Leidinggevende meestal veroorzaker van onveilige werksfeer: honderden meldingen bij FNV over media- en cultuursector

Vakbond FNV ontving in een paar weken tijd 370 meldingen over een onveilige werksfeer in de media- en cultuursector. De baas zelf is meestal de veroorzaker van het grensoverschrijdende gedrag.

Het meldpunt van FNV werd begin december 2022 gelanceerd na de Volkskrantpublicaties over een verziekte werksfeer bij De Wereld Draait Door. Dat gebeurde bijna een jaar nadat Tim Hofman Talpa-directeur John de Mol confronteerde met misstanden achter de schermen bij The Voice of Holland.

Pesten en intimidatie

Veel medewerkers uit de cultuur- en mediasector geven in hun meldingen aan dat er in de laatste 12 maanden nog altijd sprake is van een onveilige werksfeer. FNV doet voor het eerst dit onderzoek in deze sector. Bij 47 procent van de meldingen gaat het om pesten. Bij 38 procent om intimidatie: van schelden tot bedreigen.

Andrée Ruiters van FNV Media & Cultuur had niet verwacht dat het er zoveel zouden zijn: "We weten niet precies hoe het de periode ervoor was, maar je kunt wel stellen dat de omvang erg groot is als een op de twee mensen een sociaal onveilig werkklimaat ervaart. Natuurlijk hadden wij ook signalen ontvangen over misstanden, maar van deze omvang schrik ik toch wel."

Discriminatie en seksueel geweld

Eén op de vijf melders geeft aan dat ze discriminatie op de werkvloer hebben gezien, gehoord of meegemaakt. Seksueel geweld wordt in 15 procent van de meldingen genoemd, bij vrouwen ligt dit op 19 procent. Een enkele melding gaat over lichamelijk agressie.

Andrée Ruiters: "Dit laat zien dat het werkklimaat daadwerkelijk onveilig is voor vrouwen en andere mensen die gediscrimineerd worden. Wat we daarmee zien dat het nog steeds geen inclusieve sector is. Dat er een wens is om nog onderscheid tussen personen te maken, getuigt van een weinig inclusieve sector. Terwijl we dat toch met z'n allen nastreven?"

Baas maakt onveilige werksfeer mogelijk

Bij ruim de helft van de meldingen was de leidinggevende de veroorzaker van het grensoverschrijdende gedrag. 66 procent van de melders geeft zelfs aan dat de baas degene was die intimideerde. Ruiters: "Dit is heel ernstig, omdat juist leidinggevenden voorbeeldgedrag moeten vertonen. Als we een cultuurverandering willen, dan moet het ook van hen komen. Het kan niet zo zijn dat juist zij een onveilig werkklimaat creëren en in standhouden."

"Juist bij degene die een machtspositie hebben, zou er extra verantwoordelijkheidsgevoel moeten zijn om te zorgen voor een goed werkklimaat en een goede werkcultuur. Bovendien, als je je als leidinggevende schuldig maakt aan intimidatie, kun je ook nooit medewerkers aanspreken op hun ongewenst gedrag."

Stress en ziekmelding

Van degenen die aangeven dat ze in de afgelopen 12 maanden met pesten, intimidatie of andere vormen van grensoverschrijdend gedrag te maken hebben gehad, geeft een derde aan dat het invloed heeft op het functioneren. In 12 procent van die gevallen leidt het tot ziekmelding.

De vertrouwenspersoon wordt niet snel opgezocht. Meestal wenden mensen zich tot een collega als zich grensoverschrijdend gedrag voordoet. Van de mensen die het niet bespreken geeft de helft aan niet direct iemand te vertrouwen binnen de organisatie.

Tijdelijke contracten

Bij 1 op de 10 meldingen wordt aangegeven dat het na een voorval de organisatie of de baas eist dat er over wordt gezwegen. FNV ziet in de meldingen een duidelijk oververtegenwoordiging van mensen met een tijdelijk contract. Andrée Ruiters: "Dat zegt dat deze medewerkers een zwakkere positie hebben en dat daar dus ook misbruik van gemaakt wordt."

"Ze zijn afhankelijk van een eventuele contractverlening en bevinden zich daarom in een positie die hen kwetsbaar maakt. De verdeling van de macht op de werkvloer moet beter geregeld worden. Om te beginnen door meer vaste contracten aan te bieden en de positie van de vele zzp'ers in deze sector te versterken."