“De gedachte dat een moordenaar die tot levenslang is veroordeeld weer op vrije voeten kan komen is voor nabestaanden onverteerbaar.” Dat zegt Jack Keijzer, lid van het Burgercomité tegen Onrecht en de Federatie Nabestaanden Geweldsslachtoffers. Sinds vorig jaar heeft in Nederland een levenslang veroordeelde na 25 jaar recht op een herbeoordeling. En dat is tegen het zere been van veel nabestaanden.

“De rechter zou een levenslange gevangenisstraf moeten kunnen opleggen zónder mogelijkheid tot vrijlating”, aldus Keijzer. Het Burgercomité stuurde een brief aan minister voor Rechtsbescherming Sander Dekker om hiervoor te pleiten.

info

Hoe zit het?

Tot 1870 was de hoogste straf in Nederland de doodstraf. De doodstraf werd toen vervangen door levenslang. Alleen de koning kan tot vrijlating van een levenslang veroordeelde besluiten. Maar de laatste 30 jaar verleende de koning geen gratie meer, met uitzondering van een terminaal zieke in 2009.

Levenslang is daarmee echt levenslang geworden, zonder zicht op vrijlating. En dat druist in tegen het oordeel van het Europese Hof voor Rechten van de Mens en de Hoge Raad die stellen dat een levenslange gevangenisstraf zonder de mogelijkheid van herbeoordeling en vrijlating onmenselijk is. Daarom stemde het kabinet vorig jaar in met een aanpassing van de straf. Na 25 jaar levenslang oordeelt een onafhankelijke Adviescommissie of de veroordeelde kan resocialiseren. Na 27 jaar volgt dan een gratie-advies.

Zware criminelen nooit meer vrij

Jack Keijzer, het Burgercomité tegen Onrecht en de Federatie Nabestaanden Geweldsslachtoffers pleiten nu ervoor om een tweede variant van de levenslange straf in te stellen. Keijzer: “In Groot-Brittannië legde de rechter levenslang op voor de moord op een politica zónder mogelijkheid tot vrijlating. Alleen de minister van Binnenlandse Zaken kan gratie verlenen. Het automatische toetsingmoment zoals we nu hier hebben hoeft daar dus niet.”

De zoon van Jack Keijzer, Pascal, werd in 2007 doodgestoken tijdens een ruzie om drugs. De moordenaar van zijn zoon werd veroordeeld voor 15 jaar cel. Keijzer begrijpt dat voor een enkelvoudige moord geen levenslang uitgesproken wordt. “Het gaat mij en het Burgercomité om de meest zware criminelen, echt van een buitencategorie, zoals seriemoordenaars en kindermoordenaars. Het is aan de rechter om te bepalen wie daar onder vallen.”

'Niet verantwoord'

Strafrechtadvocaat Geert Jan Knoops denkt dat met het voorstel van Keijzer de klok wordt terug gezet en vindt dat niet wenselijk. “Het Europese Hof en de Hoge Raad zijn heel duidelijk geweest over de vorm van levenslang. Er moet zicht zijn op vrijlating. Nederland loopt al ver achter op die ontwikkeling. We hebben het net aangepast, het is niet verantwoord dit terug te draaien.” Ook wijst Knoops erop dat als het toetsingmoment zou verdwijnen de kans groot is dat rechters nooit meer levenslange straffen zouden uitspreken. Ze zouden dan namelijk niet meer in de pas lopen van Europese jurisprudentie.

Een woordvoerder van minister Dekker laat weten de brief van Keijzer ontvangen te hebben en aan de afzenders een reactie te geven.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.