Het is 9 mei, Europadag. Destijds werd een begin gemaakt aan de Europese Unie. Diezelfde Unie staat inmiddels zwaar onder druk. De Pro-Europeaan Macron wint in Frankrijk, maar vreest tegelijkertijd voor een Frexit. Hier in Nederland vergadert de Tweede Kamer vanavond over de Brexit. Dat is vandaag in het nieuws.
Kees Boonman politiek commentator praat ons erover bij. Alexander Pechtold en Geert Wilders reageren op de verkiezing van de nieuwe Franse president Macron.
Na de coronacrisis was iedereen het eens: bij een volgende virusuitbraak moeten ic's sneller kunnen opschalen. Maar de ziekenhuizen zijn nog steeds onvoldoende voorbereid op een nieuwe pandemie, zegt de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC).
Nederland telt op dit moment zo'n 900 ic-bedden. In het Intergraal Zorgakkoord hebben de overheid en de ziekenhuizen afgesproken dat dit aantal moet kunnen worden opgeschaald naar 1.700 bedden in het geval er een pandemie of een oorlogssituatie uitbreekt. Maar dat is onmogelijk, waarschuwt NVIC-voorzitter Bart Ramakers.
'Maximaal 1.200 ic-bedden'
"De bedden zijn er wel en de beademingsmachines zijn er ook, dat is niet het probleem", legt Ramakers uit. Het is volgens hem een personeelskwestie, want de apparatuur moet natuurlijk ook bediend worden. Daarom kan in geval van nood slechts worden opgeschaald tot maximaal 1.200 ic-bedden, waarschuwt hij. "En dan 4 tot 6 weken maximaal."
Ter vergelijking: toen het coronavirus begin 2020 ons land bereikte werden de intensive cares wekenlang opgeschaald naar 2.400 bedden. Tijdens de hele coronapandemie zijn in Nederland ruim 19.000 patiënten op de ic's opgenomen. Dat soort opname-aantallen zijn volgens de NVIC met de huidige personeelsbezetting dus onmogelijk.
Nederlandse ziekenhuizen zijn niet voorbereid op een nieuwe pandemie
Minder kunnen opschalen
In het winterseizoen gaan er allerlei virussen rond en worden er meer patiënten op de intensive care opgenomen. Er belanden nog steeds mensen in het ziekenhuis door corona, maar onder normale omstandigheden is vooral de griep de boosdoener. Ziekenhuizen zijn dan ook ingesteld om goed te kunnen draaien op piekmomenten, vertelt Ramakers.
"Je hebt een systeem dat schaalbaar is op het moment dat de zorgvraag toeneemt", legt de ic-arts uit. Op momenten dat het rustiger is - vaak in de zomer - kan het personeel andere taken in het ziekenhuis uitvoeren, maar ze zijn er wel voor als opschalen toch nodig blijkt. Maar omdat er minder personeel is, kan er ook minder worden opgeschaald.
Vertrokken door corona
Tijdens en na de pandemie is een deel van het ic-personeel namelijk vertrokken. Artsen en verpleegkundigen moesten in coronatijd keihard werken onder moeilijke omstandigheden om alle patiënten te kunnen behandelen. En dat heeft een zware wissel op ze getrokken, weet ook voormalig ic-verpleegkundige Thomas Smits.
'Nurse Minded' kwam met een manifest, waarin werd gepleit voor minder stress en werkdruk, meer waardering en vooral meer inspraak in de dagelijkse praktijk. Jaren later is nu duidelijk dat dit niet heeft kunnen voorkomen dat ic-personeel alsnog massaal is uitgestroomd. Sterker nog: een groot deel van de groep heeft de zorg zelf ook verlaten.
'Heeft iets te lang geduurd'
Smits zat bij 'Nurse Minded' en is inmiddels dus geen ic-verpleegkundige meer: "Mensen maken een switch. Soms naar een ander specialisme, maar ook het bedrijfsleven is aantrekkelijk. Het is een pijnlijke constatering om te zien dat een deel is uitgestroomd. Ik had dit graag anders gezien".
Ook NVIC-voorzitter Ramakers kent genoeg verhalen van collega's die zijn gestopt met het vak. "Corona heeft niet geholpen om de uitstroom te beperken", constateert hij. "Er zijn mensen die hebben gezegd dat de coronaperiode wat dat betreft net iets te lang heeft geduurd."
Al snel bleek toen het coronavirus uitbrak: te weinig bedden en apparatuur op de ic's