meer NPO start

Lange wachttijd en steeds strengere oordelen: kritiek op afhandeling immateriële schade toeslagenaffaire

Lange wachttijd en steeds strengere oordelen: kritiek op afhandeling immateriële schade toeslagenaffaire
Een steunmanifestatie voor gedupeerde ouders in de toeslagenaffaire
Bron: ANP

Gedupeerden van de toeslagenaffaire kunnen, als hun zaak is beoordeeld en ze het niet eens zijn met het toegekende bedrag, een aanvraag doen bij de Commissie Werkelijke Schade. Maar die commissie functioneert niet goed, zeggen zij en hun advocaten.

Kristie Rongen is een van de gedupeerden die problemen ondervindt met de commissie. Rongen kreeg landelijke bekendheid toen ze in een verkiezingsdebat bij RTL premier Rutte kritisch bevroeg over de toeslagenaffaire.

Immateriële schade

Zelf zat zij met een onterechte toeslagenschuld van 92 duizend euro. Ze diende een aanvraag in bij de Commissie Werkelijke Schade, maar die ligt daar al sinds 2021 op de plank.

In het geval van Kristie - en in veel andere gevallen - gaat het bij de commissie om een vergoeding voor immateriële schade. Dat is bijvoorbeeld emotionele schade door langdurige stress. Onterechte en soms torenhoge vorderingen van de Belastingdienst, nauwelijks mogelijkheid om daartegen in beroep te gaan, jarenlange geldzorgen en op den duur emotionele uitputting, zijn onder andere wat de gedupeerden doormaakten.

Bekijk ook

Leerachterstanden en werkloos

Dat had ook effect op hun kinderen, vertelt Kristie. Zo hebben haar kinderen leerachterstanden opgelopen: "Mede daardoor hebben zij studies niet kunnen volgen." Zelf raakte ze haar baan kwijt. Haar contract werd niet verlengd, onder meer omdat ze 'te veel in de media was' vanwege de toeslagenaffaire.

Compensatie voor de immateriële schade is voor Kristie van groot belang, maar ze wacht nu dus al sinds 2021 op een beslissing door de Commissie Werkelijke Schade.

info

Mensen die onterecht kinderopvangtoeslag moesten terugbetalen, kunnen een aanvraag doen voor herstel bij de Belastingdienst. Daar gaat de afdeling Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) dan mee aan de slag. Omdat het soms lastig is de schade precies vast te stellen, is er nog een commissie waar gedupeerden naartoe kunnen als ze het niet eens zijn met het toegekende compensatiebedrag: de Commissie Werkelijke Schade.

Ruim 1200 mensen hebben zich daar aangemeld en nog maar een kwart van de zaken is behandeld. Vaak gaat het om immateriële schade, zoals de emotionele schade voor ouders en kinderen.

Drempels voor advocaten

Advocaten geven intussen aan dat ze hun cliënten niet altijd kunnen bijstaan zoals ze zouden willen. "We krijgen niet alle informatie van de Belastingdienst, de onderliggende stukken komen niet bij ons. Soms zelfs met het argument dat het teveel tijd zou kosten ze te sturen en dat de gedupeerde daar niet bij gebaat is.', vertelt advocaat Touria Khidous, die verschillende gedupeerden bijstaat.

Daarbij komt dan ook nog dat immateriële schade typisch iets is waar letselschade experts veel van weten. De meeste advocaten die toeslagenouders bijstaan, zijn daar dan weer niet in gespecialiseerd. Zij moeten daar expertise voor inhuren en daar is geen financiële ruimte voor.

Onduidelijke toetsing

Touria Khidous loopt ook nog tegen een ander probleem aan bij het werken aan genoegdoening voor haar cliënten, namelijk de onduidelijke toetsing van immateriële schade. "De eis was altijd dat wij dat aannemelijk moeten maken. Bijvoorbeeld dat je aannemelijk maakt dat verlies van een baan of een echtscheiding gevolg is van de impact van de onterechte belastingschulden."

Toch lijkt het er steeds meer op dat de Commissie Werkelijke Schade ook echt bewijs wil zien, en daarmee dus steeds strenger wordt. "Dus niet alleen aannemelijk maken, maar ook echt bewijzen. Dat is bij immateriële schade bijna niet te doen."

Bekijk ook

Fundamentele fout

Volgens SP-Kamerlid Renske Leijten is de Commissie Werkelijke Schade maar een deel van het probleem. Het feit dat de afhandeling van de schade bij een organisatie is komen te liggen die nauw is verbonden met de Belastingdienst (de zogenaamde Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen) is volgens haar een fundamentele fout geweest.

Dat vindt ze ook van het optuigen van verschillende procedures en loketten. "Mensen verzanden nu in eindeloze procedures die bovendien alleen maar duurder worden naarmate de tijd verstrijkt. Je moet het heel anders gaan organiseren."

Beoordeling in één dag

Leijten stelt voor om bij alle gedupeerden die zich hebben gemeld een beoordeling in één dag te organiseren. 'Iedereen gaat dan om de tafel, advocaten, cliënten, letselschade-experts, en dat wordt dan beoordeeld door een onafhankelijke partij."

"De Belastingdienst levert de dossiers en alle benodigde informatie, maar niet het oordeel."

Bekijk hier de reportage over dit onderwerp

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Vogelgriep 'gewoon zijn gang laten gaan' een goed idee? Waarom het plan van de Amerikaanse minister Robert F. Kennedy controversieel is

De Amerikaanse minister van Volksgezondheid Robert F. Kennedy Jr. heeft tegen Fox News gezegd dat hij van plan is om niet in te grijpen bij de vogelgriep. Op die manier wil hij kijken of sommige kippen immuun zijn. Maar dit plan zorgt voor veel kritiek.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nieuwe diersoorten ontdekt onder het ijs in Antarctica is 'bijzondere vondst', maar vraagt ook om bescherming van deze gebieden

Nieuwe diersoorten ontdekt onder het ijs in Antarctica is 'bijzondere vondst', maar vraagt ook om bescherming van deze gebieden
Afgebroken ijs van een gletsjer in Antarctica.
Bron: EPA

Toen begin dit jaar een stuk ijs van een drijvende gletsjer afbrak, ontdekten wetenschappers iets heel bijzonders. Zo kwamen ze nieuwe diersoorten tegen die diep onder het het ijs van Antarctica leven, zoals stukjes koraal, sponzen en een octopus.

"Een hele bijzondere vondst", reageert Furu Mienis. Zij is marien geoloog bij het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). De plek waar nu onderzoek is gedaan, was tot nu toe altijd moeilijk te bereiken. Het is volgens haar daarom des te bijzonder dat een stukje diepzee nu beter bekeken kan worden.

Wat hebben wij hier dan aan?

In de eerste plaats komt dat vooral doordat onze zeeën en oceanen in het algemeen heel belangrijk zijn voor mensen, legt Mienis uit. "Ze vormen een enorm oppervlak op onze aarde. En vooral van de diepere delen van die zeeën weten we nog maar heel weinig, maar er leeft wel heel veel."

Al dat leven heeft ook een functie, gaat de marien geoloog verder. "Die sponsen en koralen die ontdekt zijn, vormen eigenlijk een driedimensionale structuur op de zeebodem, een soort riff. En daar kwam heel veel andere dieren op af. Dus het vormt eigenlijk een hele bijzondere leefomgeving."

Koolstofopslag en medicijnen

Een andere reden waarom deze ontdekking belangrijk is, is de functie die ze hebben voor allerlei andere processen. Zoals koolstofopslag, vertelt Mienis.

Maar ook voor ons als mensen kunnen we nog steeds heel veel leren van dit soort diersoorten, gaat de marien geoloog verder. "Voor bijvoorbeeld de ontwikkeling van medicijnen of om te kijken hoe ze hun skelet bouwen."

Bekijk ook

Voedingsstoffen in het zeewater

Doordat de diersoorten die onder het ijs leefden, geen directe toevoer van voedsel hadden, kunnen onderzoekers zoals Mienis nu beter begrijpen hoe dat systeem in stand wordt gehouden. En dat is bijzonder, benadrukt ze.

"Sowieso is het een plek in de diepe oceaan waar we eigenlijk nog heel weinig van weten. Het is ook de vraag, waar leven ze dan van? Waar komt hun eten vandaan? Waarschijnlijk zijn dat heel veel opgeloste stoffen die in het zeewater zitten, waar deze diersoorten van kunnen leven. En daarmee aan hun energievoorziening voldoen", vertelt Mienis.

Klimaatverandering?

Of de afbrekende gletsjer ook daadwerkelijk gelijk gelinkt kan worden aan klimaatverandering, is volgens Mienis lastig te zeggen. Toch ziet ze wel dat er veel verandert in de poolgebieden.

"Er breken meer grote stukken ijs af. En sowieso hebben we veel minder ijs op het poolgebied. Dus komen er ook steeds meer van dit soort gebieden open en bloot te liggen." Juist doordat dit systeem nu open ligt, kan dit ook weer gevolgen hebben op de processen die daar plaatsvinden. Mienis wil daar ook snel onderzoek naar doen.

Bekijk ook

Kwetsbare gebieden beschermen

Bovendien is het van belang om deze gebieden ook goed te beschermen, ziet de marien geoloog. De ontdekte diersoorten leven namelijk in hele bijzondere omstandigheden: "Het is er koud, het is er donker. Je hebt te maken met heel hoge druk omdat je diep onder het wateroppervlak zit."

Dat in combinatie met weinig voedsel, zorgt ervoor dat de diersoorten die er leven langzaam groeien. Maar de dieren kunnen daardoor ook erg oud worden. "Daarom is het extra van belang om ook die gebieden te beschermen. Als het verandert, dan komt het niet zomaar weer terug. Dat kan dan echt honderden tot wel duizenden jaren duren."

Moeten we ons zorgen maken?

Mienis maakt zich ook erg zorgen over de staat van de oceanen. "Er is op dit moment ontzettend veel aan het veranderen. Vooral door ons als mens."

De systemen bij de poolgebieden en in de rest van de oceaan zijn zo specialistisch, dat het de vraag is of alles zich ook heel snel kan aanpassen aan al die veranderingen die nu plaatsvinden.

'Leven onder ijs verborgen houden'

"In dat opzicht maak ik me wel een beetje zorgen over wat er nu aan het gebeuren is", zegt Mienis.

"Ik denk dat er echt op nog veel meer plekken onder het ijs heel veel leven voorkomt. En ergens hoop ik dat dat ook nog voor heel lang verborgen blijft. Zodat deze ecosystemen nog helemaal beschermd worden door dat ijs en blijft voortbestaan."

Nieuwe diersoorten ontdekt onder het ijs in Antarctica is 'bijzondere vondst', maar vraagt ook om bescherming van deze gebieden

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant