstrijd. En een belangrijke regel is: het kabinet regeert, en gaat als het goed is aan de slag met wetsvoorstellen, en de Kamer controleert."

"Maar als de ene minister zegt 'ik vind het een goede wet' en de andere 'ik vind het een slechte wet', dan kan de Kamer dat niet meer controleren", benadrukt ze over het belang van 'eenheid van kabinetsbeleid'. "Wat je persoonlijk op een verjaardag vindt, is tot daaraan toe. Maar als minister spreek je dezelfde woorden als je collega's, want je bent het met elkaar eens."

'Niet alleen excuses, ook tekenen'

Ook GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is niet te spreken over de huidige situatie. Volgens hem is eenheid juist nu nodig. "Kijk eens in wat voor tijd we leven: op 2 uur vliegen is er een oorlog gaande, vandaag kondigt Trump handelsmaatregelen aan die Nederland hard kunnen raken", somt hij op. "Dan moet je een eensgezind landsbestuur hebben en dat hebben we niet, ze maken alleen maar ruzie."

Het is volgens hem dan ook belangrijk dat Faber niet alleen haar excuses aanbiedt, maar ook zelf de aanvragen voor de lintjes ondertekent. "Dat moet ze beloven, want dat is dan eenheid van kabinetsbeleid. En dat ze iedere volgende aanvraag - die ongetwijfeld zal komen - ook zal tekenen. Daarmee herstel je het vertrouwen in het decoratiestelsel."

Herhaling voorkomen

Chris Stoffer van de SGP sluit zich hierbij aan en benadrukt hoe belangrijk die eenheid is. "Het is altijd zo geweest en zie in wat voor rommeltje we nu terechtkomen." Daarom vindt hij het ook belangrijk dat premier Schoof uiteindelijk toch aanwezig is bij het Kamerdebat. "Het gaat nu over het hele kabinet", zegt Stoffer. "Hij moet ingrijpen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt."

Ook Vullings ziet dat alle ogen nu op de premier gericht zijn, zegt de politiek commentator tot slot. "Vijf lintjes zijn misschien een kleine kwestie, maar als je nu niet optreedt, dan kan het nog een keer gebeuren."