tv LIVE
meer NPO start

Lukt het China om censuur op internet vol te houden? Onbegrip voor strenge lockdown in Shanghai maakt dat steeds moeilijker

Lukt het China om censuur op internet vol te houden? Onbegrip voor strenge lockdown in Shanghai maakt dat steeds moeilijker
Een vrouw met baby in quarantaine in Shanghai
Bron: ANP/EPA

Mede door een video die viraal ging over de lockdown in Shanghai, is er steeds meer kritiek op hoe China omgaat met corona. Normaal gesproken lukt het de overheid kritiek te censureren, maar de vraag is of dat nu ook lukt, zeggen Chinakenners.

The Voices of April, dat is de naam van de YouTube-video met geluidsopnamen van wanhopige inwoners van Shanghai, die onvrede uiten over de strenge lockdown daar. De video ging viraal, ook in het buitenland. Het lukte de Chinese overheid niet om dat tegen te houden. De vraag rijst daardoor of het systeem van Chinese censuur op internet faalt.

Anarchistische vrijplaats

Universitair Docent Rogier Creemers bestudeert al jaren de manier waarop China het internet gebruikt en dat is totaal anders dan we in het Westen doen, vertelt hij: "Bij ons is het internet begonnen als een anarchistische vrijplaats waar alles mag."

"Het ontstond toen iedereen dacht dat de hele wereld vroeg of laat een vrije markt met een liberale democratie zou worden. Het internet werd verwelkomd als een ontregelende factor die oude structuren zou vervangen door betere en transparantere modellen. Inmiddels weten we dat dat niet zo is."

Nuttig, maar wel met strenge beperkingen

De Chinezen hebben het internet vanaf het begin gezien als een technologie die nuttig kan zijn voor de overheid en de partij, mits het aan hele strenge beperkingen gebonden is. De techsector zelf regelt die beperkingen. De partij heeft namelijk een stevige vinger in de pap bij alle techbedrijven.

Daarnaast houden verschillende instanties de bedrijven in de gaten. Dat doen ze met Artificial Intelligence (AI): alles wordt gescreend op 'verdachte' woorden zoals 'Tienamen Plein' of 'Oeigoeren'. En dan zijn er nog speciale ambtenaren, die meer subtiele kritiek in de gaten houden. Zij kunnen bedrijven indien nodig op de vingers tikken.

Bekijk ook

Vage regels

"De regels voor internetgebruik zijn expres heel vaag", zegt Creemers. "Eigenlijk komt het neer op: maak geen problemen. Bedrijven weten daardoor niet precies waar de grens ligt, en zorgen ervoor dat ze daar ruim binnen blijven." Dat is heel slim, vindt de universitair docent, "want als de grens scherp wordt gedefineerd, dan kan je hem ook opzoeken."

"Ze zorgen er dus zelf voor dat er geen kritiek op de partij of 'het systeem' wordt gepubliceerd. Mocht dat toch een keer gebeuren, dan geeft iemand van het ministerie van Propaganda een waarschuwing. Op rustige dagen zullen dat er misschien enkele tientallen zijn. Maar op drukke dagen kan dat oplopen tot honderden of duizenden."

'Diverser dan je denkt'

Hoofdredacteur van nieuwssite Whats on Weibo?, Manya Koetse, bestudeert voor bedrijven en andere belangstellenden de trends en ontwikkelingen op Chinese social media. "Het wordt vaak voorgesteld als een soort kat-en-muisspel tussen een onderdrukkende overheid en opstandige burgers, maar het is veel diverser en dynamischer dan dat."

Zo zijn er enorm veel platforms en die reageren allemaal op elkaar, legt ze uit. "Bedrijven, staatsmedia, merken en NGO's hebben allemaal hun eigen belangen en strategieën. En die maken ook gebruik van elkaar."

Bekijk ook

Held

De staatsmedia kunnen uitingen op internet heel makkelijk op hun eigen manier spinnen en framen, weet Koetse. Volgens haar wordt een collectief gevoelde verontwaardiging vaker slim gebruikt.

"Toen de jonge arts Li Wenliang, die had gewaarschuwd voor het coronavirus, overleed, was er ook een enorme golf van protest. Die is toen handig omgebogen door een soort held van hem te maken."

Verontwaardiging verdwijnt

"Aan zo'n verhaal wordt dan nog iets toegevoegd over lokale incapabele bestuurders die bestraft worden. Beijing grijpt vervolgens in en zorgt dat de zaken worden rechtgezet. Meestal verdwijnt de verontwaardiging dan, net als de kritiek die het systeem ter discussie stelt."

Volgens Creemers is het de vraag of dit ook zal gebeuren met de kritiek op de aanpak van de lockdown in Shanghai: "Ongetwijfeld zullen er lokale bestuurders in Shanghai worden ontslagen. Maar een hele andere koers zal er niet komen. Daarvoor heeft de Chinese leider Xi Jinping zich te veel vereenzelvigd met het huidige beleid van extreem strenge lockdowns om het aantal besmettingen zo laag mogelijk te houden."

Bekijk ook

Gezichtsverlies

Maar voor dat beleid is met de omikronvariant veel minder begrip. In het Westen richtte omikron na massale vaccinaties en minder strenge lockdowns veel minder schade aan dan eerdere varianten. Die oude varianten verdwenen zelfs.

Het ergste lijkt in Europa en de Verenigde Staten achter de rug, terwijl Shanghai, de belangrijkste en grootste stad van China, op zijn gat ligt. Maar China kan het westerse beleid nu niet volgen: dat zou voor Xi Jinping gezichtsverlies zijn.

Spannende weken

Volgens Chinakenners Creemers en Koetse is het daarom zeer spannend hoe de komende 2 weken verlopen. "Weet Shanghai zich te herpakken, en worden niet nog meer steden zoals Beijing in lockdown gezet, dan kan het allemaal nog gemanaged worden", vermoedt Koetse.

"Misschien zullen ze straks - net als in Wuhan - met veel vuurwerk de 'overwinning op het virus' gaan vieren. Maar er zijn nu veel burgers direct in hun bestaan geraakt met hele schrijnende situaties als gevolg van de lockdown. Als deze onvrede ook in een stad als Beijing toeslaat weet je niet wat er gebeurt."

'Partij zal het overleven'

"Mocht de zaak verder uit de hand lopen, dan riskeert Xi Jinping op het komende partijcongres, waar hij zijn termijn nog eens wil verlengen, de nodige oppositie", denkt Creemers.

"Het zou voor Xi Jinping slecht kunnen uitpakken, maar de partij zelf zal het overleven. Die partij overleefde ook Mao. Die is in zoveel geledingen van de samenleving en dus ook op het internet genesteld in China. Die zal echt niet verdwijnen door het posten van een video, hoe vaak die ook wordt gedeeld. "

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

In Horst aan de Maas vinden ze de kabinetsplannen om arbeidsuitbuiting aan te pakken onvoldoende: 'Treed samen op'

In Horst aan de Maas vinden ze de kabinetsplannen om arbeidsuitbuiting aan te pakken onvoldoende: 'Treed samen op'
Roy Bouten, wethouder Horst aan de Maas
Bron: EenVandaag

Het kabinet wil dat er eerder en harder wordt ingegrepen bij bedrijven die arbeidsmigranten uitbuiten. In Horst aan de Maas, waar de meeste arbeidsmigranten van Nederland wonen, kan het plan op weinig enthousiasme rekenen. "Het is niet genoeg."

Veel mensen maken zich zorgen over hun leefomgeving, zegt wethouder Roy Bouten van de Gemeente Horst aan de Maas. De gemeente huisvest de meeste arbeidsmigranten van Nederland. "Maar het kan ook zijn dat wij onze vergunningsverlening goed op orde hebben", zegt hij.

Leefbaarheid

In Horst aan de Maas zijn zo'n 4.000 vergunde plekken. De Provincie Limburg heeft becijferd dat over vijf jaar een kwart van de inwoners van de gemeente arbeidsmigranten zijn. In een protestactie werd afgelopen week gevraagd om een 'maximum' op te leggen en meer controle op werkgevers.

Inwoners van het dorp vinden bovendien dat de leefbaarheid onder druk staat. Vorig jaar werd bekend dat in het bos nabij de gemeente tientallen werkloze en dakloze arbeidsmigranten leefden. De discussie rond arbeidsmigratie gaat breder dan alleen huisvesting, zegt Bouten. "Het gaat over beheer, over werkomstandigheden."

Bekijk ook

Strenger en harder

"Dan zie je dat mensen op zoek gaan naar onderdak en dan landen ze soms letterlijk in het tuinhuisje van de buren." Voor zowel omwonenden als voor de arbeidsmigranten een hele kwetsbare situatie.

"Daar moeten we vanaf", stelt Bouten. Het kabinet kondigde deze week strengere regels aan voor bedrijven die met arbeidsmigranten werken: de arbeidsinspectie moet eerder en harder ingrijpen bij mogelijke misstanden.

Hogere boetes

Nu wordt ingegrepen als werknemers in 'levensgevaar' zijn of 'onmiddellijk dreigend gevaar' lopen. Minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zegt in een Kamerbrief dat dit nu ook bij 'ernstig gevaar' mogelijk moet zijn.

Bedrijven kunnen daarnaast beboet of zelfs gesloten worden wanneer zij reisdocumenten op bankpassen innemen. Ook voor illegale tewerkstelling komen hogere boetes.

Bekijk ook

'Het is niet genoeg'

Bouten noemt het 'heel erg goed' dat de arbeidsinspectie strenger moet kunnen ingrijpen. "Ik vind alleen dat het niet genoeg is. Dit zou de gemeente ook moeten kunnen doen." De gemeente mag een vergunningsaanvraag alleen maar toetsen in de omgeving: kan en past het in de ruimte?

"Maar", vervolgt de Limburgse wethouder, "ik wil dat wij bij signalen van uitbuiting, ook gewoon tegen een ondernemer zeggen 'we gunnen het jou even niet om de vergunning te krijgen, jij gaat blijkbaar niet verantwoord genoeg om met de belangen van de arbeidsmigrant of omwonende. Jij krijgt die vergunning niet of we pakken het af'."

Bevoegdheden bij gemeente

Wethouder Bouten wil dat de gemeente meer bevoegdheden krijgt. "Wij zijn de overheid die het dichtst bij de situatie staat, wij krijgen meldingen vanuit de handhaving binnen", somt hij op.

"Wij krijgen meldingen over sociale onveiligheid aan de balie vanuit de buurt of vanuit de arbeidsmigrant, daar moeten we kunnen handelen."

Bekijk ook

Samenwerking

Nu probeert de gemeente zo'n bedrijf buiten de deur te houden via de wet Bibob (bij twijfel over integriteit) of via de gemeentewet. Bouten pleit voor een samenwerking tussen gemeente en de arbeidsinspectie.

"Wij kunnen die ogen en oren zijn die de melding naar de arbeidsinspectie stuurt, waarop gehandeld kan worden", zegt hij. "Dus ga elkaar niet beconcurreren maar treed samen op tegen diegene die misbruik maken van de arbeidsmigrant of omwonende."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Medisch specialisten uit Oekraïne worden bijgeschoold in Nederland: 'Land kan stroom gewonden niet aan'

Medisch specialisten uit Oekraïne worden bijgeschoold in Nederland: 'Land kan stroom gewonden niet aan'
Medisch specialisten uit Oekraïne worden bijgeschoold in Nederland
Bron: EenVandaag

Vanwege een tekort aan revalidatieartsen worden de komende tijd medisch specialisten uit Oekraïne in Nederland bijgeschoold. Het aantal geamputeerden in het land neemt in rap tempo toe en het aantal artsen die hen helpt, is bij lange na niet genoeg.

De komende zes weken krijgen zo'n 6 Oekraïense medisch specialisten bijscholing in Nederland. Het gaat om psychologen, fysio- en ergotherapeuten en revalidatieartsen. Allemaal werken ze in Oekraïne om de eindeloze stroom gewonden weer op de been te krijgen.

Gezondheidszorg in Oekraïne onder druk

"De medische sector in Oekraïne blijft in een kritieke toestand. Bijna 2.000 medische instellingen zijn beschadigd of volledig verwoest in Oekraïne", zegt de Oekraïense Kseniya Negrutsa-Godska. Zij is medeoprichter van Netherlands for Ukraine Foundation.

De organisatie begeleidt onder meer gewonde Oekraïense militairen in ons land die complexe operaties ondergaan en zetten zich in voor betere revalidatiezorg in Oekraïne.

Oekraïne kan stroom gewonden niet aan

"Er zijn tienduizenden mensen met geamputeerde ledematen", vertelt Kseniya. "En een kwart van het Oekraïense grondgebied is bedekt met landmijnen. Dat betekent dat dit probleem zal blijven. In Oekraïne hebben we momenteel 11.000 revalidatiespecialisten. Dat is al 7 keer meer dan 2 jaar geleden en het is nog steeds niet genoeg."

Het land kan de stroom gewonden momenteel niet aan, zegt Kseniya. "Het is eigenlijk ook niet mogelijk voor een land, om op zo'n korte termijn een goede opleiding te bieden voor nieuwe specialisten." Daarom is ze blij dat Nederland daar een rol in kan spelen. "Vooral met de multidisciplinaire aanpak, die in Oekraïne heel anders is."

Bekijk ook

Andere manier van werken

Het project is opgezet in samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken en twee andere hulpverleningsorganisaties. In totaal kunnen 384 zorgprofessionals uit Oekraïne profiteren van het bijscholingstraject.

"In Nederland hebben jullie fantastische expertise in de multidisciplinaire aanpak", legt Kseniya uit. Daarmee bedoelt ze dat de revalidatiearts, fysio- en ergotherapeuten en psychologen samen aan de slag gaan met de patiënt en dat de verschillende disciplines elkaar kunnen versterken.

info

Wat is interdisciplinaire samenwerking in de zorg?

De rode draad in het programma is hoe Nederland binnen de revalidatiegeneeskunde interdisciplinair werkt. Dat houdt in dat een heel team waarin een revalidatie arts, revalidatie verpleegkundige en verschillende therapeuten gezamenlijk werken aan de behandeling van een patiënt. Ieder met eigen expertise, eigen kennis, maar uiteindelijk wel gezamenlijk aan de persoonlijke doelen van de patiënt.

Nederland voorbeeldland

"Jullie waren een van de eerste landen die deze methode in Oekraïne introduceerden", vertelt Kseniya over de manier van samenwerken binnen de revalidatiezorg.

"In Oekraïne bevindt zich dit nog in een vroeg stadium. Daarom is dit onbetaalbare expertise voor onze eigen specialisten", vult Kseniya aan.

Gewonde onder medisch specialisten

Eén van de deelnemers binnen dit project is Dmytro. Als kind wilde hij altijd al dokter worden, maar de oorlog brak uit en moest op zijn 23ste naar het front. Terwijl hij vocht tegen de Russen, studeerde hij ook fysiotherapie. Maar vlak voordat hij zijn diploma in ontvangst kon nemen, werden hij en zijn kameraden in augustus 2023 onder vuur genomen.

"Ik zat in een groep met 10 anderen en op een dag werden we onder vuur genomen. Alle 10 raakten we gewond, behalve ik. Ik ging ze helpen en liep naar iemand toe die zwaargewond was om hem in veiligheid te brengen maar werd daarbij geraakt door een kogel in mijn hand en arm", vertelt Dmytro.

Bekijk ook

Droom najagen

Vanwege zijn opleiding tot fysiotherapeut kan hij tegelijkertijd ook het Nederlandse opleidingstraject volgen: "Ik ben nu dichtbij het vervullen van mijn droom. Ik denk dat ik nog ongeveer een jaar tot twee jaar nodig heb zodat ook mijn hand en arm voldoende zijn genezen en ik mijn vaardigheden in de praktijk kan brengen."

Dmytro kan niet wachten. "Het zal erg cool zijn. Het is mijn droom om een medische professional te worden op welke manier dan ook. Ook als fysiotherapeut zal ik kunnen helpen en van invloed kunnen zijn op mensenlevens", sluit hij af.

Medisch specialisten uit Oekraïne worden bijgeschoold in Nederland: 'Land kan stroom gewonden niet aan'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant