radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Kan kunstmatige intelligentie helemaal alleen de cyberveiligheid bewaken? Volgens deze expert blijft een mens toch nodig

Kan kunstmatige intelligentie helemaal alleen de cyberveiligheid bewaken? Volgens deze expert blijft een mens toch nodig
Kunnen deze ethische hackers vervangen worden door kunstmatige intelligentie?
Bron: EPA

Onderzoeksorganisatie TNO vindt dat kunstmatige intelligentie zo snel mogelijk verantwoordelijk moet zijn voor de cyberveiligheid van belangrijke bedrijven. Maar kun je dit daar wel aan overlaten? Cyber security-expert Chantal Stekelenburg denkt van niet.

Kunstmatige intelligentie kan volgens Stekelenburg nu nog niet goed functioneren zonder dat daar een mens aan te pas komt. Maar onderzoek doen naar volledig autonome online beveiliging door AI, dat is volgens de expert zeker nodig.

Geen mens meer aan te pas

Onderzoeksbureau TNO vindt dat dus ook. "In de race tegen kwaadwillenden in het digitale domein is de mens een complicerende factor", vertelt marktdirecteur ict, strategie en beleid van TNO Berry Vetjens aan De Telegraaf. Mede daarom zijn zij bezig met het ontwikkelen van een systeem dat zelf kan leren en zichzelf kan herstellen. Zo hoeft er geen mens van vlees en bloed beslissingen te maken als een bedrijf wordt aangevallen.

"Op dit moment wordt er best wel veel aan cyberbeveiliging gedaan in de hele grote bedrijven", vertelt expert Chantal Stekelenburg. "Wat er dus veel gebeurt, is dat er mensen worden ingezet die samen met geautomatiseerde systemen in de gaten houden of er cyberaanvallen zijn en wat voor aanvallen dat zijn."

Cyberaanvallen

Uit onderzoek van ABN AMRO vorig jaar, blijkt dat 45 procent van de bedrijven werd getroffen door één of meerdere cyberaanvallen. Een voorbeeld is een DDoS-aanval, waarbij veel verzoeken naar een website worden gestuurd en de server overbelast raakt. Een ander bekend voorbeeld is ransomware, waarbij computers of gegevens als het ware gegijzeld worden.

Een bedrijf moet dan losgeld betalen om die gegevens weer terug te krijgen. Zo betaalde de KNVB eerder dit jaar losgeld, nadat cybercriminelen persoonlijke gegevens van spelers hadden gestolen en openbaar dreigden te maken. En afgelopen zomer werd het bedrijf achter de flessenautomaten in supermarkten nog platgelegd door cybercriminelen.

Bekijk ook

'Software kent geen grijs gebied'

Eén van de argumenten van TNO is de snelheid waarmee cyberaanvallen worden uitgevoerd. Deze zouden niet door mensen kunnen worden bijgebeend. Toch heeft Stekelenburg een andere mening: "Ik ben het er niet mee eens dat mensen het niet bij kunnen houden. Maar ja, computers zijn wel snel en worden steeds sneller. Alleen ik denk dat je wel altijd mensen nodig hebt om na te denken hoe je nou iets kan tegengaan."

Er zijn namelijk ook risico's als je online beveiliging volledig overlaat aan kunstmatige intelligentie. "Er zijn ook gewoon juridische en ethische afwegingen die allemaal gemaakt moeten worden. Een computer kan dat niet, daarbij is het 'ja' of 'nee'. Software kent geen grijs gebied. En kan de gemaakte keuze ook niet onderbouwen."

Manipulatie

Een zelflerend systeem klinkt dus mooi, maar daar zijn we volgens de cyber security-expert nog lang niet. "Je traint een systeem aan de hand van de informatie die je het geeft. Maar als het niet de juiste informatie krijgt, dan werkt het niet en is het te manipuleren. Dus dan is het niet veilig. Ik denk dat we nog ver verwijderd zijn van een echt autonoom beveiligingssysteem."

Stekelenburg juicht het wel van harte toe dat TNO onderzoek doet naar het gebruik van kunstmatige intelligentie in cyber security. En ook op andere plekken in de wereld wordt er onderzoek gedaan naar het gebruik van AI in de beveiliging van belangrijke bedrijven, weet ze. "Als we het niet uitproberen, weten we ook niet of het gaat werken."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Rozemarijn heeft alleen bachelordiploma en daarom geen recht op compensatie, net als 20.000 andere studenten uit 'pechgeneratie'

Rozemarijn heeft alleen bachelordiploma en daarom geen recht op compensatie, net als 20.000 andere studenten uit 'pechgeneratie'
Oud-student Rozemarijn heeft geen recht op een studievoucher
Bron: Eigen foto

Zo’n 20.000 oud-studenten lopen de studievoucher van ruim 2.000 euro mis omdat het behalen van alleen een universitaire bachelor volgens de overheid niet als een volledig diploma telt. "Als ik dat had geweten, had ik andere keuzes gemaakt."

Voor het behalen van een 'volledig universitaire diploma' moeten studenten volgens DUO zowel een bachelor als masteropleiding hebben afgerond. Alleen de universitaire studenten die aan deze eis voldoen, komen in aanmerking voor de studievoucher: een compensatie van 2.097 euro voor het niet optimaal kunnen profiteren van de investeringen in het hoger onderwijs.

'Ik schrok'

De regel zorgt voor grote frustratie onder studenten die hier niet aan voldoen, zo ook bij de 25-jarige oud-student Rozemarijn Gierkink. Op een informatiesite dacht zij eerder te lezen dat ze recht had op een studievoucher, maar toen ze via DUO inlogde bleek dit anders te zijn. "Ik zag toen dat het bedrag niet van mijn schuld afgehaald was. Ik schrok, want dit kostte me toch weer 2.000 euro."

"Ik heb tussen 2017 en 2023 een wo-bachelor Kunsten, Cultuur en Media gestudeerd in Groningen en geen aanvullende beurs gehad. Toch krijg ik niets terug."

Studievoucher ter compensatie

Wat bleek nou? Rozemarijn voldoet maar aan twee voorwaarden voor de voucher. En om in aanmerking te komen voor de studievoucher moeten studenten aan de volgende drie voorwaarden voldoen: nog nooit eerder een voucher hebben ontvangen, tussen september 2015 en augustus 2019 zijn begonnen met de studie, én zowel een bachelor als master of een hbo-opleiding binnen 10 jaar hebben afgerond.

Pas wanneer een student aan alle drie de voorwaarden voldoet, komt hij of zij in aanmerking voor de compensatie. Dit jaar is de tegemoetkoming voor de voucher 2.097,08 euro, dit bedrag wordt verrekend met de huidige studieschuld.

Bekijk ook

'Als ik dit had geweten'

Voor Rozemarijn was een master doen destijds geen optie. "Ik heb 6 jaar gedaan over een 3-jarige opleiding en niemand die toen zei: 'misschien moet je doorgaan met studeren, want een wo-bachelor is niet genoeg voor een geldbedrag in de toekomst.' Dat maakt het extra zuur."

Met de kennis van nu had Rozemarijn andere keuzes gemaakt, vertelt ze. "Ik heb bestuursjaren gedaan en daardoor vertraging opgelopen. Als ik dit allemaal had geweten, had ik misschien mijn studie sneller afgerond of meteen een master gedaan."

Schande

Voorzitter van de Landelijke studentenvakbond (LSVb), Abdelkader Karbache hoort verhalen als die van Rozemarijn dagelijks. "Het gaat om zo'n 20.000 oud-studenten die dus geen recht hebben op deze voucher, omdat de overheid alleen een wo-bachelor niet als volledige opleiding ziet."

"Dat is problematisch, omdat juist deze groep vaak vanwege financiële redenen geen master meer kan doen," zegt Karbache. "Zij ronden zo snel mogelijk hun bachelor af en gaan met dat papiertje bijdragen aan de maatschappij door te werken. Dat juist zij financieel gestraft worden door de voucher niet te ontvangen, vind ik een schande."

Bekijk ook

Afspraken herzien

Bij de invoering van het leenstelsel in 2015 is besloten dat alleen een combinatie van een bachelor- en masterdiploma als volledige opleiding geldt. Hoewel DUO destijds studenten hierover heeft geïnformeerd, merkt LSVb-voorzitter Karbache dat veel studenten daar niets van weten.

"De informatievoorziening is gebrekkig, waardoor studenten niet weten waar ze aan toe zijn", merkt hij op. "Het is tijd om de afbakening opnieuw te bekijken en ook wo-bachelorstudenten te compenseren."

'Niemand snapt er nog iets van'

Maar, onderwijsminister Bruins stelt dat het herzien van de regels niet wenselijk is omdat dit de stabiliteit van het overheidsbeleid zou ondermijnen.

Karbache reageert met een lach bij het woord 'stabiel'. "De spelregels veranderen telkens opnieuw. Eerst was de studievoucher een certificaat, nu is het een geldbedrag. De overheid moet stoppen met het bedenken van nieuwe regels, want niemand snapt er nog iets van."

Bekijk ook

Juridische stappen

Volgens de LSVb is dit de zoveelste trap na aan de pechgeneratie. "Wij overwegen inmiddels juridische stappen om de studievoucher ook voor wo-bachelor studenten uit te laten betalen", laat voorzitter Karbache weten.

"Het gaat om een bedrag van ruim 2.000 euro, dat willen en kunnen zij niet missen. En daarnaast zorgt dit opnieuw voor een vertrouwensbreuk tussen studenten en de overheid die niet zomaar is opgelost."

'Toch gun ik het anderen'

Of Rozemarijn ooit nog gecompenseerd wordt voor haar studielening, blijft voorlopig een mysterie. Wel gunt ze anderen de compensatie én een basisbeurs.

"Ik ben blij voor mijn broertje, die nu wel een basisbeurs krijgt. Maar het voelt heel cru. Geef ons dan échte compensatie. Dat is het gevoel dat blijft hangen", zegt ze tot slot.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant