radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Kabinet moet energiebedrijven verplichten extra belasting te betalen voor de koopkracht, zegt Kamerlid Renske Leijten

Kabinet moet energiebedrijven verplichten extra belasting te betalen voor de koopkracht, zegt Kamerlid Renske Leijten
SP-Tweede Kamerlid Renske Leijten
Bron: ANP

Het Nibud slaat alarm: veel Nederlanders houden te weinig rekening met de hoge energieprijzen en de economische gevolgen die nog komen. Volgens SP-Kamerlid Renske Leijten moeten bedrijven meebetalen om de economische klappen op te vangen.

Energieleveranciers en brandstofbedrijven moeten helpen de koopkracht te repareren door het betalen van een 'bofbelasting' of 'profiteursbelasting'. Daarvoor pleit SP-Kamerlid Renske Leijten.

Teruggeven aan de samenleving

Dankzij de hoge prijzen voor energie en brandstof maakten bedrijven als BP en Shell de afgelopen maanden hoge winsten.

Energiebedrijven krijgen hun winst zomaar in de schoot geworpen, zegt Leijten, en zouden daarom een deel moeten teruggeven aan de samenleving. "Overheid en energiebedrijven krijgen miljarden binnen, maar de consument merkt hier niks van."

Economische klappen

Nederlandse huishoudens voelen de impact van de fors gestegen gas- en elektriciteitsrekening nu al in hun portemonnee en dat wordt alleen maar erger. Niet alleen de lagere inkomens krijgen er last van, maar ook de middeninkomens zijn de dupe. Dat stelden energie-experts en budgetinstituut NIBUD gisteren al in het Financieel Dagblad.

Tegelijkertijd valt het hen op dat bij veel mensen het besef dat er forse economische klappen komen nog lang niet is doorgedrongen.

Bekijk ook

Kabinet moet iets doen

Daarom moet de politiek iets doen, zeggen oppositiepartijen in de Tweede Kamer. Zij roepen de regering op om extra maatregelen te nemen om mensen te compenseren voor hun hoge energierekening.

"Het kabinet moet nu in actie komen, anders komen heel veel huishoudens in de ernstige problemen", zegt SP-Kamerlid Renske Leijten. Net als Kamerlid Pieter Omtzigt vreest ze dat bij het uitblijven van noodmaatregelen maar liefst 1,2 miljoen huishoudens straks niet meer hun lasten kunnen betalen.

'Energietoeslag niet genoeg'

Aan huishoudens met een inkomen tot 120 procent van het sociaal minimum is dit jaar een energietoeslag toegekend. Maar die eenmalige tegemoetkoming van 1300 euro is niet genoeg, vertelt Leijten. "Dat is een druppel op de gloeiende plaat. Er moet veel meer gebeuren."

Zo kaart ze aan dat de btw-heffing op de energierekening van 21 procent naar 9 procent is gegaan. "Maar waarom kunnen we deze btw-heffing niet naar 0 procent zetten?"

Zo brengt de hoge gasprijs mensen in financiële problemen

Energiesubsidie

Ook energieleverancier Eneco doet vandaag een oproep aan het kabinet. Het bedrijf brengt naar buiten dat zij een snelle invoering willen van een inkomensafhankelijke energiesubsidie voor de minima en middeninkomens, om de hoge energiekosten voor huishoudens te compenseren.

Eneco kwam tot dit voorstel na een verkenning van onderzoeksbureau CE Delft naar de voor- en nadelen van zes verschillende financiële compensatiemaatregelen.

'Koopkrachtcrisis moet gevoeld worden'

Senior energie-econoom Hans van Cleef van ABN AMRO snapt dat het compenseren van de hoge energierekening gewenst is. Tegelijkertijd waarschuwt hij dat de dreigende koopkrachtcrisis wel gevoeld moet worden door de samenleving. Het compenseren van de gevolgen neemt namelijk ook voor een deel de prikkel weg om het energieverbruik aan te passen, legt de expert uit.

Compenseren zou je daarom alleen moeten doen voor diegene die in financiële problemen dreigen te komen doordat hun inkomen simpelweg te laag is, benadrukt Van Cleef. "Compenseren van de oplopende energiearmoede moet je dan via inkomensbeleid, niet via de energierekening."

Luisteren

Econoom Hans van Cleef en SP-Kamerlid Renske Leijten bespreken in de uitzending van EenVandaag de 'profiteursbelasting' voor energieleveranciers om zo de economische klappen van de gestegen energieprijzen op te vangen.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom president Donald Trump vrede in Oekraïne wil, zonder Europa erbij te betrekken

De VS wil snel een deal met Poetin om de oorlog in Oekraïne te stoppen. Maar Europa is niet uitgenodigd aan de onderhandelingstafel. Waarom wil Donald Trump dit zo graag? En wat zijn de gevolgen van deze nieuwe koers? "Betekent het einde van de NAVO."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'
Woonminister Mona Keizer wil met nieuwe wet meer betaalbare woningen
Bron: ANP

Nu het woningtekort is opgelopen tot ruim 400.000 woningen, wil het kabinet de bouw van betaalbare huizen afdwingen. Maar volgens de SP is dat bij lange na niet genoeg. De overheid moet de regie volledig terugpakken – desnoods door grond te onteigenen.

De ambitie van het kabinet is torenhoog: 100.000 woningen per jaar erbij. Om meer grip te krijgen op de woningbouw stuurde woonminister Mona Keijzer vandaag het wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting naar de Tweede Kamer.

Versneld woningen bouwen

De aangepaste wet van de minister bepaalt onder meer hoeveel, waar en voor wie er gebouwd gaat worden. Maar het regelt ook kortere procedures en versneld bouwen buiten de bebouwde kom.

Nieuw is dat per regio twee derde van de nieuwbouw betaalbaar moet zijn, waarvan 30 procent sociale huur. Lukt het nu niet om genoeg betaalbare huizen op een locatie te bouwen, dan kun je dat compenseren op een andere plek. Gemeenten met weinig sociale of middenhuur kunnen gedwongen worden meer te bouwen.

Woningnood oplossen

"Het is belangrijk dat mensen met een gemiddeld inkomen in alle gemeenten kans hebben op een betaalbare woning", benadrukt Keijzer. "Iedereen kent wel iemand die al jaren aan het wachten is op een betaalbaar plekje." Volgens de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening brengt deze wet de regie daarop terug.

"Het gaat bepalen welke betaalbare woningen je waar gaat bouwen en versnelt daarbij procedures, zodat we de woningnood op kunnen lossen met elkaar." Alles bij elkaar moet het volgens Keijzer gaan lukken om uiteindelijk 100.000 woningen per jaar erbij te bouwen. "Als je kijkt naar de cijfers van vorig jaar, dan zitten we al op 82.000 woningen. En als je kijkt wat er in de pijplijn zit, dan gaan we in 2027 honderdduizend woningen realiseren."

Bekijk ook

Flexibel

Projectontwikkelaar Maarten de Gruyter ziet positieve elementen in de wet. Als een project in een buurt met veel sociale huur financieel niet haalbaar is, biedt de nieuwe wet volgens hem meer flexibiliteit.

"Op dat moment kun je zeggen: 'Weet je, we gaan hier wat meer vrije sector en wat meer middenhuur realiseren'", zegt De Gruyter. Sociale huur kan dan op een andere plek in de regio komen.

Meer geld nodig

Maar nog altijd mist de projectontwikkelaar oplossingen voor de financiële haalbaarheid van projecten. Er is volgens De Gruyter meer geld nodig. "Je kunt wel een project sneller tot stand willen brengen, maar op het moment dat een project nog steeds niet haalbaar is, dan heeft dat natuurlijk niet zoveel zin."

De bouw van betaalbare woningen, sociaal en midden, is volgens De Gruyter vaak niet rendabel. Dat bleek eind vorig jaar ook uit cijfers van de gemeente Utrecht. Volgens de gemeente lopen ontwikkelaars bij betaalbare huurwoningen soms tot 46.000 euro verlies per woning.

Bekijk ook

Kritiek van SP

Met de nieuwe woningwet wil het kabinet meer grip krijgen op het bouwen van betaalbare woningen, maar volgens SP-leider Jimmy Dijk kiest de overheid voor een 'woningmarkt' en niet voor 'volkshuisvesting'. "De markt heeft heel erg gefaald in het bouwen van betaalbare woningen voor mensen", zegt hij.

Volgens Dijk leidt de verplichting van 30 procent sociale huur per regio, in plaats van per gemeente en project, juist tot minder sociale huur. Vooral op de plekken waar het volgens de partij echt nodig is. "Het klinkt sociaal, maar het is een versoepeling. Het betekent voor gemeenten waar er meer dan 30 procent sociale huur is, dat ze minder sociale huur moeten gaan bouwen."

Miljoen woningen voor 800 euro

Daarom komt oppositiepartij SP vandaag met een radicaal ander woonplan. De partij denkt dat het haalbaar is 1 miljoen woningen te realiseren met een maximale huur van 800 euro, voor iedereen. SP-leider Dijk zegt dat dit kan door 'speculanten' aan te pakken. Dat zijn mensen die huizen opkopen om ze vervolgens met een zo groot mogelijke winst door te verkopen. Ook pleit hij om leegstand tegen te gaan en te investeren in renovatie en nieuwbouw.

"Grondprijzen bepalen nu 60 procent van de bouwkosten. Daar moeten we echt vanaf. We moeten speculanten aanpakken en keihard belasten", benadrukt Dijk, die in het uiterste geval grond zelfs wil onteigenen. "Een overheid die inderdaad gaat ingrijpen op de grondprijzen. Daar is niks communistisch aan. Er zijn onwijs veel landen in Europa die dat ook doen, en terecht."

Bekijk ook

Onrealistisch en onbetaalbaar

Critici noemen het plan van de SP onrealistisch en vooral onbetaalbaar. Volgens ontwikkelaars zou het plan in de tientallen miljarden kunnen lopen. Maar Dijk wijst op het verleden. "Voor de jaren 90 was dit doodnormaal. Toen lukte het om 100.000 woningen per jaar te bouwen. 70 tot 80 procent van de mensen kon toen een betaalbare huurwoning vinden."

Dijk wil de plannen financieren met een woonfonds van 20 miljard euro. "Als je de staatsschuld met 1,7 procent laat oplopen, kun je dit doen. We hebben de laagste staatsschuld in 50 jaar." Om het woonfonds verder te vullen kijkt Dijk ook naar de hypotheekrenteaftrek. Door dit af te schaffen boven hypotheken van 450.000 euro, zou dit volgens hem 6 miljard euro moeten opleveren.

Minister ziet niets in SP-plan

Hoewel het plan volgens de SP-leider haalbaar is, ziet projectontwikkelaar De Gruyter dat anders. De projectontwikkelaar pleit voor minder regels en lagere kosten om betaalbare woningen te bouwen.

Ook woonminister Keijzer wijst de SP-plannen voor onteigening af. "Dat is wel vrij communistisch. Het eigendomsrecht is een van de pijlers van onze rechtsstaat." Onteigening duurt volgens haar jaren en helpt woningzoekenden niet.

Hoe wil de politiek betaalbare woningen bouwen?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant