Een aparte ov-dienstregeling voor jongeren, ouderen en kwetsbaren. Volgens gezondheidseconoom Xander Koolman is zo'n oplossing niet ondenkbaar als het ons niet lukt om grip te krijgen op het coronavirus.

Hij zegt dit naar aanleiding van uitspraken van verschillende leden van het Outbreak Management Team (OMT). Zij stellen voor om ouderen en mensen met een kwetsbare gezondheid af te schermen, nu het virus langer actief is.

Aparte bussen voor jong en oud

Volgens Koolman is het zowel voor de volksgezondheid als de economie nog altijd het meest wenselijk om het coronavirus zo goed mogelijk terug te dringen, in plaats van het vrij spel te geven.

Maar als blijkt dat daar vanuit de bevolking en politiek niet meer genoeg draagvlak voor is, moet er volgens de gezondheidseconoom een duidelijk beleid geformuleerd worden om ouderen en kwetsbaren af te schermen voor de gevaren van COVID-19. "Nu het aantal besmettingen opnieuw oploopt, is het echt nodig om hierover na te denken", vindt hij.

Andere winkeltijden en gescheiden dineren

Hoe de samenleving er dan uit zou moeten zien volgens hem? "Heel anders, in elk geval. Denk aan het 'compartimenteren' van het openbaar vervoer, met bussen voor jongeren en bussen voor ouderen, waarin ze afstand kunnen houden tot elkaar. Ook zou er nagedacht kunnen worden over aparte winkeltijden voor kwetsbare groepen of misschien zelfs het scheiden van winkels en horecagelegenheden", aldus Koolman.

Volgens hem is het belangrijk om dit soort dilemma's nu op tafel te leggen en goed na te denken over de consequenties. "Op die manier kunnen we op een rechtvaardige en snelle manier groepsimmuniteit bereiken."

'Weet waar je voor kiest'

Maar volgens Koolman is kiezen voor groepsimmuniteit en daarmee jongere mensen iets meer vrijheid geven niet zonder risico. "Als we het virus rond laten trekken, moeten we nog steeds denken aan 30 tot 40 duizend doden."

Weet dus waar je voor kiest, waarschuwt hij. "En als je het doet, doe het dan verstandig: identificeer wie tot de kwetsbare groepen behoren, scheid ze en bescherm ze."

Kunstmatige bubbel

Ouderenbond ANBO vindt dat het afschermen van ouderen en mensen met een kwetsbare gezondheid 'generaties tegen elkaar opzet'. De bond zegt het ermee eens te zijn dat kwetsbare mensen beschermd worden, bijvoorbeeld ouderen die in een verpleeghuis wonen. Maar dat geldt lang niet voor alle ouderen.

"Als we alle ouderen vragen om een beperkt aantal sociale contacten te onderhouden en meer thuis te blijven, zetten we een heel groot deel van Nederland buiten spel", zegt directeur-bestuurder Liane den Haan. Ze doelt op de 3,2 miljoen 65-plussers in Nederland, waarvan 80 procent niet kwetsbaar is. "Ik vind het echt geen goed idee om hen in een kunstmatige sociale bubbel te plaatsen."

Het ministerie van Landbouw publiceerde onlangs het Actieplan Biodiversiteit. Eerdere doelen worden in dat plan afgezwakt, ondanks dat het slecht gaat met de biodiversiteit in Nederland. Maar ondertussen kunnen burgers wel zelf aan de slag.

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) presenteerde eind maart het nieuwe Nationaal Biodiversiteit Strategie & Actieplan Nederland. Staatssecretaris Jean Rummenie (BBB) schreef in een begeleidende brief aan de Tweede Kamer dat het doel om de ecologische voetafdruk van Nederland vóór 2050 te halveren, wordt losgelaten.

Veel soorten al verdwenen

Een zorgelijke ontwikkeling, vindt programmaleider biodiversiteit Jeanne Nel van de Wageningen University & Research (WUR). "Nederland is al een van de slechtst scorende landen van Europa als het gaat om biodiversiteit. Veel dier- en plantensoorten zijn bedreigd of al verdwenen."

"Er zijn enkele geïsoleerde succesverhalen, waarbij de hoeveelheid en diversiteit van planten en dieren weer toeneemt", vervolgt de onderzoeker. "Maar over de hele breedte blijven we de natuur aantasten, het water vervuilen, de bodemgezondheid schaden en dus de biodiversiteit verminderen."

'Biodiversiteit is een levensvoorwaarde'

De grootste boosdoeners zijn intensieve landbouw en verstedelijking, waardoor natuurlijke leefgebieden verdwijnen. "Biodiversiteit is geen luxe", zegt Nel. "Het is een levensvoorwaarde."

"Omdat we er als mensen letterlijk afhankelijk van zijn. Voor schoon drinkwater en een vruchtbare bodem, maar ook voor de bestuiving van gewassen en zelfs voor ons mentale welzijn."

'Ook voor boeren belangrijk'

GroenLinks-PvdA-Tweede Kamerlid Laura Bromet noemt het nieuwe biodiversiteitsplan van het ministerie 'een gemiste kans'. "We waren goed bezig in Nederland om de natuur weer een beetje op weg te helpen", zegt ze.

"Maar nu is er een kabinet met twee bewindspersonen op het ministerie van LVVN, die er alleen maar voor de kortetermijnbelangen van de landbouw zitten", vindt het Kamerlid. "De natuur lijkt hen heel vaak in de weg te zitten. Biodiversiteit is maar een lastpak voor dit kabinet. Terwijl ik denk dat het juist voor de boeren ontzettend belangrijk is."

Curve ombuigen

Biodiversiteitsexpert Nel beaamt dat een sturende rol van de overheid essentieel is. "Er moet echt opgeschaald worden. We moeten de curve van de afnemende biodiversiteit ombuigen."

Buiten de overheid om kunnen burgers zelf ook actie ondernemen, benadrukt Paulien van der Geest. Zij is expert duurzaam tuinieren bij voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. "Mensen kunnen de natuur op allerlei manieren een handje helpen."

Dertien Hoge Veluwes

Volgens haar is er veel winst te behalen in particuliere tuinen. "70 procent van de Nederlandse huishoudens heeft een tuin, met een gemiddelde grootte van zo'n 130 vierkante meter. Bij elkaar opgeteld is dat een oppervlakte die gelijkstaat aan dertien keer het Nationaal Park De Hoge Veluwe."

"Stel dat al die tuinbezitters tien vierkante meter extra vergroenen," berekent Van der Geest, "bijvoorbeeld door bloemen te planten waar nu nog tegels liggen. Dan creëren ze samen direct een nieuw natuurgebied ter grootte van De Hoge Veluwe. Dat is meer dan symboliek, dat is echte winst voor insecten, vogels, planten en bodemleven."

Driekwart wil insecten graag helpen

Milieu Centraal zet zich samen met natuurorganisaties en tuinbrancheverenigingen in voor meer biodiversiteit, onder meer tijdens de zogeheten Maand van de Groene Tuin. De hele maand april werden er workshops en activiteiten georganiseerd rondom het vergroenen van tuin en terras.

"We hebben onderzoek gedaan waaruit blijkt dat driekwart van de respondenten heel graag bijen en vlinders en andere insecten wil helpen met een goede omgeving", vertelt Van der Geest. "Maar vaak weten tuin-, terras- en balkonbezitters niet zo goed hoe dat moet."

Inheemse plantensoorten

Het begint met simpele keuzes, volgens de expert. "Zet een regenton neer. Laat een hoekje rommelig voor egels en bijen. Maar vooral: verruil die hortensia of die vlinderstruik voor een inheemse plantensoort, zoals een Gelderse roos of een wilde liguster. Dit soort inheemse planten zijn erg belangrijk, want daar komen bedreigde inheemse insectensoorten op af."

Juist die insecten hebben hulp nodig: in de afgelopen 25 jaar is zo'n 75 procent van alle vliegende insecten in Nederland uitgestorven. "Dat is best schokkend, want niet alleen vogels en andere dieren hebben deze vliegende insecten nodig. Ook wij hebben ze hard nodig voor onze voedselgewassen", waarschuwt Van der Geest.

Plantjes zonder pesticiden

De expert heeft nog een belangrijke tip: "Let op dat je een biologische plant koopt. Dat maakt heel veel uit. Voor biologische planten zijn namelijk geen bestrijdingsmiddelen gebruikt die giftig zijn voor bijen. Als een bij afkomt op een mooie en aantrekkelijke plant die wel gekweekt is met gif, dan gaat ze daarvan eten en sterft ze vervolgens misschien alsnog. Dat is het tegenovergestelde van wat je wil bereiken."

"Burgers kunnen zeker een bijdrage leveren", vindt ook onderzoeker Jeanne Nel. "Maar het is de verantwoordelijkheid van de overheid om het makkelijker te maken voor mensen om dat daadwerkelijk te doen, om de natuur terug in ons leven te brengen."

President Trump verkoopt sinds kort petjes, bekers en shirts bedrukt met 'Trump 2028'. Velen denken dat hij hiermee hint naar de volgende presidentsverkiezingen. Hij zou zijn zinnen hebben gezet op een derde termijn. Iets wat niet mag volgens de grondwet.