Jaap Molenaar geeft bijen een stem in Brussel: 'Ze lopen het gevaar om uit te sterven'

Zoals hondenbezitters elkaar in de buurt kennen, zo kennen bijenliefhebbers elkaar door heel Europa. Jaap Molenaar uit Vorden deed mee aan een actie om in te spreken bij het Europees Parlement. Het doel? Minder bestrijdingsmiddelen om de bij te redden.

"Weet je wel dat van elke tien happen voedsel die wij als mens nemen, er zeven afkomstig zijn van bijen?" Voorzitter Jaap Molenaar van de bijenstichting in Vorden laat geen kans voorbij gaan om het belang van bijen te benadrukken. Molenaar maakt zich namelijk grote zorgen over het voortbestaan van de bij.

Rode lijst

"Door het spuiten met chemische rommel op het land gaan de bijen dood en dat is niet alleen erg voor een bijenliefhebber maar voor alle mensen. Zonder hun bestuivingsdiensten zijn er geen zaden en vruchten om de wereld te voeden", legt Molenaar uit.

Nederland zit volgens hem al in de gevarenzone. "Alleen in Nederland staat al 55 procent van de wilde bijen op een rode lijst. Dat betekent dat ze het gevaar lopen om uit te sterven."

Petitie

Volgens Molenaar en veel andere Europese bijenliefhebbers gaat de bijenstand veel te snel achteruit. Samen bedachten ze het plan om dat duidelijk te maken bij het Europees Parlement.

Ze startten een petitie op om daar in te mogen spreken: een burgerinitiatief.

Samenwerking

"Ik heb het natuurlijk niet in m'n eentje gedaan in Nederland", zegt Molenaar. "Als je vraagt om handtekeningen en gebruikmaakt van actieve mensen binnen andere Nederlandse natuurorganisaties gaat het hard."

In Nederland werden bijna 100.000 handtekeningen opgehaald. "Wat opvalt is dat er in Nederland, Duitsland en België veel handtekeningen werden gezet en in Oost- en Zuid-Europa veel minder." Uiteindelijk waren er in samenwerking met andere Europese landen voldoende handtekeningen om in te spreken in Brussel.

793 wetenschappers

Op de valreep kreeg de bijenlobby ook nog steun van de wetenschap. "Wetenschapper Jeroen Candel van de Universiteit van Wageningen hoorde van het initiatief en sloot zich aan", vertelt Molenaar.

Doordat Candel de academische wereld wakker schudde, kwamen er opeens bijna 800 namen van gerenommeerde Europese wetenschappers onder de petitie te staan. Het burgerinitiatief kreeg daardoor meer gewicht. Uiteindelijk was het Candel die insprak bij het Europees Parlement, terwijl Molenaar in Nederland bleef. "Hij kan het veel beter zeggen dan ik, laat mij maar lekker van een afstandje toekijken."

Boeren steunen

Maar hoe gaat het nu verder? Het burgerinitiatief wil in 2030 80 procent minder chemische bestrijdingsmiddelen in Europa. In de Green Deal van Eurocommissaris Frans Timmermans staat als doel 50 procent minder chemische bestrijdingsmiddelen. Molenaar vindt dat te weinig.

Timmermans heeft er wel een uitleg voor: "We zijn tot de conclusie gekomen dat we met 50 procent reductie onze milieudoelen kunnen bereiken en het ook genoeg ruimte biedt voor onze boeren om een fatsoenlijk bestaan op te bouwen. Voor de boeren wordt het al heel moeilijk, dus we zullen ze steunen met geld en kennis. Maar dit lijkt ons nu de beste balans. Daarmee verbeteren we onze natuur maar zorgen we ook dat de landbouwactiviteit mogelijk blijft onder betere omstandigheden."

'Die tijd hebben we niet'

Veel boeren zijn al bezig om te minderen in het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. Ze zien het belang er van in, maar vinden 2030 te vroeg om het al met 50 procent te verminderen. Molenaar noemt dat een 'vertragingstactiek. "Straks komt er van uitstel afstel", zegt hij.

Timmermans zegt: "Je moet altijd heel goed luisteren naar de mensen die er in de praktijk mee werken. Maar die tijd hebben we niet. Onze grond staat er niet goed voor, onze bijen worden bedreigd. Dat moet anders. Maar het moet op een manier die ook de boeren in staat stelt om te schakelen, daar moeten we ze in ondersteunen."

Twee kanten

Bijenliefhebber Molenaar verbaast zich wel over het grote aantal boeren dat in het Europees Parlement zit. "Dat je inspreekt voor een groep mensen die naast volksvertegenwoordiger ook boer is, vind ik eigenlijk raar." Eurocommissaris Timmermans geeft toe dat hij daar in het begin ook aan moest wennen.

"Er zitten twee kanten aan", zegt hij. "Je moet meewegen dat ze zelf een belang hebben, maar ze hebben ook heel veel kennis. En die is ook ontzettend nuttig om de hervormingen geaccepteerd te krijgen. Het allerbelangrijkste is dat we de hele samenleving bij dit soort onderwerpen betrekken."